19 دی: ویروس کرونا حدود دو سال جهان را درگیر کرده و تاکنون موجب مرگ رسمی بیش از ۵ میلیون نفر از ساکنان کره خاکی و مبتلا شدن ۲۵۴ میلیون نفر از آنان شده است. معاون اجتماعی سازمان بهزیستی ۲۷ شهریور ماه ۱۴۰۰ اعلام کرد ۵۱ هزار کودک به دلیل کرونا مادر یا پدر و یا هر دو آنان را از دست داده‌اند.
کرونا موجب تغییرات پرشماری در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و سبک زندگی مردم جهان از جمله مرگ والدین، یتیم شدن کودکان و مشکلات ناشی از آن شده است.
بر اساس آمارهای اعلام شده در ایران، مرگ والدین باعث بی سرپرستی بیش از ۵۱ هزار کودک شده که آینده‌ای مبهم و تاریک در انتظار آن‌ها است و در صورت خوش شانس بودن، زندگی تازه ای را در کنار پدر بزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها آغاز خواهند کرد، در غیر این صورت باید تحت حمایت مراکز نگهداری قرار گیرند.
ورود این تعداد از کودکان یتیم کرونایی که برخی آمار آن را بیش از تعداد یاد شده می‌دانند، موجب برهم خوردن چرخه طبیعی زندگی و جامعه شده که بر اساس اعلام جامعه شناسان و روانشناسان از هم اکنون زنگ خطر برای آینده این کودکان به صدا در آمده است و ضرورت دارد برنامه‌ریزی لازم برای آینده و کاهش مشکلات یتیمان کرونایی از سوی دست اندرکاران تدارک دیده شود.
«جعفر بای» جامعه‌شناس و پژوهشگر امور اجتماعی، پدیده کودکانی را که بر اثر کرونا والدین خود را از دست داده‌اند، حقیقتی تلخ خوانده و می‌گوید: بیش‌ترین افرادی که در اثر حوادث طبیعی و همه‌گیری بیماری آسیب می‌بینند، کودکان هستند. زیرا مرگ پدر یا مادر و یا هر دو والدین می‌تواند مشکلات جبران‌ناپذیری را برای آن‌ها به وجود آورد.
وی این کودکان را افرادی می‌داند که به شدت دچار انواع مشکلات روحی و عاطفی می‌شوند و می‌افزاید: این افراد آسیب‌پذیر بسیار به حمایت های مالی نیاز دارند، زیرا دیگر نان‌آوری ندارند، بنابراین شرایط بسیار دشواری را تجربه می‌کنند و کمک‌های مقطعی مانند مسکن ضعیف نمی‌تواند ریشه این مساله را حل کند.
به گفته این آسیب‌شناس، برای این که این کودکان با مشکلات جدی‌تری مواجه نشوند، لازم است توسط بستگان و نهادهای حمایتی مانند سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) مورد توجه قرار گرفته و خدمات دریافت کنند.
این جامعه شناس فشارهای روحی ناشی از فقدان والدین را یکی دیگر از مسایل مبتلا به این کودکان برشمرده و ادامه می‌دهد: حتی در صورتی که این افراد توسط بستگان مورد توجه قرار بگیرند در آینده به احتمال زیاد دستخوش مشکلات ویرانگر می‌شوند به همین دلیل ایجاد نهادهای حمایتی با هدف تسکین این درد و حمایت های روانی و عاطفی یک ضرورت است.
بای با بیان این که در ابتدا این کودکان با همذات‌پنداری و دیدن افرادی مشابه خود تا اندازه‌ای با مصیبت وارده به صورت مقطعی کنار می‌آیند، می‌گوید: این موضوع به مرور زمان می‌تواند به یک معضل اجتماعی تبدیل شود، از این رو همان طور که هسته‌های عاطفی و روانی پس از وقوع زلزله و سیل به صورت جدی شکل می‌گیرد، کودکان بازمانده از پدر و مادران فوت شده هم نیاز به چنین حمایت‌هایی دارند؛ زیرا فراموشی این قشر در آینده یک بحران اجتماعی را در پی خواهد داشت.
این جامعه‌شناس از فقر، اعتیاد، سرقت، انواع بیماری‌های مزمن مانند ایدز، ترک تحصیل و کار کودکان به عنوان آسیب‌هایی یاد کرد که می‌تواند گریبان این افراد درمانده را گرفته و آنان را دچار روان‌پریشی کند؛ در حالی که گشوده شدن چتر حمایتی بر سر آنان، جامعه را از انواع مشکلات اجتماعی آتی مصون می‌کند.
بسیاری از آسیب‌های کودکان یتیم کرونایی تا پایان زندگی درمان نخواهد شد
«حسین حجت‌پناه» جامعه‌شناس با اشاره به آمار اعلام شده درباره کودکان یتیم در اثر کرونا می‌گوید: با در نظر گرفتن یک سری شاخص‌ها می‌توان حدس زد که تعداد آن‌ها بیش از رقم اعلام شده است، حتی اگر همین تعداد را هم به عنوان مبنا بپذیریم، باز هم هشدار دهنده و خطرناک است.
وی با بیان این که آسیب ها صرفا محدود به این افراد نمی ماند و خانواده ها و به تبع آن جامعه را هم تحت تاثیر قرار می دهد، می‌افزاید: آسیب‌های ناشی از بی سرپرست شدن به لحاظ زمانی خیلی پایدار است، بسیاری از آن‌ها تا آخر عمر قابل درمان نیست و ممکن است به نسل‌های بعد هم منتقل شود. از اینرو با توجه به این واقعیت، متوجه فراگیری عمق فاجعه خواهیم بود.
حجت پناه اضافه می‌کند: وزارت آموزش و پرورش باید جهت‌گیری و برنامه‌ریزی‌های نوینی را در زمینه مواجهه با این کودکان در دستور کار قرار دهد تا اولاً آن‌ها از ادامه تحصیل محروم نشوند و ثانیاً حمایت‌های غیرنقدی در قالب نوشت‌افزار، کتاب، کیف، کفش و لباس دریافت کنند.
کودکان، در نوک پیکان آسیب های اجتماعی
«علیرضا احمدیان» روان‌شناس هم درباره کودکان والدین جان‌باخته بر اثر کرونا می‌گوید: همواره شوک و آسیب‌های ناشی از بیماری و حوادث تلخ و پیچیده ملی و جهانی چندین نسل را درگیر می‌کند. این شوک می‌تواند اقتصادی، زیستی، روان شناختی و اجتماعی باشد که در صورت نداشتن آمادگی برای مقابله، آسیب‌ها بر جامعه جدی‌تر خواهد بود.
وی با بیان این که کودکان بیش از دیگران به دلیل این حوادث و بیماری‌ها در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی و روانی قرار می‌گیرند، می‌افزاید: این افراد در نوک پیکان آسیب‌های یاد شده هستند و عوارض زیستی و اقتصادی کرونا به مراتب بیش از دیگران دامن این گروه سنی را می‌گیرد.
احمدیان ادامه می‌دهد:پیشنهاد تشکیل بنیاد حمایت از آسیب دیدگان ناشی از کرونا به مجلس شورای اسلامی ارایه شده؛ بنیادی که می‌تواند با هوشمندی، شیوه نامه های تربیتی و روانشناختی و واقعیت‌های پزشکی و راهبردهای مختلف را تهیه کند به گونه‌ای که بتوان با تدوین برنامه‌های درمانی و شیوه نامه‌های یاد شده به درستی با افراد آسیب دیده از کرونا بخصوص کودکان بی‌سرپرست، روان شناسان را برای این کار بسیج کرد.
ترک تحصیل، مهم‌ترین معضل کودکان یتیم کرونایی
«حسن موسوی چلک» رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران هم با اشاره به آمار ۵۱ هزار کودکی که در کشور والدین خود را در اثر کرونا از دست داده‌اند، به مشکلات مالی کودکان و پیامدهای ناشی از آن با توجه به شرایط کرونایی اشاره کرده و می‌گوید: اکنون جامعه با معضل ترک تحصیل کودکان به دلیل مشکلات مالی خانواده‌ها مواجه است. بخشی از این معضل اجتماعی به قبل و بخشی به بعد از کرونا اختصاص دارد. ولی آن چه مهم به نظر می‌آید، آسیبی است که کودکان می‌بینند.
وی می‌افزاید:برای پیش‌گیری از این نوع آسیب‌ها سازمان‌های متولی امر به‌ویژه بهزیستی باید در ارائه خدمات اجتماعی، نظام‌مند، پویا، فعال و هوشمند عمل کنند و این سازمان با کمک و همراهی سایر نهادها مانند کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان ثبت احوال، وزارت کشور، نیروی انتظامی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، شهرداری، سازمان صدا و سیما پیگیر کار این کودکان باشد.
توجه به نیازهای اولیه کودکان با رعایت کرامت انسانی
«سید جواد میری» جامعه‌شناس نیز در ارتباط با مشکلات آینده کودکان یتیم کرونایی می‌گوید: مهم‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای این کودکان بر اساس هرم مازلو در ابتدا تامین نیازهای اولیه مانند خوراک و مسکن با رعایت کرامت انسانی و در مراحل بعدی نیازهای عاطفی، عشق و محبت است.
وی با بیان این که ایران دارای بیش از یکصد سال فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد است، ادامه می‌دهد: بر اثر کرونا شمار زیادی از کودکان والدین خود را از دست داده‌اند، بنابراین لازم است این افراد را در یک طرح ضربتی و عاجل در مدت ۵ تا ۱۵ سال زیر سایه حمایت سازمان‌های مرتبط قرار دهیم و در این مسیر از ظرفیت سازمان‌های خیریه و مردم‌نهاد هم بهره بگیریم.
بر اساس آمارهای اعلام شده در ایران، مرگ والدین باعث بی سرپرستی بیش از ۵۱ هزار کودک شده که آینده‌ای مبهم و تاریک در انتظار آن‌ها است و در صورت خوش شانس بودن، زندگی تازه ای را در کنار پدر بزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها آغاز خواهند کرد، در غیر این صورت باید تحت حمایت مراکز نگهداری قرار گیرند.
ورود این تعداد از کودکان یتیم کرونایی که برخی آمار آن را بیش از تعداد یاد شده می‌دانند، موجب برهم خوردن چرخه طبیعی زندگی و جامعه شده که بر اساس اعلام جامعه شناسان و روانشناسان از هم اکنون زنگ خطر برای آینده این کودکان به صدا در آمده است و ضرورت دارد برنامه‌ریزی لازم برای آینده و کاهش مشکلات یتیمان کرونایی از سوی دست اندرکاران تدارک دیده شود.
«جعفر بای» جامعه‌شناس و پژوهشگر امور اجتماعی، پدیده کودکانی را که بر اثر کرونا والدین خود را از دست داده‌اند، حقیقتی تلخ خوانده و می‌گوید: بیش‌ترین افرادی که در اثر حوادث طبیعی و همه‌گیری بیماری آسیب می‌بینند، کودکان هستند. زیرا مرگ پدر یا مادر و یا هر دو والدین می‌تواند مشکلات جبران‌ناپذیری را برای آن‌ها به وجود آورد.
وی این کودکان را افرادی می‌داند که به شدت دچار انواع مشکلات روحی و عاطفی می‌شوند و می‌افزاید: این افراد آسیب‌پذیر بسیار به حمایت های مالی نیاز دارند، زیرا دیگر نان‌آوری ندارند، بنابراین شرایط بسیار دشواری را تجربه می‌کنند و کمک‌های مقطعی مانند مسکن ضعیف نمی‌تواند ریشه این مساله را حل کند.
به گفته این آسیب‌شناس، برای این که این کودکان با مشکلات جدی‌تری مواجه نشوند، لازم است توسط بستگان و نهادهای حمایتی مانند سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) مورد توجه قرار گرفته و خدمات دریافت کنند.
این جامعه شناس فشارهای روحی ناشی از فقدان والدین را یکی دیگر از مسایل مبتلا به این کودکان برشمرده و ادامه می‌دهد: حتی در صورتی که این افراد توسط بستگان مورد توجه قرار بگیرند در آینده به احتمال زیاد دستخوش مشکلات ویرانگر می‌شوند به همین دلیل ایجاد نهادهای حمایتی با هدف تسکین این درد و حمایت های روانی و عاطفی یک ضرورت است.
بای با بیان این که در ابتدا این کودکان با همذات‌پنداری و دیدن افرادی مشابه خود تا اندازه‌ای با مصیبت وارده به صورت مقطعی کنار می‌آیند، می‌گوید: این موضوع به مرور زمان می‌تواند به یک معضل اجتماعی تبدیل شود، از این رو همان طور که هسته‌های عاطفی و روانی پس از وقوع زلزله و سیل به صورت جدی شکل می‌گیرد، کودکان بازمانده از پدر و مادران فوت شده هم نیاز به چنین حمایت‌هایی دارند؛ زیرا فراموشی این قشر در آینده یک بحران اجتماعی را در پی خواهد داشت.
این جامعه‌شناس از فقر، اعتیاد، سرقت، انواع بیماری‌های مزمن مانند ایدز، ترک تحصیل و کار کودکان به عنوان آسیب‌هایی یاد کرد که می‌تواند گریبان این افراد درمانده را گرفته و آنان را دچار روان‌پریشی کند؛ در حالی که گشوده شدن چتر حمایتی بر سر آنان، جامعه را از انواع مشکلات اجتماعی آتی مصون می‌کند.
بسیاری از آسیب‌های کودکان یتیم کرونایی تا پایان زندگی درمان نخواهد شد
«حسین حجت‌پناه» جامعه‌شناس با اشاره به آمار اعلام شده درباره کودکان یتیم در اثر کرونا می‌گوید: با در نظر گرفتن یک سری شاخص‌ها می‌توان حدس زد که تعداد آن‌ها بیش از رقم اعلام شده است، حتی اگر همین تعداد را هم به عنوان مبنا بپذیریم، باز هم هشدار دهنده و خطرناک است.
وی با بیان این که آسیب ها صرفا محدود به این افراد نمی ماند و خانواده ها و به تبع آن جامعه را هم تحت تاثیر قرار می دهد، می‌افزاید: آسیب‌های ناشی از بی سرپرست شدن به لحاظ زمانی خیلی پایدار است، بسیاری از آن‌ها تا آخر عمر قابل درمان نیست و ممکن است به نسل‌های بعد هم منتقل شود. از اینرو با توجه به این واقعیت، متوجه فراگیری عمق فاجعه خواهیم بود.
حجت پناه اضافه می‌کند: وزارت آموزش و پرورش باید جهت‌گیری و برنامه‌ریزی‌های نوینی را در زمینه مواجهه با این کودکان در دستور کار قرار دهد تا اولاً آن‌ها از ادامه تحصیل محروم نشوند و ثانیاً حمایت‌های غیرنقدی در قالب نوشت‌افزار، کتاب، کیف، کفش و لباس دریافت کنند.
کودکان، در نوک پیکان آسیب های اجتماعی
«علیرضا احمدیان» روان‌شناس هم درباره کودکان والدین جان‌باخته بر اثر کرونا می‌گوید: همواره شوک و آسیب‌های ناشی از بیماری و حوادث تلخ و پیچیده ملی و جهانی چندین نسل را درگیر می‌کند. این شوک می‌تواند اقتصادی، زیستی، روان شناختی و اجتماعی باشد که در صورت نداشتن آمادگی برای مقابله، آسیب‌ها بر جامعه جدی‌تر خواهد بود.
وی با بیان این که کودکان بیش از دیگران به دلیل این حوادث و بیماری‌ها در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی و روانی قرار می‌گیرند، می‌افزاید: این افراد در نوک پیکان آسیب‌های یاد شده هستند و عوارض زیستی و اقتصادی کرونا به مراتب بیش از دیگران دامن این گروه سنی را می‌گیرد.
احمدیان ادامه می‌دهد:پیشنهاد تشکیل بنیاد حمایت از آسیب دیدگان ناشی از کرونا به مجلس شورای اسلامی ارایه شده؛ بنیادی که می‌تواند با هوشمندی، شیوه نامه های تربیتی و روانشناختی و واقعیت‌های پزشکی و راهبردهای مختلف را تهیه کند به گونه‌ای که بتوان با تدوین برنامه‌های درمانی و شیوه نامه‌های یاد شده به درستی با افراد آسیب دیده از کرونا بخصوص کودکان بی‌سرپرست، روان شناسان را برای این کار بسیج کرد.
ترک تحصیل، مهم‌ترین معضل کودکان یتیم کرونایی
«حسن موسوی چلک» رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران هم با اشاره به آمار ۵۱ هزار کودکی که در کشور والدین خود را در اثر کرونا از دست داده‌اند، به مشکلات مالی کودکان و پیامدهای ناشی از آن با توجه به شرایط کرونایی اشاره کرده و می‌گوید: اکنون جامعه با معضل ترک تحصیل کودکان به دلیل مشکلات مالی خانواده‌ها مواجه است. بخشی از این معضل اجتماعی به قبل و بخشی به بعد از کرونا اختصاص دارد. ولی آن چه مهم به نظر می‌آید، آسیبی است که کودکان می‌بینند.
وی می‌افزاید:برای پیش‌گیری از این نوع آسیب‌ها سازمان‌های متولی امر به‌ویژه بهزیستی باید در ارائه خدمات اجتماعی، نظام‌مند، پویا، فعال و هوشمند عمل کنند و این سازمان با کمک و همراهی سایر نهادها مانند کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان ثبت احوال، وزارت کشور، نیروی انتظامی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، شهرداری، سازمان صدا و سیما پیگیر کار این کودکان باشد.
توجه به نیازهای اولیه کودکان با رعایت کرامت انسانی
«سید جواد میری» جامعه‌شناس نیز در ارتباط با مشکلات آینده کودکان یتیم کرونایی می‌گوید: مهم‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای این کودکان بر اساس هرم مازلو در ابتدا تامین نیازهای اولیه مانند خوراک و مسکن با رعایت کرامت انسانی و در مراحل بعدی نیازهای عاطفی، عشق و محبت است.
وی با بیان این که ایران دارای بیش از یکصد سال فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد است، ادامه می‌دهد: بر اثر کرونا شمار زیادی از کودکان والدین خود را از دست داده‌اند، بنابراین لازم است این افراد را در یک طرح ضربتی و عاجل در مدت ۵ تا ۱۵ سال زیر سایه حمایت سازمان‌های مرتبط قرار دهیم و در این مسیر از ظرفیت سازمان‌های خیریه و مردم‌نهاد هم بهره بگیریم.
- نویسنده :
- منبع :
https://19dey.com/news/28725
