کمیته تخصصی «اقتصاد دانش‌بنیان» در مجلس تشکیل می‌شود

محمدرضا پورابراهیمی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی ایرنا درباره نامگذاری سال ۱۴۰۱ از سوی مقام معظم رهبری از تشکیل کمیته تخصصی اقتصاد دانش بنیان و بررسی مشکلات و مسائل حوزه شرکت‌های مرتبط با شرکت‌های دانش بنیان ذیل کمیسیون اقتصادی مجلس خبر داد و گفت: رهبر معظم انقلاب سال ۱۴۰۱ را سال تولید، تولید دانش‌بنیان و اشتغال آفرین مطرح فرمودند لذا آنچه که مسلم است باید در کشور محور همه فعالیت‌های اقتصادی تولید باشد و آثار تولید در حوزه‌های مختلف اقتصادی بیانگر بهبود همه شاخص‌های اقتصادی در بخش‌های مختلف کشور است.
نماینده مردم کرمان در مجلس افزود: اگر در کشوری تولید کالا و خدمت اتفاق بیفتد و روند آن رو به رشد باشد، نرخ رشد اقتصادی مثبتی هم رقم می‌خورد که منجر به بهبود عملکرد شاخص‌ها در بخش‌های مختلف می‌شود.
پورابراهیمی اظهار کرد: اهمیت تولید در اقتصاد کشور بر کسی پوشیده نیست و از این رو رهبر معظم انقلاب امسال هم رویکرد تولید را در حوزه دانش بنیان مطرح فرمودند و دلیل آن مشخص است؛ درواقع با توجه به اینکه کشور ما در چند دهه اخیر با تلاش علمی و مجاهدت همه جوانان، اساتید پیشکسوت توانسته رتبه‌های قابل توجهی در عرصه علم و دانش از آن خود کند به نظر می‌رسد تبدیل علم به ثروت به عنوان یکی از مهمترین مولفه‌های اقتصادی کشور که در دنیا به آن اشاره می‌شود از موضوعات مهم و اساسی کشور است.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی که اوایل انقلاب شاخص‌هایی را در حوزه علم و دانش در میان کشورهای دنیا نداشت و در تولید علم نمی‌توانست، رتبه‌ای مطرحی داشته باشد، امروز براساس گزارش مراکز علمی در دنیا تبدیل به کشور رتبه پانزدهم و شانزدهم تولید علم شده است و این موضوع را کشورهایی اعلام می‌کنند که جزو کشورهای تولیدکننده و اثرگذار در حوزه مسائل علمی هستند.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس بیان کرد: شاخص‌های ارزیابی علمی جمهوری اسلامی ایران در بخش‌های مختلف از جمله مقالات ISI و بسیاری از موضوعات دیگر، بیانگر جایگاه علم و دانش در ایران است و جایگاه رتبه پانزدهمی را که از آن خود کرده که نکته بسیار مهمی است.
پورابراهیمی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران در تولید علم توانسته از رتبه‌های آخر به رتبه‌های برتر دنیا دست یابد و در دنیا پس از تولید علم، موضوع تجاری‌سازی علم مطرح می‌شود لذا تبدیل علم به ثروت از معبر تجاری‌سازی مهمترین موضوع نظام اقتصادی کشورهای دنیا است چیزی که در همه دنیا به آن پرداخته‌اند و از طریق فناوری توانسته‌اند آن را به خلق ثروت بزرگ در نظام اقتصادی خود تبدیل کنند.
وی عنوان کرد: پیش از این رتبه ما ۱۲۰ بود و این نشان می‌داد که ما در بسیاری از محورهای زیرشاخصه و محورهای ذیل شاخص نوآوری دارای شرایط بسیار نامناسبی هستیم اما اکنون این رتبه به ۶۰ ارتقا پیدا کرده که البته این جایگاه علیرغم ارتقا باز هم جایگاه مناسبی نیست و ما باید بتوانیم به جایگاه بسیار بهتر از این برسیم.
پورابراهیمی گفت: معتقدم در زمینه عواملی که در این جایگاه مهم هستند باید مجدداً بررسی و بازنگری صورت بگیرد تا ما به عوامل اصلی موثر در حوزه نوآوری که مهمترین مولفه نظام اقتصادی دانش‌بنیان محسوب می‌شوند بپردازیم.
وی افزود: گزارش‌هایی که در عرصه‌های مختلف داریم بیانگر این است که مسائلی مانند قوانین و مقررات، تامین مالی نظام بانکی، بروکراسی اداری و مواردی مانند آن، عوامل اصلی در کاهش شاخص نوآوری و یا نامناسب بودن شاخص نوآوری در کشور هستند بنابراین باید در این زمینه تلاش بیشتری انجام شود که با شناسایی نقاط ضعف، این موانع را برداشته و تبدیل به قدرت و نقاط تقویت در نظام اقتصادی کشور کنیم.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به فعالیت حدود ۶ هزار و ۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان در کشور یادآور شد: البته ۷۰ درصد از آنها ناشی از رخداد هستند و در قالب موضوعات مهم توسط افراد، اساتید، دانشجویان و نخبگان علمی کشور ارائه شده‌اند و ۳۰ درصد هم در قالب ظرفیت‌هایی که خودشان ایجاد کرده‌اند و به شکلی موضوعات مهم را در دستور کار قرار داده‌اند فعالیت می‌کنند.
راهکارهایی برای استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان 
پورابراهیمی خاطرنشان کرد: مهمترین موضوعی که می‌توانیم برای ۶ هزار و ۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان مطرح کنیم این است که این شرکت‌ها بتوانند از ظرفیت تخصصی خود در قالب بنگاه‌های اقتصادی استفاده کرده و رشد کنند.
وی عنوان کرد: البته مدل‌هایی که قبلاً در ارتباط با موضوع صنعت و دانشگاه بوده مدل‌های سنتی است که جواب نداده است، رابطه دفاتر صنعت و دانشگاه از نگاه ما رابطه تقریبا سنتی غیر به روز شده بود و عملاً نتوانست اتفاق بیفتد.
نماینده مردم کرمان در مجلس خاطرنشان کرد: این رابطه در سال‌های اخیر با رویکردی که از سوی معاونت علم و فناوری پیگیری شده به رابطه استاد با مراکز اقتصادی تبدیل شده و به جای دانشگاه، افراد هستند که آنجا ورود پیدا می‌کنند و این رابطه توانسته مسیر بهتری را نسبت گذشته فراهم کند و تبدیل به رویکرد جدیدی شده که منجر به برگزاری هزاران رخداد در کشور در موضوعات مختلف شده است.
پورابراهیمی تصریح کرد: اکنون شرکت‌هایی که در تابلوی بورس، هم در تابلوی اصلی و فرعی و هم در تابلوی اول و دوم و یا ‌فرابورس و پایه فرابورس قرار می‌گیرند شبیه شرکت‌های معمولی و متعارف هستند یعنی جایگاه آنها در این حوزه تقریباً مشابهی از نگاه سرمایه‌گذار اما به لحاظ محتوایی کاملاً متفاوت هستند لذا به نظر می‌رسد آنچه که در این حوزه بسیار مهم است این است که بتوانیم ابتدا ساختار ارزشگذاری دارایی نامشهود را در این شرکت‌ها براساس تدوین استانداردها جدید حسابداری به شکلی بازنگری کنیم.
وی همچنین بیان کرد: باید موضوع ارتباط‌سنجی شرکت‌های دانش‌بنیان که بسیار حائز اهمیت است و عملاً در فرایند تامین مالی و ارائه فعالیت‌های بزرگ اقتصادی با محدودیت‌های جدی مواجه شده‌اند به شکلی متناسب با تدوین استانداردها تغییر دهیم و ضمانت‌های لازم را برای انجام فعالیت‌های اقتصادی در این شرکت‌ها به شکل جدیدی تعریف کنیم.
این نماینده مجلس یازدهم عنوان کرد: در ارتباط با دو نوع شرکت‌های دانش‌بنیان، بحث استارتاپ‌ها مطرح می‌شود، شرکت‌هایی که براساس دسته‌بندی معاونت علم و فناوری، صنایع خلاق هستند و در آنها اشتغال و حجم و گسترش فعالیت بسیار سریع است و در کنار آن، شرکت‌های دانش‌بنیان هستند. لذا یکی از اقدامات مهم در ارتباط با این شرکت‌ها در سال ۱۴۰۱، باید پذیرش شرکت‌های جدید در بازار سرمایه‌ای کشور و استفاده از ظرفیت بازار سرمایه‌ای برای عرضه سهام مالکیت آنها به سرمایه‌گذاران به صورت ویژه باشد.
پورابراهیمی یادآور شد: از دیگر اقداماتی که در ارتباط با این شرکت‌ها می‌توان انجام داد این است که امکان ورود فناوری به صنایع بزرگ در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان که در درون شرکت‌های بزرگ صنعتی امکانپذیر است را ایجاد کنیم و به اعتقاد من این ظرفیت، ظرفیت بسیار مهمی است که می‌تواند به عنوان یکی از مهمترین مولفه‌های اثرگذار در حوزه توانمندسازی بنگاه‌های اقتصادی به ابزار دانش‌بنیان بودن در تولید محصولات و فرآیندهای تولید مدنظر قرار گیرد.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: اختصاص مجموعه‌ای از فعالیت‌ها در حوزه بازار سرمایه به شرکت‌های دانش‌بنیان از دیگر محورها است زیرا جنس و نحوه رفتار آنها کاملا با شرکت‌های معمولی متفاوت است و کمک می‌کند که علاقه‌مندان در این بازار حضور پیدا کنند و معیارهای ارزیابی برای این شرکت‌ها به صورت ممتاز و ویژه قابل بررسی ‌باشد.
پورابراهیمی خاطرنشان کرد: ظرفیت دیگری را که می‌توانیم درخصوص شرکت‌های دانش‌بنیان مطرح کنیم، استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور است که حتی لازم نیست به صورت حضوری آنها را در کشور داشته باشیم. آنها می‌توانند در همکاری‌های علمی مشترک با جمهوری اسلامی، رویکرد همکاری را تعریف کنند
وی اضافه کرد: همچنین منابعی که برای صندوق گذاشته شده باید به جای مشارکت در طرح‌های بزرگ شرکت‌های دانش‌بنیان، تبدیل به تسهیلات و وام شده و به جای کمک به حوزه اقتصاد دانش‌بنیان تبدیل به سپرده گذاری در نظام بانکی شود.  
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: هدف از راه‌اندازی این مجموعه انجام کارهای سپرده‌گذاری بانکی نبوده زیرا بسیاری از مجموعه‌های اقتصادی وجود دارند که می‌توانند این کار را انجام دهند و ماموریتی که به عهده صندوق شکوفایی و نوآوری بوده متاسفانه در سال‌های گذشته از مسیر خود و محور ماموریت‌ها خارج شده که بازنگری در این حوزه هم بسیار ضروری است.
پورابراهیمی ادامه داد: مهمترین پیشنهاد ما این است که ذیل صندوق شکوفایی و نوآوری بزرگترین مجموعه شرکت سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر شکل بگیرد و بعد از ارزیابی‌هایی که توسط کارشناسان مرتبط انجام می‌شود امکان مشارکت صندوق در سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با همه شرکت‌های دانش بنیان فراهم شود.
وی عنوان کرد: به این معنا که بزرگترین شرکت مخاطره‌پذیر بعد از مدتی ذیل صندوق شکوفایی و نوآوری می‌تواند در تابلوی بورس عرضه شود و این مشارکت همگانی را با تجهیز منابع بسیار زیاد امکانپذیر می‌کند لذا این امر می‌تواند یکی از ظرفیت های مهم اقتصادی کشور محسوب شود و نیازمند بازنگری جدی است.
این نماینده مجلس یازدهم خاطرنشان کرد: امسال در کمیسیون اقتصادی مجلس چند موضوع را در دستور کار قرار خواهیم داد؛ اول زیرساخت‌های اقتصادی کشور تحت عنوان عوامل مهم و اثرگذار در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان که شاخص‌های مهمی است و در حوزه نوآوری بسیار حائز اهمیت بوده است.
قانون شرکت‌های دانش‌بنیان سال ۱۴۰۰ در مجلس گسترش و توسعه پیدا کرد
پورابراهیمی یادآور شد:‌ ما همچنین موضوع تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان را به عنوان یکی از چالش‌ها و مهمترین موضوعات در کمیسیون اقتصادی مورد بحث قرار خواهیم داد و راهکارهای آن هم استفاده از ظرفیت بازار سرمایه، استفاده از اصلاح شاخص‌ها و یا استانداردهای تعریف شده در موضوع حسابرسی و در استانداردهای حسابرسی و حسابداری شرکت‌های دانش‌بنیان و بسیاری موضوعاتی که می‌تواند کمک کند.
وی درخصوص قوانین و مقررات خاطرنشان کرد: خوشبختانه سال ۱۴۰۰ در مجلس قانون شرکت‌های دانش‌بنیان گسترش و توسعه پیدا کرد و قانون جدیدی در حمایت از این شرکت‌ها تصویب شد.
نماینده مردم کرمان در مجلس گفت: موضوع نظارت بر اجرای قانون، از مهمترین موضوعات ما در سال ۱۴۰۱ خواهد بود. در کنار این قضیه موضوعات مربوط به نحوه حل مشکلات مالیاتی، نظام بانکی و نظام بیمه‌ای در این شرکت‌ها سه مقوله مهم و اساسی دستور کار کمیسیون اقتصادی را تشکیل خواهد داد  که باید بتوانیم با تسهیل و روانسازی بستر قوانین موجود و همچنین اصلاح قوانین جاری کشور این امکان را برای ایجاد بستر مناسب جهت رشد و شکوفایی شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم کنیم.
پورابراهیمی بیان کرد: ما در حوزه تقنین و نظارت ظرفیت‌های مربوطه را کامل و در قالب دستور کارهای متعدد  موضوع را پیگیری خواهیم کرد.
وی با اشاره به اینکه اولین جلسه کمیسیون اقتصادی در سال ۱۴۰۱ به موضوع اقتصاد دانش بنیان می‌پردازد، افزود: ما همچنین از معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری، وزیر اقتصاد و همه متصدیان حوزه اقتصاد دانش‌بنیان در کشور دعوت کرده‌ایم که در کمیسیون اقتصادی حضور پیدا کنند تا بتوانیم محورهای مهم حوزه اقتصاد دانش‌بنیان در کشور را که به عنوان مطالبه جدی رهبر معظم انقلاب و همه مردم از نگاه خلق ثروت در نظام اقتصادی مطرح می‌شود در قالب دو سرفصل حوزه تقنینی و نظارتی در دستور کار قرار دهیم.
نماینده مردم کرمان در مجلس گفت: البته مقدمات تدوین احکام مهمی در قانون برنامه هفتم توسعه هم در دستور کار کمیسیون اقتصادی قرار گرفته تا در پیش‌نویس نهایی مربوط به احکام کمیسیون اقتصادی بتوانیم اتفاقات مثبتی را در سرفصل‌های مهم و یا سیاست‌های مهم برنامه هفتم توسعه در نظر بگیریم.