طوفان حاره ای شاهین وضرورت هوشیاری بیشتر در برابر حوادث

طبق برآورد های اولیه استان های سیستان وبلوچستان و هرمزگان در جریان طوفان حاره ای شاهین با وجود اطلاع رسانی از سوی مسوولان و رسانه ها،ولی بازهم خسارت هایی در زمینه های زیر ساخت های اولیه مثل اسکله ها، تاسیسات برق، شناورها و غیره وجود آورد و پنج نفر از هموطنان در جریان این حادثه ناپدید شدند.
بواسطه وجود آمادگی مسوولان ۲ استان سیستان وبلوچستان و هرمزگان و تدابیر اندیشیده شده از سوی دست اندرکاران، چرخش طوفان از ساحل به دریا کمتر بود و تاسیسات این مناطق آسیب دید ولی زمینه و تجربه ای برای حوادث بعدی خواهد بود که همکاری و هماهنگی بیشتری بین مردم ومسوولان صورت گیرد.
آنطور که مسوولان هواشناسی این طوفان را پیش بینی کرده بودند ابعاد آن خیلی وسیع وخسارت های آن فراوان درپی خواهد داشت و لازم هم بود که مسوولان در برابر این رخداد مهم حساس و پیگیر باشد و هشدارهای سطح ۴ داده شود، مردم بخصوص افرادی که در ساحل و دریا فعالیت دارند به موقع از محل حادثه دور کنند.
یکی از مزیت های این دوره از طوفان حاره ای شاهین یا همان گرد باد دریایی، باقی ماندن شدت و فشار آن در دریا و اقیانوس بوده که با هیمنه زیاد وارد ساحل و مناطق ساحلی جنوب کشور بویژه استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان نشد و اگرنه خسارت و فاجعه بیشتر بوجود می آورد.
خسارت بیش از یک هزار و۲۰۰میلیارد ریالی به تاسیسات زیربنایی 
همانطور که می دانید طوفان حاره ای مخصوص دارای آب و هوای گرم و مرطوب است، طوفان حاره ای بیشتر در منطقۀ خاصی از نواحی استوا ایجاد می‌شوند و این طوفان‌ها انرژی خود را از آب دریا می‌گیرند. در زمان شکل‌گیری آن نیز منطقه‌ای کم فشار ایجاد می‌شود.
پنج دسته یا کلاس برای شدت تخریب یک طوفان حاره ای تعریف شده است، یک طوفان در مراحل ابتدایی که سرعت باد در آن کم است در کلاس پایین جای می‌گیرد و پس از طی مراحل و شدت گرفتن به کلاس‌های بالاتر می‌رسد که آبهای ساحلی جنوب و شرق کشور دریای عمان مستعد چنین رخدادی است.
برای نمونه طوفان کاترینا از فاجعه‌بارترین بلایای طبیعی محسوب می‌شود، این طوفان در آمریکا در سال ۲۰۰۵ رخ داد که ویرانی‌های وسیع و خسارت‌های جانی و مالی زیادی به بار آورد،این طوفان ابتدا در کلاس درجۀ ۴ قرار داشت و کم‌کم تا ۵ توسعه یافت، در طوفان حاره‌ ای کلاس یک ضعیف‌ترین نوع است که در آن سرعت باد بین ۱۱۸ تا ۱۲۵ کیلومتر در ساعت است و در کلاس ۵ سرعت باد به بیش از ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد.
طبق اعلام مسوولان خسارت های ناشی از طوفان حاره ای ۷۰۰میلیارد ریال تنها به بخش برق و ۳۰۰میلیارد ریال به سایر امور سیستان وبلوچستان و همچنین ۲۰۰میلیارد ریال به تاسیسات زیر بنایی استان هرمزگان برآورده شده است.
هشدارها و همکاری همه دستگاههای هرمزگان در جریان طوفان حاره ای
وقتی طوفان حاره ای یا گردبادی از منطقه‌ای عبور می‌کند، اگر چشم طوفان از آن منطقه بگذرد تا حدود نیم ساعت سرعت باد تا ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت و یا بیشتر می‌رود، این پدیده همراه با رعد و برق دیده می‌شود، ولی بعد از چند دقیقه طوفان یک باره قطع می‌شود.
تا نیم ساعت این شرایط ادامه دارد و حتی ممکن است خورشید هم خودنمایی کند، ولی بعد از گذشت چشم طوفان، سرعت باد ناگهان افزایش پیدا می‌کند، به دلیل چرخشی بودن این سامانه هوایی، سرعت باد قبل از عبور چشم بر خلاف سرعت آن بعد از عبور خواهد بود.
این سامانۀ جوی ممکن است از یک هفته تا چهار هفته تداوم داشته باشد، که این طول عمر بستگی بسته به از بین رفتن هر کدام از شرایط جوّی ایجاد شده و وسعت طوفان‌ها متغیر است، استانهای سیستان وبلوچستان و هرمزگان بویژه شهرهای ساحلی چابهار و جاسک وسیریک بواسطه نزدیکی به دریای عمان بیشترین خطر دراین طوفان داشتند که خسارت های جانی از جمله مفقود شدن پنج نفر در و مالی شامل غرق چند فروند شناور و فرو ریختن چندین تیر داشتند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان دراین زمینه گفت:درجریان طوفان حاره ای شاهین خسارت جانی در استان گزارش نشده ولی براساس برآورد اولیه ۱۵میلیارد ریال ازجمله به تاسیسات برق جاسک خسارت وارد شده است.
مهرداد حسن زاده در گفت وگوبا ایرنا افزود: از همان ابتدا صدور هشدارهای سطح نارنجی و قرمز و اعلام آماده باش به تمام دستگاه های اجرایی،فرمانداران و شهرداران قبل از وقوع طوفان صادر شد که همکاری خوبی دراین زمینه داتشند.
وی ادامه داد: پایش لحظه ای وضعیت جوی و اعلام گزارش به فرمانداران شهرستان های تحت تاثیر،تخلیه روستاهای در معرض خطر احتمالی در شهرستان جاسک ،آماده باش تمام تجهیزات و ماشین آلات مستقر در پروژه های عمرانی سطح شهرستانها،آماده باش بالگر امدادی جمعیت هلال احمر و اورژانس در استان واطلاع رسانی به مردم از طریق دهیاران و معتمدین محلی در روستاها ازجمله اقدام ها بود.
وی یاد آور شد: در اثر وزش باد نسبتا شدید در بخش لیردف جاسک موجب شکسته شدن تعدادی از پایه های برق فشار ضعیف و قطعی برق در برخی روستاها شد که با حضور به موقع اکیپ های عملیاتی منجر به وصل شدن برق شد و در حال حاضر سامانه از سطح استان خارج شده و بصورت پراکنده دارای تاثیراتی در برخی نقاط استان دارد که هنوز تمام دستگاه ها در حال آماده باش قرار دارند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان گفت: برق ۱۳ روستا که بر اثر شکستن تیرهای برق در بخش لیردف شهرستان جاسک قطع شده بود وصل شدو در مجموع سه کیلومتر شبکه توزیع فشار ضعیف برق در بخش لیردف شهرستان جاسک با حدود ۱۷ هزار مشترک بر اثر طوفان حاره‌ای شاهین آسیب دیده بود که عوامل فنی شرکت برق شهرستان مشکل را برطرف کردند.
اِسکان شماری از اهالی یک روستای جاسک در منطقه امن
در مناطقی که طوفان حاره ای تشکیل می شود، یعنی همان نواحی خاصی از استوا، باید جوّی ناپایدار حاکم باشد. ناپایداری جوّی که باعث شود هوا رو به بالا حرکت کند.وجود بادهای نسبتاً ملایم نیز از عوامل به وجود آورندۀ یک طوفان حاره ای است.
شدت باد در سطح دریا، نباید زیاد باشد،یعنی جو در آن منطقه باید کمی تا قسمتی آرام باشد، دمای آب اقیانوس در منطقه‌ای که طوفان حاره ای به وجود می‌آید باید ۲۶/۵ درجۀ سانتی گراد یا بیشتر باشد، این دما تنها مربوط به سطح اقیانوس نیست، بلکه تا عمق ۴۵ متری باید نفوذ داشته باشد.
فرماندار جاسک نیز دراین باره گفت: درپی احتمال خسارت طوفان حاره ای شاهین، شماری از اهالی روستای کروچ این شهرستان با درخواست خودشان در مکانی امن در همان حوالی روستا اِسکان یافتند.
محمد رادمهر در گفت و گو با ایرنا افزود: روستای کروچ در فاصله ۷۲ کیلومتری شرق جاسک قرار دارد و براساس پیش‌بینی های هواشناسی طوفان حاره‌ای در ساعت سه تا پنج بامداد روز یک‌شنبه منطقه جاسک را متأثر می‌کند و اکنون طوفان بر روی دریا قرار دارد.
وی اضافه کرد: قایق‌ها و شناورها در راستای ایمن سازی دریا از روز گذشته به ساحل فراخوانده شدند و قایق‌های صیادی به حوزچه های آرامش و یا درون خشکی منتقل شدند تا کمتر در معرض خطر و آسیب باشند.
فرماندار جاسک ادامه داد: با وجود ورود طوفان شاهین به هرمزگان، شرایط شهرستان در حال حاضر خوب بوده و تمهیدهای لازم اندیشیده شده است اما طوفان چرخنده شاهین موجب شکستن تعدادی از تیرهای برق در منطقه لیردف در شرق این شهرستان شد.
 رادمهر  افزود: تا این لحظه می‌توان گفت ۱۰ تیر برق شکسته که احتمال افزایش آن‌ها وجود دارد منطقه‌ای که این تیرها شکسته‌اند ۲۰ روستا را شامل می‌شود که البته جای شکر دارد که مسیر طوفان چرخنده شاهین تغییر یافت و عمده فعالیت آن بر روی دریا قرار داشت.
وی اضافه کرد: بخش لیردف همچنان شاهد بارندگی‌های پراکنده ناشی از فعالیت توفان حاره‌ای شاهین بر روی دریای عمان است براساس پیش‌بینی های هواشناسی طوفان حاره‌ای در ساعت سه تا پنج بامداد روز یک‌شنبه منطقه جاسک را متأثر می‌کند و اکنون بر روی دریا قرار دارد.
طوفان حاره ای از هرمزگان فاصله گرفت
چرخش طوفان بر اثر نوع حرکت باد است، حرکت وضعی زمین نیز بر آن تأثیر دارد، بادهایی که دوام بیشتری دارند و حرکت‌شان طولانی است دارای چرخش می‌شوند و باعث به وجود آمدن گردباد می‌شوند،این گردبادها در نیمکرۀ شمالی بر خلاف عقربه‌های ساعت در چرخش هستند و در نیمکرۀ جنوبی در جهت عقربه‌های ساعت می‌چرخند.
چشم طوفان یا هاریکن، پهنایی دایره‌وار است همراه با بادی نسبتاً سبک و هوای صاف. قطر چشم طوفان معمولا ۳۰ تا ۶۵ کیلومتر است، کمترین فشار جوی طوفان نیز در همین ناحیه(چشم طوفان)، به وجود می‌آید و
در کل ۳۰ طوفان حاره ای ایران را در سواحل جنوبی تحت تأثیر قرار داده، این طوفان‌ ها از سال‌های ۱۸۷۱ تا ۲۰۱۴ اتفاق افتاده اند.
معاون اداره کل هواشناسی هرمزگان ۹ مهر ماه جاری هشدار سطح قرمز دریایی داده بود واعلام کرد با توجه به تقویت توفان حاره‌ای در دریای عرب که موجب ناپایداری‌های جوی و دریایی می‌شود، برای مناطق شرقی این استان صادر شد.
کیانوش عارفی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: این شرایط از بعد از ظهر روز شنبه تا پایان روز یک‌شنبه تداوم می‌یابد و تندباد شدید در مناطق ساحلی با سرعت ۷۰ کیلومتر بر ساعت و در مناطق فراساحلی با سرعتی افزون بر ۷۰ کیلومتر بر ساعت، همراه با رگبار باران و رعد و برق پیش‌بینی می‌شود.
وی اضافه کرد: افزایش ارتفاع موج‌های دریا تا سه متر در مناطق ساحلی و ارتفاع افزون بر چهار متر در مناطق فراساحلی، بالا آمدن سطح آب در مجاورت سواحل هم پیش‌بینی شده است.
معاون اداره کل هواشناسی هرمزگاناظهار داشت: اختلال در همه فعالیت‌های دریایی، آسیب به تأسیسات ساحلی و فراساحلی و بالا آمدن آب در مجاورت سواحل از آثار این شرایط است و دریای عمان و سواحل جاسک و سیریک بیشترین تأثیرپذیری را خواهند داشت.
معاون هواشناسی هرمزگان با مهم خواندن طوفاه سهمگین حاره ای شاهین گفت: براساس آخرین اطلاعات انحراف چرخنده طوفان حاره‌ای شاهین به سمت دریاست و از سواحل هرمزگان فاصله گرفته است.
کیانوش عارفی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: براساس مدل‌های هواشناسی این طوفان فاصله زیاد از سواحل دارد و سواحل هرمزگان با این انحراف شاهد حوادث ناگوار نخواهد شد.
وی با تأکید بر اینکه احتمال تغییر وجود دارد، ادامه داد: بارش سنگین باران هم اکنون بر روی دریا می‌بارد و موج‌های بلندی بر روی آن ایجاد شده است.
وی اضافه کرد: بیشترین سرعت وزش باد هم بر روی دریاست و در سواحل هرمزگان بارش چندانی رخ نداده است و با توجه به اینکه در لیردف ایستگاه باران سنجی وجود ندارد امکان تعیین میزان بارش در آن نقطه هم نیست.
تکرار طوفان حاره ای شاهین ،تجربه ای برای سالهای آینده
اگر خاطرتان باشه ۷ آبان ۹۸ هم شاهد ورود طوفان حاره ای "کیار" بر روی دریای عرب، شرایط دریای عمان، سواحل شرقی هرمزگان و سیستان و بلوچستان بودیم که مواج و متلاطم با افزایش ارتفاع موج بین یک و نیم تا سه و نیم متر و با احتمال خسارت به تاسیسات ساحلی از سوی هواشناسی پیش بینی شده بود.
در آن زما هم طوفان حاره‌ای کیاردر دریای عمان در موقعیت جغرافیایی ۱۹Nو ۶۳E روی دریای عرب در حرکت بود و مسیر این طوفان به موازات سواحل شرقی کشور عمان پیش‌بینی شدو سرعت وزش باد در محل فعالیت این طوفان برای روز گذشته ۲۰۰ و گاهی ۲۷۰ کیلومتر برساعت رسید.
این طوفان دریای عمان، سواحل استان سیستان و بلوچستان و سواحل شرقی هرمزگان با ارتفاع موج بین ۲/۵ تا ۳/۵ گاهی بیش از ۳/۵ متربود و صاحبان همه شناور ها ( قایق های تفریحی و صیادی، شناورهای سبک و نیمه سنگین) از رفت وآمداجتناب کرده و این شناورها به مکان‌های امن منتقل شدند.
با توجه تکرار طوفان های سهمگین حاره ای کیار وشاهین درسالهای اخیر در سطح آبهای عمان، خلیج فارس ودریای عمان و رسیدن به سواحل شرقی و مکران، لزوم اندیشده شدن اقدام های پیشگیرانه بیشتر از جمله جلوگیری از تردد دریایی، حفظ حریم دریا و ساخت وساخت ها با مصالح بادوام و تشکیل قرارگاه بحران در استان هرمزگان یک ضرورت بوده که کمتر دچار خسارت شویم.