کنکاشی بر تصاویر پرسش‌برانگیز روی برج آزادی

عصر روز یازدهم بهمن ماه ۱۴۰۰، میدان آزادی تهران پذیرای مراسمی شد که در بخشی از آن، پرچم ایران و چین در یک قاب مشترک از طریق فناوری نورپردازی سه بعدی (Video Mapping) روی ساختمان برج آزادی انداخته و سرود دو کشور نواخته شد.
این اتفاق که به گفته متولیان برگزاری، با اولویت دادن به اهداف فرهنگی برنامه ریزی شده بود، در ادامه با انتقادها و طرح دغدغه های ملی گرایانه در فضای مجازی همراه شد و نگاه‌ها را به سمت سیاست، حساسیت‌ها به کشور چین و قرارداد ۲۵ ساله برد.
مراسم با حضور نمایندگانی از کشور چین، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، وزارت امور خارجه و انجمن دوستی ایران و چین برگزار شد و چهار هدف برای آن برشمردند: ۱) آغاز سال نوی چینی، ۲) پنجاهمین سالگرد دوستی دو کشور، ۳) شروع بازی‌های المپیک زمستانی و ۴) تبریک فرا رسیدن چهل و سومین دهه فجر انقلاب اسلامی.
اما پس از آنکه وزیر امور خارجه کشورمان تصویری از این رویداد را در حساب کاربری‌اش در توییتر بازتاب داد و از این طریق آغاز سال نوی چینی و المپیک زمستانی پکن را به مردم این کشور تبریک گفت، واکنش‌های مثبت و منفی به دنبال آن آغاز شد و برگزارکنندگانِ مراسم را نشانه گرفت.
در این میان، سیدعباس عظیمی ـ رییس برج آزادی ـ نمایش پرچم ایران و سایر کشورها را بر روی این ساختمان نوستالژیک و استراتژیک، از رویدادهای مرسوم در حوزه بین‌الملل دانست و یادآور شد «پیش از این هم در رویدادهایی دیگر مثل روز ملی یا حوادث کشورهایی مثل لبنان، بولیوی، اوکراین و ...، پرچم کشورهای مختلف بر روی برج آزادی نقش بسته بود.»
این اظهار نظر می‌تواند یادآور اتفاقی در بهمن ماه ۱۳۹۸ هم باشد؛ زمانی که در ابتدای شیوع کرونا و اوج گرفتن بحران این بیماری در چین، برج آزادی همزمان میزبان تصاویر و شعارهایی به زبان فارسی و چینی بود که با عباراتی چون «قوی باش ووهان»، اهداف انسان‌دوستانه و اتحاد بین کشورها را در خاطره انگیزترین میدان پایتخت به تصویر کشید و اتفاقا در آن زمان مورد استقبال اکثریت مردم هم قرار گرفت.

از طرفی نقش بستن تصاویر پرچم کشورهای مختلف بر روی ساختمان های معروف دنیا از طریق ویدیو مپینگ که در بعضا در مناسبت های ملی انجام می شود، می تواند اتفاقی متعارف با هدف انسجام بخشی فرهنگی و سیاسی کشورها تلقی شود و نمونه ای بر این ادعا اقدام کشوری مانند امارات است که سال گذشته در همین روزها اتفاق افتاد و ساختمان برج خلیفه برای لحظاتی سراسر به رنگ پرچم چین درآمد. هرچند می توان این برداشت را هم در نگاه منتقدان جست‌وجو کرد که قرار گرفتن پرچم دو کشور ایران و چین همزمان در یک قاب بر روی برج آزادی، تا حدودی بر حساسیت‌ها افزوده است. 

با این همه شاید بتوان ماجرای ویدیو مپینگ اخیر برج آزادی را با نگاهی فراسیاسی هم ارزیابی کرد و طبق گفته رییس انجمن دوستی ایران و چین، اجرای نورپردازی سه بعدی روی برج آزادی تهران را مسبوق به سابقه دانست. و البته می توان نگاه دیگری را هم امیدوارانه در این میان طلب کرد؛ اینکه اتفاقاتی از این دست را زین پس پررنگ‌تر از قبل درباره سایر کشورها و مناسبت ها، با اهداف فرهنگی و بین‌المللی شاهد باشیم.