شرکت‌های دانش بنیان به حوزه‌های آب، کشاورزی، انرژی و صنایع غذایی ورود کنند

نشست دویست و شانزدهم کانون هم اندیشی تعالی و توسعه استان قم (اتاق فکرتوسعه استان قم ) با موضوع « بررسی ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان در اجرای طرح‌های اقتصادی قم» با همکاری مؤسسه آموزش عالی طلوع مهر برگزار شد

در ابتدای نشست جناب آقای محمودی مدیر پژوهش موسسه آموزش عالی طلوع مهر، موضوع جلسه را سهم شرکت های دانش بنیان در طرح های اقتصادی استان قم عنوان کرد و گفت:  برگزاری چنین نشست هایی به دو دلیل ویژه لازم و ضروری  است، یکی به خاطر سیاست گذاری و جهت دهی که رهبرمعظم انقلاب در قالب شعار سال داشتند و بحث دانش بنیان، برجسته شد و دیگری جایگاه ویژة استان قم که در سند راهبردی آمایش استانی به آن اشاره شده است که لزوم بهره مندی هرچه بیشتر از شرکت های دانش بنیان را ضرورت می بخشد.
وی افزود: در سندی  با عنوان پروژه های اقتصاد مقاومتی سال 1400 استان قم، دستگاه های اجرایی با شرح وظایف مشخص گردیده اند مانند: جهاد کشاورزی، صنعت معدن تجارت، راهداری و حمل و نقل، اقتصاد و دارایی، مدیریت و برنامه ریزی و راه و شهرسازی.
محمودی افزود: سهم اقتصاد دانشی و دانش بنیان در اقتصاد کشور کمتر از 5 درصد است و باید حداقل به 30 درصد برسد.حالا پرسشی که مطرح می شود این است که چقدر برنامه ریزی شده برای ورود شرکت های دانش بنیان به این عرصه ها و اصولا قلمرو این شرکت ها کجا هست و آیا زیر ساخت های لازم برای آنها تدارک دیده شده است یا خیر؟  
دکتر ولیا بیدگلی عضو هیات علمی دانشگاه طلوع مهر و پژوهشگر حوزة دانش بنیان نیز در این نشست  ابتدا به تفاوت سه واژة اقتصاد مقاومتی با اقتصاد مقابله ای یا تحریمی پرداخت. وی اقتصاد مقاومتی را اقتصادی مقاوم و منعطف دانست که در شرایط سخت می تواند ادامه حیات دهد و مثمر ثمر باشد در حالی که اقتصاد مقابله ای یا تحریمی حالت تدافعی دارد و بجای بهره بردن از فرصت ها، فرصت سوزی می کند.
وی اهداف اقتصاد مقاومتی را بدین شرح توصیف کرد:
1. تامین رشد پویا
 2. بهبود شاخص های مقاومت اقتصادی
3. دستیابی به اهداف سند چشم انداز.
وکتر ولیا بیدگلی در ادامه رویکرد اقتصاد مقاومتی را رویکردی جهادی، انعطاف پذیر، فرصت ساز، مولد، درون زا (بهره بردن از منابع داخلی) و برون گرا (بهره بردن از فناوری خارجی)  را بر شمرد و گفت: اقتصاد مقاومتی تاکید بر کارآفرینی دارد و سیاست های اقتصاد مقاومتی را بر 4 محور استوار دانست: مردمی بودن، عدالت محوری، برون زایی و دانش بنیان. دانش بنیان به هر فعالیتی که دانش محور باشد اطلاق می شود که موجب توسعة فناوری در اقتصاد گردد. اقتصاد دانش بنیان بر اساس تولید و توزیع و کاربرد اطلاعات شکل گرفته و سرمایه گذاری دردانش و صنایع دانش پایه مورد توجه خاص هستند.
وی نقش اقتصاد دانش بنیان را در سند اقتصاد مقاومتی بدین شرح بیان کرد: دانش بنیان سازی پروژه های اقتصاد مقاومتی و اجرای پروژه ها جهت کمک به شرکت های دانش بنیان در انتقال فناوری.
پژوهشگر حوزة دانش بنیان در ادامه، ظرفیت های استان قم را در بکارگیری اقتصاد دانش بنیان اینگونه بیان کرد: 1. گردشگری مذهبی (سالانه 20 میلیون زائر داخلی و 1 میلیون زائر خارجی از حرم حضرت معصومه سلام الله علیها دیدن می کنند) 2. حوزة بین الملل (وجود دانشگاه هایی با دانشجویان خارجی مانند المصطفی و حوزة علمیه قم و سایر دانشگاه ها) 3. حوزة فناوری اطلاعات ( جزو 5 استان برتر کشور هستیم) 4. صنعت (وجود ده شهرک صنعتی و بویژه شهرک شکوهیه که در کشور ممتاز است) 5. فناوری نرم و هویت ساز 6. سنگ های زینتی، فرش دستی، سوهان پزی و...
وی زمینه های فعالیت پارک علم و فناوری در استان قم را در رشته های علوم انسانی، کامپیوتر، انرژی، پزشکی، برق، کشاورزی، خدمات مشاوره، عمران، شیمی و مکانیک دانست و افزود در حوزة فناوری در قم زیست بوم کاملی داریم از پارک گرفته و مراکز رشد تا شرکت های دانش بنیان بسیار خوب.


دکتر مهدی جعفری نیز در این جلسه با اشاره به بحث نیازسنجی و شناخت نیازها و ظرفیت های شرکت های دانش بنیان استان و حل مشکلات و نیازهای آن افزود: ما از لحاظ توان دانش بنیانی، ظرفیت های بسیار خوبی در استان داریم و باید به آنها بها بدهیم. متاسفانه برخی از مسئولان استان به این شرکت ها کم لطفی دارند و آنها را در حل مشکلات سهیم نمی کنند.
وی سپس گفت:  102شرکت دانش بنیان و مراکز رشد در قم داریم با 1900 نفر شاغل که بطور میانگین سهم هر شرکت 18 نفر می باشد و این بسیار کم است. در دنیا شرکت های دانش بنیان توانستند از بازیافت، برق و کودهای بیولوژیک تولید کنند ولی هنوز در کشور ما نتوانستیم این کاررا انجام دهیم. یعنی اعتماد و اعتنای زیادی به مباحث دانش بنیانی نمی شود. باید گفتمانی در سطح ملی و فراگیر در این رابطه شکل بگیرد که حتی مردم عادی نیز در زندگی روزمره طعم و اثر چنین اعتمادی را بچشند و باور کنند. ما بازیکن خوب زیاد داریم اما زمین بازی خوب نداریم و این یعنی ما نیاز داریم تا زیر ساخت مناسب را فراهم آوریم آنگاه نگاه مطالبه گر از شرکت های دانش بنیان داشته باشیم.
وی افزود:  کشور ما که معمولاً همیشه با بحث تحریم های اقتصادی همراه بوده و لطمات زیادی دیده می تواند از توان و ظرفیت شرکت های دانش بنیان نهایت بهره را ببرد چون هرجا ما به بن بست رسیدیم این دانش به ما کمک کرده تا اثر تحریم هارا خنثی کنیم به ویژه در دوران همه گیری کرونا این شرکت ها نیاز جامعه را به تولید ماسک و ونتیلاتورها برطرف ساختند.
این عضو هیأت علمی دانشگاه در ادامه گفت:  با توجه به مشکل فراگیر خشکسالی و کم آبی در کشور و در استان قم، شرکت های دانش بنیان فعال در رشتة کشاورزی و کشت بافت گیاهی می توانند با تولید گونه های مقاوم به خشکسالی و گرما برای استان درآمدزایی کنند.
وی در پایان یکی ازعلل مخرب وضع اقتصادی موجود را وجود تخریب گر دلال ها دانست و گفت ارز ترجیحی نیز موجب می شود تولید کننده وابسته باقی بماند و درصدد بومی سازی برنیاید.
مهندس رضا سیار فرماندار اسبق قم نیز افزود: اثر شرکت های دانش بنیان در رفع نیازهای استان بسیار ناچیز است. مثلا ورود به حوزة گردشگری -که از ظرفیت های استان قم است- ولی کارآمد نیست. یا در بخش صنعت نیز چند حرفه در قم حرف اول را می زنند یکی فرش که بدلیل تحریم صادراتش متوقف و با مشکلاتی مواجه شده است، دیگری صنعت سنگبری که یکی از منابع آلاینده و هدر دهنده منابع آبی است و دیگری صنعت کفش که بسیار توانمند ظاهر شده است و حدود 30000 نفر اشتغال زایی ایجاد کرده است، سوال اینجاست چرا شرکت های دانش بنیان احساس مسولیت نکردند و برای کمک و رفع مشکل این صنایع ورود نکرده اند؟
وی افزود به نظر من معضل بزرگ در جدایی میان دانشجو و دانشگاه پس از اخذ مدرک و فارغ التحصیلی اتفاق می افتد و حتی دانشجو با انتخاب شغل نامتناسب با رشتة تحصیلی اش، ضربة بزرگی به جامعه وارد می آورد. و استفاده از ظرفیت شرکتهای دانش بنیان می تواتد این خلاء را برطرف کند.

مهندس سید حسن رضوی از مدیران باسابقه استانی نیز در این جلسه گفت معضل بزرگی که امروزه با آن مواجه هستیم ارائة آمارهای ایده آل و خاصی است که هیچ نمودی در جامعه و بین مردم ندارد. مثلا در کسب فلان چیز در دنیا رتبة نخست را داریم ولی آیا آن چیز از اولویت های جامعه و مردم به حساب می آمده یا نه؟ ما چند مبحث مهم و حیاتی در کشور داریم که بایستی شرکت های دانش بنیان به آن ورود سنگین داشته باشند: آب، کشاورزی، انرژی یا سوخت و صنایع غذایی.
وی افزود: متاسفانه در حوزة مطالعات موردی خوب عمل می کنیم ولی در سطح ملی و عمومی ناکارآمد ظاهر می شویم.  من یکی از دلایل رو سوء مدیریت و ناکارآمدی مدیران در بهره گیری از متخصصان می دانم. متاسفانه شعاری شدیم و فقط هدف بالا بردن آمار و ارقام شده است.
در پایان این نشست، با بازخوانی توان شرکت های دانش بنیان استان قم پیشنهادهایی در زمینه ارتقاء سطح شرکت ها و استفاده بهینه از ظرفیت آنها ارائه و مقرر گردید این پیشنهادها در جلسات آتی به راهکارهای اجرایی و سیاستی تبدیل شود.