چرا طراحی لباس های المپیک حاشیه ساز می شود؟

طراحی لباس کاروان اعزامی کشورمان به مسابقات المپیک، سال هاست که محل مناقشه بوده و در مواردی انتقادها به تغییر این پوشش هم منجر شده است. امسال نیز وقتی در دقیقه ۹۰ از لباس کاروان اعزامی ورزشکاران کشورمان به توکیو، درونمایی شد، برخی با طرح این پرسش ها که این لباس المپیک است یا کادر درمان و یا مهمانداران هواپیما، طرح ها را به چالش کشیدند.
ایسنا در این زمینه گفت وگویی داشته است با شیرین افلاطونی ـ طراح پارچه و لباس و مدرس دانشگاه ـ که او در ابتدای سخنانش با تاکید بر اینکه «ورزشکاران ما همانند سفیرانِ کشورها  هستند»، در این زمینه توضیح داده است: در هر کشوری سفیرانی هستند که از طریق آن ها کشورشان به جامعه جهانی معرفی می شوند. لباس نیز همین گونه است. در درجه اول، رکن مهمی در طراحی لباس هم بانوان و هم آقایان وجود دارد که باید با هم هماهنگ باشند؛ ویژگی ای که اصلا در طراحی لباسی این دوره، اتفاق نیفتاده بود؛ در حالی که این هماهنگی باید از نظر اتحاد رنگ، طرح و فرم صورت بگیرد. اما می بینید یک لباس آبی فیروزه است و یک لباس سورمه ای! فکر می کنم اگر فردی اصول اولیه طراحی را بداند، هیچگاه لباس المپیک که نشاندهنده پیام یکرنگی و اتحاد ایران است را اینگونه به دنیا معرفی نمی کند. همانطور که در طراحی لباس سایر کشورها می بینید که این اتحاد رنگ در پوشش وجود دارد.
این مدرس دانشگاه درباره طراحی لباس آقایان در کاروان اعزامی ورزشکاران ایرانی به المپیک، تصریح می کند: لباس آقایان، کلاسیک است و طرح و تیپ اداری دارد. هیچ المان خاصی در آن اجرا نشده که نشان دهد لباس رسمی ما در المپیک است. حتی یک المان کوچک پرچم ایران هم در آن استفاده نشده؛ بنابراین می توانیم بگوییم، برای لباس آقایان اصلا طراحی نشده و هیچ ایده ای در نظر گرفته نشده است.
او سپس درباره طراحی لباس بانوان ایرانی در المپیک توکیو می گوید: هر دو لباس به گونه ای است که جداگانه رنگ بدی ندارند؛ مثلا آبی فیروزه ای، رنگ سنتی ایرانی است و سورمه ای هم به تنهایی رنگ خوبی است. اما بازی المپیک جداگانه نیست. لباس ها باید این اتحاد را نشان دهند؛ چرا که پیام هماهنگی و اتحاد یک کشور را نشان می دهند اما ما متاسفانه پیام درستی را با این طراحی لباس به کشورهای دیگر منتقل نمی کنیم. لباس خانم ها اگر از نظر فرم، طرح و رنگ با لباس آقایان هماهنگی داشت و یک ایده در نظر گرفته می شد، خیلی می توانست به هماهنگی هم کمک کند. اما این کار انجام نشده است.
افلاطونی ادامه می دهد: با توجه به اینکه یک سال بیشتر زمان بود و برگزاری رویداد المپیک به تعویق افتاد، انتظار می رفت طراحی بهتری ارائه شود. متاسفانه همزمان رونمایی خاصی هم برای لباس کاروان اعزامی ایران در نظر گرفته نشد و رونمایی در فرودگاه، زمان مناسبی نبود. شاید اگر زودتر رونمایی انجام می شد، می توانستیم تجدید نظری در لباس داشته باشیم که اینگونه برای المپیک معرفی نشویم.

این طراح لباس در پاسخ به اینکه چرا در اغلب دوره ها، طراحی لباس کاروان اعزامی ایران با حواشی و انتقادهایی همراه می شود؟ می گوید: در دو دوره آخر، نسبت به دوره های قبل تر نگاه نیمه حرفه ای حاکم بود و اینکه از طراحان، برای طراحی این لباس ها استفاده کنند. ولی استفاده از طراحان تخصصی، قدم اولیه است. قدم بعدی این است که داوری ها تخصصی انجام شود که بتوانند لباس درستی انتخاب کنند. اگر کسی حتی طراح لباس هم نباشد اما لباس کشورهای مختلف را در دوره های مختلف بررسی کند، به اولین نکته ای که می رسد این است که لباس آقایان و خانم ها با هم هماهنگ هستند و این امر احتیاج به تخصص خاصی ندارد. با یک نگاه اولیه این نکته نمایان می شود. خانم ها و آقایان تشکیل دهنده جامعه ما هستند؛ وقتی که ما دو لباس جداگانه از نظر طراحی، مدل، فرم و رنگ را به جهانیان نشان می دهیم، کاملا مشخص است که نگاه تخصصی نداریم.
این مدرس دانشگاه در ادامه صحبتهایش یادآور می شود: این تصمیم خوب بود که از طراحان استفاده کردند. درست است که فراخوان می دهند و همه شرکت می کنند اما در نهایت در انتخاب لباس باید نگاه تخصصی تر حاکم باشد و داوری ها با دقت بیشتری انجام شود. نمی توان هم گفت که داوری ها عجله ای بوده؛ چراکه یک سال زمان کمی برای این کار نبوده است. اما شاید زمانبندی این کار مناسب نبوده و مثل خیلی از کارهای دیگر طراحی را برای دقیقه نود گذاشته اند. زمانبندی و نگاه تخصصی به کار می تواند مشکل را حل کند که البته باید زودتر انجام می شد.
افلاطونی درباره ی واکنش کاربران در شبکه های اجتماعی نسبت به طراحی لباس های کاروان اعزامی ایران به المپیک توکیو، اظهار می کند: المپیک رویداد خیلی خاصی است. در بازی های داخل کشور همیشه این حساسیت نسبت به تیم مقابل وجود داشته است. حالا شما حساب کنید در مکانی خیلی بزرگتر، در برابر جهانیان می خواهیم خودمان را معرفی کنیم. مردم هر کشوری هم علاقه خاصی به ملیت خود دارند و می خواهند کشورشان بهترین ها را ارائه دهد. حال اینکه کشور ما که از نظر لباس، قدمت کهن و قدیمی دارد، ما همیشه در این قضیه از نظر پارچه و مدل لباس مدعی هستیم، فکر کنید که کشوری که مدعی است و از نظر پارچه غنی است، بیاید و چنین چیزی ارائه دهد. مردم تا حدی حق دارند، به احساس آنها واقعا صدمه وارد شده است؛ چراکه انتظار و توقع بیشتری داشتند. توقع بی جایی هم نیست و کاملا قابل قبول است.
او با تاکید بر اینکه قدم اول استفاده از طراحان بوده که اقدامی مثبت صورت گرفته است، درباره قدم های بعدی برای رسیدن به لباس مناسب ورزشکاران ایرانی در رویدادی مانند المپیک، اظهار می کند: مدیریت و ساماندهی از جمله قدم های بعدی است که باید صورت بگیرد. البته پیشینه ی طراحی لباس در زمان حال و نه گذشته خیلی قوی نیست ولی خوشبختانه به این سمت پیش می رویم که به طراحی لباس اهمیت داده  شود. فکر می کنم هنوز سازماندهی درستی نشده و تخصصی نگاه نمی شود. زمانبندی خیلی مهم است. شاید اگر هر کسی در زمان مشخص خودش کار تخصصی اش را انجام دهد حتی اگر کار نادرست هم انجام شود، ما وقت برای رفع اشکال را داشته باشیم. فکر می کنم در دوره های بعدی بتوانیم این اشکال را برطرف کنیم.
این مدرس دانشگاه در پایان تاکید می کند: از نظر طراحی لباس، چون چند سالی است که این مشکل وجود دارد که در واقع لباس مناسبی برای ورزشکاران ما ارائه نمی شود، جا دارد بر روی این قضیه خیلی تخصصی تر کار شود و ورزشکاران ما هم به جایگاهی که در شأنشان است برسند. این برنامه احتیاج به پشتیبانی و نگاه تخصصی تری دارد.