ارمغان جنگ آمریکا برای مردم افغانستان؛ فروش «فرزند و کلیه» برای نان

به گزارش روز دوشنبه از تارنمای روزنامه گاردین، بعد از ۲۰ سال حضور ویرانگر در افغانستان، آمریکایی ها اگرچه سرانجام در اقدامی غیرمسئولانه، خاک این کشور جنگ زده را ترک کردند اما زخم های اقتصادی و اجتماعی بجا مانده از این حضور ویرانگر بر پیکر نیمه جان افغانستان، چون ابری سیاه بر افغانستان سایه افکنده است. حال فقر جانکاه، آوارگان گرسنه افغان را در میانه زمستان مجبور به انتخاب های سخت کرده است.
به گزارش گاردین در حالیکه سرمای هوا در غرب افغانستان تا مغز استخوان نفوذ می کند، "دل آرام رحمتی" زنی ۵۰ ساله با هشت فرزند سعی دارد اندکی غذا برای کودکانش پیدا کند.

خانواده این زن از چهار سال پیش که خانه خود را در ولایت بادغیس (در شمال افغانستان) ترک کردند، در یک کلبه گلی با سقف پلاستیکی در یکی از زاغه های شهر هرات زندگی می کنند. خشکسالی روستای آنها را غیرقابل زندگی و زمین را غیرقابل کشت کرده بود. این خانواده مانند نزدیک به ۳.۵ میلیون افغان دیگر که مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند، اکنون در محله‌ای زندگی می‌کنند که آوارگان داخلی در آن بسر می برند.هیچ شغلی نیست و دل آرام ۵۰ ساله علاوه بر گرسنگی فرزندانش، باید برای شوهر مریضش و دو پسرش که یکی فلج و دیگری بیماری روانی دارد، با هزینه های بیمارستان هم دست و پنجه نرم می کند.
او به خبرنگار گاردین می گوید: «من مجبور شدم دو تا از دخترانم، یکی هشت و دیگری شش ساله را بفروشم. رحمتی می‌گوید که چند ماه پیش دخترانش را به مبلغ ۱۰۰ هزار افغانی (تقریبا ۷۰۰ پوند) به خانواده‌هایی که نمی‌شناسد فروخته است. هرچند قرار است دخترانش تا رسیدن به سن بلوغ در کنار مادرشان بمانند و سپس به خریدارانشان واگذار شوند.
در افغانستان موضوع فروش دختران به این شیوه، کار غیرمعمولی نیست. با این حال با عمیق‌تر شدن بحران اقتصادی کشور، خانواده‌ها کودکان خود را در سنین پایین‌تر و پیش از بلوغ واگذار می کنند زیرا از پس هزینه های اولیه آنها هم بر نمی آیند.
اما فروش دختربچه ها تنها تصمیم دردناکی نیست که این مادر ۵۰ ساله مجبور به گرفتنش شده است. او برای همسایه زاغه نشینش تعریف می کند که چگونه بدهی و گرسنگی او را مجبور به فروش کلیه کرده است.
براساس گزارش سازمان ملل، افغانستان در آستانه یک «بحران انسانی و فروپاشی اقتصادی» قرار دارد. سفیر این سازمان در افغانستان می گوید که افغانستان "بدترین بحران بشردوستانه تاریخ معاصر خود را تجربه می کند". خشکسالی، کووید-۱۹ و تحریم های اقتصادی اعمال شده پس از به قدرت رسیدن طالبان در اوت ۲۰۲۱ (مرداد ۱۴۰۰) پیامدهای فاجعه باری برای اقتصاد این کشور جنگ زده داشته است. علاوه بر این افزایش چشمگیر تورم منجر به بالا رفتن شدید قیمت مواد غذایی شده است.
از این رو تجارت کلیه در افغانستان که پیش از به قدرت رسیدن طالبان در تابستان ۱۴۰۰ هم وجود داشت، از زمان ورود دوباره طالبان جانی دوباره گرفته هرچند قیمت و شرایط این تجارت غیرقانونی اعضای بدن تغییر کرده است. قیمت کلیه که زمانی بین سه هزار و ۵۰۰ تا چهار هزار و ۵۰۰ دلار (دو هزار و ۶۰۰ تا سه هزار پوند) متغیر بود، به کمتر از یک هزار و ۵۰۰ دلار (یک هزار و ۱۰۰ پوند) کاهش یافته است. با این وجود شمار داوطلبان فروش اعضا همچنان در حال افزایش است.  
دل آرام می گوید کلیه راست خود را به مبلغ ۱۵۰ هزار افغانی (یک هزار پوند) فروخته، اما روند بهبودیش پس از عمل به خوبی طی نشده و او هم اکنون مانند شوهرش بیمار است و باید هرچه که از فروش کلیه بدست اورده خرج مراجعه به پزشک کند.
طبق گزارش آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل برای پناهندگان، بیش از نیمی از جمعیت ۴۰ میلیونی این کشور با « گرسنگی شدید و نزدیک به ۹ میلیون نفر از آنها در معرض خطر قحطی قرار دارند». از این رو برای شمار فزاینده ای از افغان ها، فروش کلیه تنها راه آنها برای رهایی از مرگ در اثر گرسنگی است.  
جوان ۲۷ ساله دیگری که پدر چهار فرزند است و هر روز با جمع آوری و فروش زباله های بازیافتی، به سختی پول پنج قرص نان را بدست می آورد، همزمان به دنبال خریداری برای کلیه اش می گردد. او به گاردین می گوید: چندین روز است که از مراکز درمانی خصوصی در هرات می‌پرسم که آیا به کلیه نیاز دارند یا خیر. او توضیح می دهد که حاضر است حتی کلیه اش را به زیر قیمت بفروشد اما تاکنون مشتری پیدا نکرده است.  
«آصف کبیر» یک مقام صحت عامه در این ولایت توضیح می دهد که در پنج سال گذشته حدود ۲۵۰ پیوند کلیه رسمی در بیمارستان ها و مراکز درمانی ولایت هرات انجام شده که از این میان تنها تعداد اندکی از خانواده ها اهدای عضو را به صورت رایگان انجام داده اند. به گفته کبیر، هزینه پیوند کلیه ۴۰۰ هزار افغانی به اضافه قیمت کلیه است.
اما تعداد واقعی عمل های کلیه احتمالا بسیار بیشتر باشد. یک پزشک شاغل در یکی از مراکز پزشکی که بیشتر پیوندها در آن انجام می شود، به شرط فاش نشدن نامش می گوید: «به تازگی شمار افرادی که می خواهند کلیه شان را بفروشند در هرات افزایش یافته و بیشتر آنها ساکن اردوگاه آوارگان هستند. مشتریان می دانند که برای یافتن کلیه ارزان باید به اردوگاه‌ آوارگان بروند».
«سید اشرف سادات» فعال جامعه مدنی در هرات، یکی از اعضای هیاتی بود که از سوی اشرف غنی رئیس جمهوری پیشین افغانستان برای تحقیق در مورد تجارت غیرقانونی کلیه در ماه می ۲۰۲۱ (اردیبهشت ۱۴۰۰) مامور شده بود.
وی گفت: «ما همان ابتدا متوجه شدیم که بیمارستان ها قانونی کار نمی کنند. مردم در داخل و خارج از کشور تلاش می کنند تا فقرا را به فروش کلیه تشویق کنند. این افراد برای آنها ویزا می گیرند و به آن طرف مرز می فرستند. تقاضا برای پیوند کلیه در خارج از افغانستان بیشتر است. کشورهایی مانند ایران به کلیه نیاز دارند و افغان های فقیر مجبور به فروش کلیه های خود هستند».
سادات می گوید که در تحقیقات او دو بیمارستان در هرات شناسایی شدند که در آنها عمل پیوند کلیه انجام می شد. یکی از آنها اعلام کرده است که ۱۹۴ عمل انجام داده و دیگری ۳۲ عمل، اما به گفته سادات دستکم بیش از ۵۰۰ نفر ادعا می کنند کلیه خود را فروخته اند که تنها ۱۰۰ نفر از یک روستا در هرات هستند. به گفته سادات «این نشان می دهد که کلیه ها به خارج از افغانستان فرستاده شده است».
این مامور دولت پیشین افغانستان می افزاید: «یک کلیه در داخل افغانستان بیش از ۳۰۰ هزار افغانی (۲۱۰۰ پوند) خریداری می شود و در خارج از کشور به قیمت بیش از هفت هزار و ۵۰۰ تا ۱۱ هزار پوند فروخته می شود.
سادات می‌گوید: «ما شواهدی یافته ایم که نشان می‌دهد برخی مردم تشویق می‌شوند کلیه‌هایشان را به بیرون از مرزها بفروشند تا کلیه‌هایشان به ۲۰۰ هزار تا ۴۰۰ هزار افغانی فروخته می‌شود. به عقیده وی پزشکان در این تجارت غیرقانونی دست دارند. اما تحقیقات آنها به دلیل بدتر شدن وضعیت امنیتی متوقف شده است.
اکنون دو ماه از فروش کلیه دل آرام رحمتی می گذرد و پولی که او از فروش کلیه اش بدست آورده بود صرف هزینه های پزشکی برای بهبود پس از جراحی شده است.
او می گوید: خیلی مریض هستم، حتی نمی توانم راه بروم چون زخمم عفونت کرده و خیلی دردناک است.» او تعریف می کند که گیرنده کلیه‌اش فقط هزینه عمل، دو شب بستری شدن در بیمارستان و اولین قبض دارویش را پرداخت کرده است.
این زن ۵۰ ساله روز پیوند کلیه بیمار بود و پزشکان حاضر به عمل او نشدند. او می گوید: «نمی‌توانستم درست نفس بکشم، بنابراین پزشکان مرا از تخت بیمارستان پایین آوردند، اما برگشتم و به آنها گفتم به مرگ خود راضی هستم، اما نمی‌توانم بچه‌هایم را گرسنه و بیمار ببینم».