چندی پیش مصاحبه‌ای از مصطفی تنها، سخنگوی انجمن صنعت تایر کشور در رسانه‌ها منتشر شد که حجم واردات تایر از خارج از کشور مشخص نیست، همچنین بخش عمده نیاز خودروهای سواری از طریق داخل تامین می شود و کیفیت این تایرها به مراتب بالاتر از لاستیک‌های وارداتی است.
در همین راستا به سراغ سید محمد میرعابدینی، دبیر انجمن وارد کنندگان لاستیک خودرو ایران رفتیم تا ضمن بررسی وضعیت واردات لاستیک طی ماه‌های اخیر، کیفیت تایرسازان داخلی را در مقایسه با نمونه‌های خارجی بررسی کنیم که این گفت‌و‌گو را با هم می‌خوانیم:
* به عنوان دبیر انجمن واردکنندگان لاستیک خودرو کشور بفرمایید واقعا کیفیت تایرهای داخلی بهتر از کیفیت تایرهای وارداتی هستند؟ اگر کیفیت تایرهای داخلی بالاتر است پس چرا هنوز برای خودروهای حمل سوخت و مواد نفتی که حساس هستند از تایرهای خارجی استفاده می شود؟
در مورد کیفیت بهتر است مصرف کننده نظر بدهد، بنابراین شاید بد نباشد این مورد از وزارت راه و شهرسازی که بیشترین نیاز به تایر خودروهای کار و تجاری را دارد پرسیده شود. اما در مورد استانداردها که تنها، سخنگوی انجمن صنعت تایر کشور نیز به آن اشاره داشته است این سوال را می‌پرسم؛ اگر استاندارد تایر داخلی بالاتر است، چرا تاکنون هیچ کدام از لاستیک‌ها را برای کسب استانداردهای بین‌المللی به خارج از کشور ارسال نکرده‌اند؟ دریافت استاندارد بین المللی و ارسال محصول به خارج از کشور که مشمول قوانین تحریمی نمی شود اما چرا تاکنون هیچ کدام از محصولات داخلی نتوانسته‌اند استاندارد بین المللی کسب کنند؟
* طی ماه‌های قبل تخصیص ارز، ثبت سفارش و نوسانات ارزی به چالشی برای واردکنندگان تایر تبدیل شده بود که بخش داخلی و تولیدکنندگان لاستیک کشور اعلام کردند می توانند نیاز داخلی را بخصوص در بخش خودروهای سواری تامین کنند، نظرتان در این باره چیست؟
نیاز بخش حمل و نقل و خودروهای سواری به لاستیک در سال حدود ۴۰۰ هزار تن برآورد شده است، این درحالی است که سهم تولیدکنندگان داخلی برای تولید تایر تنها ۲۵۰ هزار تن است و مابقی آن باید از خارج از کشور تامین شود. هرچند نزدیک به ۷۰ درصد از نیاز خودروهای سواری از طریق داخل تأمین می‌شود اما قریب به ۸۰ درصد از نیاز خودروهای کار و تجاری از طریق واردات تأمین می‌شود؛ چرا که همواره ۸۰ درصد از لاستیک‌های اتوبوسی و کامیونی رادیال از طریق واردات تامین می‌شود. همچنین تمامی تایرهای صنعتی، راهسازی، معدنی و کشاورزی نیز از طریق واردات تامین می‌شود.
از همین رو وجود مشکلاتی از جمله گرانی ارز، چالش‌های ثبت سفارش و تامین آن منجر به این شده که ثبت سفارش برای واردات بخصوص تایرهای کار و تجاری به کمتر از نصف برسد؛ معضلی که تازه اثرات آن از دو ماه دیگر تا اردیبهشت ماه خودش را نشان خواهد داد و حمل و نقل عمومی را زمین گیر خواهد کرد.
از زمان ثبت سفارش تا واردات لاستیک حدود ۴ ماه زمان می برد و بحران از اردیبهشت ماه شروع می شود و تا مسئولان به خودشان بیاییند تا شهریورماه سال ۱۴۰۰ حمل و نقل زمین گیر خواهد شد
* با این تفاسیر فکر می کنید اردیبهشت سال ۱۴۰۰ با چالش شدید تأمین تایر برای حمل و نقل جاده‌ای مواجه خواهیم شد؟ برای رفع این معضل چه تدبیری تاکنون اندیشیده شده است؟
بله، اردیبهشت سال آینده چالش تأمین تایر را خواهیم داشت، متأسفانه هر چقدر در خصوص این معضل به نهادها و سازمان‌های مربوطه نامه نگاری کردیم و درخواست دادیم که چاره‌ای برای این معضل بیندیشند هیچ توجهی نشد. حالا باید ببینیم در آن تاریخ مسئولان چه تدبیری می توانند داشته باشند؟ نکته حائز اهمیت این است که از زمان ثبت سفارش تا واردات لاستیک حدود ۴ ماه زمان می برد. یعنی بحران از اردیبهشت ماه شروع می شود و تا مسئولان به خودشان بیاییند تا شهریور ماه سال ۱۴۰۰ حمل و نقل زمین گیر خواهد شد.
تنها در صورتی هم می توان امید داشت که قدری از آسیب‌های این بی توجهی کم شود که بخشی از نیاز داخل از طریق واردات غیر رسمی و قاچاق تامین شود. البته همین حالا هم با معضل افزایش قاچاق مواجه هستیم؛ چرا که در حال حاضر ارز نیمایی که برای واردات تایر به واردکننده ها تخصیص داده می شود از ارز آزاد گران تر است.
برای مثال میانگین ارز نیمایی برای واردکنندگان ۲۵ هزار تومان است اما در بازار ارز حدود ۲۲ و ۲۳ هزار تومان هم معامله می شود. با این عدم تناسب در ارز دو اتفاق رخ می دهد اول واردکنندگان رسمی ناتوان و از دور خارج می شوند، دوم قاچاق لاستیک افزایش می یابد، چراکه قاچاق تایر با ارز ارزان تر و بدون تعرفه واردات و هزینه گمرک انجام می شود و سود بهتری نصیب عده‌ای خواهد کرد.
* اشاره کردید به مشکلات واردکنندگان، نوسانات ارزی چقدر از توان واردکنندگان کاسته است؟
درحال حاضر نیز با افزایش بهای ارز، توان واردکننده‌ای که قبلا با چهار هزار میلیارد تومان می توانست دست به واردات بزند به یک چهارم کاهش یافته است و این موضوع برای تمام واردکنندگان نگران کننده است پس مشکلی که با تغییر ارز دولتی به نیمایی ایجاد شد و اگر چاره ای برای آن اندیشیده نشود می تواند بحث واردات تایر را با معضل جدی مواجه کند.
در کنار این معضل هنوز هم چند شرکت واردکننده کوچک و یک شرکت واردکننده بزرگ لاستیک هم هستند که با ارز دولتی ۴ هزار و ۵۰۰ تومانی دست به واردات می زنند و توازن قیمت بازار را بر هم می‌زنند. ارزی که سه یا چهار سال پیش به آن‌ها تخصیص داده شده و در آن زمان اقدام به واردات نکردند و حالا با استفاده از رانتی که برایشان ایجاد شده ضمن ایجاد مشکل برای تمام واردکنندگان، بازار را هم آشفته می‌کنند.
- نویسنده :
- منبع : تحلیل بازار
