نخستین نشست تبیین مکتب امام خمینی(ره) برگزار شد/ تأکید بر جلوگیری از تحریف نوشتار و گفتار امام

حجت الاسلام عباس کمساری، رئیس مؤسسه تنظیم و نشر اثار امام خمینی(ره) در نخستین نشست از سلسله نشست‌های تبیین مکتب امام خمینی(ره) با موضوع «سب و بهتان» که با حضور یادگار حضرت امام حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی و اساتید سطوح عالی حوزه علمیه در قم برگزار شد، یکی از وظایف مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(ره) را تبیین اندیشه امام دانست.
رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(ره) افزود: در این جلسات تبیین اندیشه امام در موضوعات مختلف از جمله موضوعات فقهی، حقوقی، عرفانی، تفسیری، سیاسی و اجتماعی با حضور نخبگان و اساتید حوزه و دانشگاه بررسی و تبیین می‌شود.
وی گفت: از همه اساتید حوزه و دانشگاه می‌خواهیم در این مسیر ما را یاری کنند.

بهتان خلاف روح دین است
حجت الاسلام ابوالقاسم علیدوست هم در این نشست اظهار داشت: در مورد مفهوم شناسی و مصداق شناسی (بخصوص مصادیق جدید) و بیان این دو نهاد در بیان فقها کتاب‌های زیادی نوشته شده و بنده دیگر به این مباحث نمی‌پردازم.
وی افزود: مستندی که بی بی سی فارسی در دی‌ماه ۹۷ با عنوان بهتان ساخت و گفت که امام راحل اجازه می‌دهد برای حفظ نظام برخی مرتکب بهتان شوند بی‌اساس است و آقای انصاری در کتاب «بهتان بی‌اساس» به این مسئله پرداخته و مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام هم در این خصوص فعالیت می‌کنند؛ لذا من به این مبحث هم نمی‌پردازم.
این استاد سطح عالی حوزه علمیه گفت: بنده به رابطه شریعت مطهر اسلام با سیئات اخلاقی از جمله سب و بهتان می‌پردازم. سیئات اخلاقی قبل از اینکه اسلامی و دینی باشد، انسانی است به این معنا که لازم نیست انسان دین داشته باشد که گناه مانند خیانت در امانت را ناهنجار بداند اگر فقط انسان و صاحب وجدان باشد به این درک می‌رسد.
وی بیان کرد: شریعت حداقل پنج اقدام داشت و نخست اینکه حریم مالی، آبرویی و جانی افراد را بالا برد و تعرض به آن را بسیار بالاتر از آنکه علما پلشت می‌شمردند، پلشت شمرد.

حتی ابلیس به عنوان پلیدترین موجود، حریم دارد
رئیس انجمن علمی فقه و حقوق حوزه اظهار داشت: در روایات ما حتی ابلیس به عنوان پلیدترین موجود، حریم دارد و نباید حریم آن مورد تعرض قرار گیرد. امروز خیلی به این امر مهم توجه نمی‌شود.
وی گفت: زمان پیامبر(ص) ایشان بر شهیدی نماز خواندند پس از نماز فرمودند این شهید تا در بهشت رفته اما اجازه ورود به وی داده نمی‌شود زیرا سه درهم به یک یهودی بدهکار است و صبح روز عاشورا امام حسین(ع) نیز فرمودند هر کس بدهکار است از میان ما برود.
حجت الاسلام علیدوست ادامه داد: دوم اینکه شریعت چند سویه کار کرد فقط جرم انگاری نکرد بلکه اثر آخرتی را بالا برد و حتی آثار وضعی برای آن برشمرد مانند اینکه با غیبت فرد مردار خواری می‌کند
این استاد سطح عالی حوزه افزود: سوم اینکه شریعت دو سویه کرد و ثواب عظیم و تکلیف هم قرار داد که گناه صورت نگیرد.
وی گفت: چهارم اینکه اسلام دامنه حقوق را گسترده کرد و حقوق لازم یا ترجیحی تکوینی را برشمرد.
حجت الاسلام علیدوست بیان کرد: پنجم اینکه اسلام مکتب ماکیاولیست را نمی‌پذیرد که هدف وسیله را توجیه می‌کند؛ لذا اسلام حفظ نظام، جا انداختن یک خط سیاسی یا روی کار آوردن افراد را با هر روشی نمی‌پذیرد.

بهتان مانند فضله است که یک اقیانوس را نجس می‌کند
وی گفت: بهتان اساس دین را به باد فنا می‌دهد و فضله‌ای است که اگر در اقیانوس بیفتد همه را نجس می‌کند. اگر کسی حتی مکتب انحرافی داشته باشد باید به همان مکتب وی ایراد گرفت و نمی‌توان به مسائل دیگر وجودی وی ایراد وارد کرد و به وی بهتان زد.


امروز با تراث سوزی مدرن مواجه هستیم
این استاد فقه و اصول حوزه علمیه به روایات و اسناد در خصوص رد سب و بهتان و دلایل آن پرداخت و گفت: ما باید نسبت به تراث مان حساس و غیرتی باشیم بخصوص امروز که با یک تراث سوزی مدرن مواجه هستیم.
وی اظهار داشت: زمانی صلاح‌الدین ایوبی به لبنان حمله کرد دکتر چمران می‌نویسد یک هفته آب حمام‌های لبنان از کتاب‌های شیعه گرم می‌شد.
این استاد سطح عالی حوزه گفت: یک شبهه را یک نفر مطرح می‌کند و افرادی که تخصصی ندارند گوش می‌دهند و تأثیر می‌پذیرند. باید پاسخ آنان را داد. معصومان در ۱۱ مورد بیان می‌کنند که اگر حدیثی از ما به شما رسید و مصداق آن را در قرآن نیافتید آن را نپذیرید.
حجت الاسلام علیدوست تاکید کرد: شریعت اخلاقی است و فقه برخاسته از آن هم اخلاقی است لذا فتواهای غیراخلاقی هم نخواهند داشت اما زمان اضطرار و برای حفظ جان شاید بشود بهتان وارد کرد.
وی توضیح داد: زمانی می‌شود بهتان وارد کرد که جان شخص در خطر است و اگر بهتان بزنیم جانش حفظ می‌شود. امام صادق(ع) گاهی پشت سر زراره که از اصحابشان بود حرف می‌زدند اما در خصوصی به پسر ایشان گفتند که من می‌خواهم جان وی حفظ شود.

برای یک هدف مقدس به ابزار حرام نباید متوسل شد
حجت الاسلام علیدوست افزود: در کل برای یک هدف مقدس به ابزار حرام نباید متوسل شد مگر برای هدف بالاتر که حفظ جان است.
وی گفت: شریعت اسلام اخلاقی است و فقه برآمده از این شریعت است باید اخلاقی باشد. اگر موردی در گفتار و نوشتار فقها دیده می‌شود نباید تسری به اسلام داد.
رئیس انجمن علمی فقه و حقوق حوزه در مجموع رابطه میان شریعت اسلام و سیئات اخلاقی را بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند که این مسئله خلاف روح دین است.

بهتان در موارد اضطرار جایز است
حجت الاسلام محمد قائینی هم اظهار داشت: حرمت «سبّ و بهتان» به حسب حکم اولیه هیچ‌گونه تردیدی در آن نیست و مورد اتفاق ادیان و مسلمانان و فقهای شیعه است.
استاد حوزه علمیه قم با طرح این سئوال که آیا بهتان و دروغ بستن به اهل بدعت که سبب رسوایی آنها می‌شود از باب مصلحت حفظ عقاید مسلمانان جایز است؟ گفت: مقصود از «اهل بدعت» کسانی است که غیر دین را با توجه به عنوان دین، جا می‌زنند.
وی گفت: عمدتاً در کلمات متأخرین عنوان شده است بلکه به نظر می‌آید جواز افترا و بهتان در کلمات سابقین مورد پذیرش نبوده است. نه از باب اینکه متعرض شده و گفتند جایز نیست، بلکه از این جهت که نظیر این استدلال را در موارد متعددی در فقه داشتیم و گفتیم از سکوت برخی علما فهمیده می‌شود که آن مورد را قبول ندارند؛ لذا می‌شود به مشهور فقهای سابق بر شیخ انصاری نسبت داد. کلینی و امثال کلینی قائل به عدم مشروعیت هستند.
وی با بیان اینکه از کتاب کافی، فتوای کلینی فهمیده می‌شود، گفت: بحث اهل بدعت مبتلا به است؛ چه در زمان ائمه معصومین و چه زمان حاضر، بسیار مصادیق خارجی داشته است. اگر مشروعیت بهتان به اینها، حکم فقهی شیعی و مکتب اهل بیت می‌بود، وضوح مشروعیت این از وضوح مشروعیت غیبت فاسق اورح بود درحالی‌که این‌گونه نیست.
حجت الاسلام قائینی بیان داشت: مرحوم خوئی این روایت را به عنوان یکی از اموری که به‌واسطه ملاک تزاحم مجاز می‌تواند قرار گیرد، مطرح کرده است. تا جایی ایشان به روایت داود بن سرحان به عنوان سند استثنا متعرض نشده است که می‌گوید این روایت هم پس از اطلاق روایات حرمت بهتان است.
وی گفت: مرحوم خوئی این روایت را تلقی موازین تزاحم و غیر تزاحم می‌داند و لذا یا به این روایت عمل نمی‌کند یا این روایت را به معنای بهتان نمی‌بیند.

مشکل اینجاست که باهتوم را به معنای بهتان گرفتیم
وی افزود: تمام این شبهه و اشکال از اینجا سرچشمه گرفته که «باهتوهم» را به معنای بهتان گرفتیم. علامه مجلسی می‌گوید که «باهتوهم» به معنای بهتان زدن نیست.
استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: حرمت بهتان مانند دیگر محرمات، از نظر فقه، قطعاً استثناء دارد. آن جایی است که اگر بهتان نزنیم، کشته می‌شویم. اینجا حفظ خون دیگران از حفظ خون من واجب‌تر نیست و لذا اینجا بهتان جایز است.
وی این‌گونه جمع‌بندی کرد که بهتان به دیگران مشروع نیست و «تزاحم» هم چنین اقتضایی ندارد اما در موارد اضطرار جایز است.


باید مانع تحریف نوشتار و گفتار امام شویم
حجت الاسلام رشید داوودی هم با بیان اینکه سلسله نشست‌های تبیین اندیشه امام هر ماه در مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام راحل برگزار خواهد شد، اظهار داشت: هدف از برگزاری این نشست‌ها شناخته شدن تبیین مکتب امام راحل است.
این استاد حوزه علمیه گفت: اندیشه امام نخست باید درست تبیین و ترویج شود، دوم اینکه باید نگاه جامع به آن مکتب داشته باشیم، سوم اینکه در برابر شبهات پاسخ مناسبی ارائه دهیم و چهارم اینکه باید مشخص شود که آیا آن مکتب به روز و کاربردی است یا خیر.
وی بیان کرد: باید از آثار گفتاری و نوشتاری امام حراست شود و در مقابل نگاه‌های غیر جامع و کاریکاتوری و برداشت گزینشی ایستاد و جلوی تحریفات را گرفت.
حجت الاسلام داوودی با بیان اینکه در سال‌های اخیر به‌ویژه رسانه‌های معاند مکتب فکری امام را مورد هجمه قرار دادند، تأکید کرد: در مکتب امام راحل باید اجتهاد صورت گیرد و بیان شود که این مکتب برای مسائل جدید و مستحدثه پاسخگو است.


در پایان این نشست از کتاب بررسی حکم شرعی تقریرات درس خارج فقه حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی رونمایی شد.
کلیپی هم از سخنرانی امام راحل و مقام معظم رهبری و حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی در مذمت سب و بهتان پخش شد که تاکید شد که در آیین اسلام و رفتار پیامبر صلی الله و علیه و اهل بیت(س) سب و بهتان وجود ندارد و یادگار امام هم گفتند که امام می‌فرمودند حق شنود گذاشتن و بردن آۤبروی کسی را ندارید.