19 دی: سید محمود دعایی در ۸۱ سالگی درگذشت. روحانی معتدلی که هم محبوب اصلاح‌طلبان بود و هم مورد اعتماد اصولگرایان؛ مدیر موسسه اطلاعات که از امروز در ساختمان ۱۰ طبقه خیابان میرداماد تهران، جای خالی‌اش احساس خواهد شد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمود دعایی مدیرمسئول روزنامه اطلاعات عصر دیروز (۱۵ خرداد ۱۴۰۱) در حالی که کمتر از دو ماه از ۸۱ ساله شدنش می‌گذشت بر اثر ایست قلبی در بیمارستان آتیه تهران درگذشت.
دعایی متولد ۳۰ فروردین ۱۳۲۰ در یزد بود. او پس از تحصیلات متوسطه ابتدا در حوزه علمیه کرمان و سپس در حوزه علمیه قم به فراگیری علوم حوزوی پرداخت. با آغاز نهضت اسلامی امام خمینی (ره) در سال ۱۳۴۲ دعایی هم مانند بسیاری از انقلابیون به جمع یاران امام (ره) پیوست و در سال ۱۳۴۶ از سوی ساواک تحت تعقیب قرار گرفت. وی مخفیانه از ایران خارج و عازم عراق شد و تلاش رژیم شاه برای استردادش به ایران بی‌نتیجه ماند و از همان دوران با نزدیک شدن به بیت امام خمینی در نجف در زمره یاران نزدیک رهبر فقید انقلاب اسلامی قرار گرفت.
دعایی در خارج از ایران سفرهایی به کشورهای مختلف اروپایی و آسیایی از جمله سوریه، لبنان، اردن، عربستان، پاکستان، و افغانستان) داشت و ۷ سال سخنگوی نهضت روحانیت مبارز در ایران بود. وی در آن مدت به عنوان نماینده و رابط امام خمینی با مسئولان عالی‌رتبه عراقی ایفای نقش کرد و از طرفی رابط بین سازمان‌ها و انجمن‌های اسلامی و مبارز دانشجویی و برخی شخصیت‌های مبارز خارج از کشور با رهبر انقلاب اسلامی بود. تهیه‌کنندگی و مجری‌گری برنامه رادیویی نهضت روحانیت در ایران که علیه رژیم پهلوی و از عراق پخش می‌شد هم توسط دعایی صورت می‌گرفت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی دعایی مانند بسیاری از مبارزان به کشور بازگشت اما خیلی زود و در ابتدای سال ۱۳۵۸ به عنوان سفیر جمهوری اسلامی راهی بغداد شد. هر چند این سفارت مدت زیادی طول نکشید و دعایی در بازگشت به ایران مدتی در دفتر امام خمینی (ره) به عنوان مسئول وجوهات شرعی خدمت کرد. در اردیبهشت ۱۳۵۹ و پس از آن که مؤسس اطلاعات در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت، رهبر فقید انقلاب، دعایی را به عنوان سرپرست روزنامه اطلاعات منصوب کردند.
در متن حکم امام خطاب به دعایی آمده است: «از آنجا که مطبوعات کشور در ساختن جامعه نقش موثری را ایفا می‌نماید، جنابعالی را به خاطر شایستگی و لیاقتی که در اداره این گونه امور دارید به سرپرستی روزنامه اطلاعات که مربوط به مستضعفین است منصوب می‌نمایم. و البته متوجه هستید که مطبوعات باید همیشه در خدمت اسلام عزیز و مردم و کشور باشند و آزادیها در حدود قوانین مقدس اسلام و قانون اساسی به بهترین وجه تامین شود. امید است به یاری خدا و با همکاری کارمندان متعهد، این روزنامه را در راه تحقق بخشیدن به آرمانهای انقلاب اسلامی اداره نمایید. از خدای تعالی توفیق همگان را در این راه مسالت دارم.»
از آن روز تا لحظه مرگ، دعایی با حکم امام خمینی و پس از آن با حکم آیت‌الله خامنه‌ای سرپرست و مدیرمسئول روزنامه اطلاعات بود. او در این مدت تلاش کرد علاوه بر حفظ خطوط قرمز توسط این روزنامه قدیمی، با در پیش گرفتن مشی اعتدالی، ارائه‌دهنده نظرات و اخبار جریان‌های مختلف نظام باشد و این روزنامه را به تریبون یک‌‍طرفه یک طیف خاص تبدیل نکند.
از طرفی دعایی یک فعال سیاسی متمایل به اصلاح‌طلبان هم بود. او در مجالس اول تا ششم شورای اسلامی به عنوان نماینده مردم تهران راهی مجلس شد اما در انتخابات مجالس هفتم و هشتم و در لیستی که اصلاح‌طلبان ارائه کردند نتوانست این کرسی ۲۴ ساله خود را حفظ کند.
در سال ۱۳۶۶ و با انشعاب مجمع روحانیون مبارز از جامعه روحانیت مبارز، دعایی به عضویت این حزب چپ آن روز و اصلاح‌طلب امروز درآمد. او با وجود نزدیکی به اصلاح‌طلبان، مورد احترام و اعتماد اصولگرایان هم بود هر چند در مقاطعی پس از سال ۱۳۸۸ به خاطر گرفتن جشن تولد برای سید محمد خاتمی و یا انتشار اخبار و عکس‌های رئیس دولت اصلاحات، مورد برخی انتقادات شدید و حتی احضار و توبیخ قرار گرفت.
مرحوم دعایی پس از جنجال‌هایی که بر سر انتشار عکس‌ها و اخبار خاتمی در روزنامه اطلاعات به وجود آمد، ۲۱ آذر ۱۳۹۴ در نامه‌ای سرگشاده از نامه‌نگاری خود با رهبر انقلاب اسلامی درباره انتشار خبرهای رئیس دولت اصلاحات و پاسخ ایشان خبر داد.
دعایی در بخشی از این نامه سرگشاده نوشت: در روزی که عزیزی از اعضای دفتر مقام معظم رهبری وفاداریم را به خاتمی و نقل سخن‌ها و اظهارات او را در روزنامه برنتافت و از منظر رهبری اعتراضی داشت نامه‌ای خصوصی به محضر رهبر و مرادم نوشتم. در آن نامه همه عشق و عاطفه و امید و انتظارم در مورد خاتمی را با آقا در میان گذاشتم و این انگیزه وفاداریم به خاتمی و استجازه در ادامه همراهیم با وی را بیان کردم. مراد و ولیّ‌امرم بعد از خواندن آن نامه کریمانه و بزرگوارانه فرمودند: «من هم مثل تو فکر می‌کنم اما نه به نرمی دلِ تو!»
بسیاری از کسانی که دعایی را از نزدیک می‌شناسند بر افتادگی او و تاکیدش بر زی طلبگی صحه می‌گذارند تا جایی که دفترش در موسسه اطلاعات منشی نداشت و تلفن‌ها را خود جواب می‌داد. از طرفی بوسه‌های دعایی بر دستان افراد مختلف از محمدرضا شفیعی‌کدکنی (شاعر، پژوهشگر و استاد ادبیات)، غلامرضا اعوانی (استاد و پژوهشگر فلسفه)، فتح‌الله مجتبایی (استاد ادیان و عرفان، پژوهشگر و مترجم)، اسماعیل سعادت (استاد ادبیات، نویسنده و مترجم) و... تا بوسه بر چادر عفت مرعشی (همسر هاشمی‌رفسنجانی) و محمدجواد ظریف و سید ابراهیم رئیسی هر از چندی جنجال‌هایی را ایجاد کرده است، هرچند که نزدیکان دعایی این رفتار او را نشان افتادگی او و نه تملق و چاپلوسی می‌دانند.
همچنین اقامه نماز میت توسط دعایی بر پیکر بسیاری از درگذشتگان که برخی از آن‌ها زاویه‌هایی با نظام جمهوری اسلامی داشتند مانند محمدرضا شجریان یا ابراهیم یزدی از موضوعاتی است که او را به چهره‌ای متمایز بدل کرده بود.
حالا اما پیکر یکی از قدیمی‌ترین انقلابیون که روزگاری بر پیکر بسیاری از درگذشتگان نماز میت اقامه کرده بود سه‌شنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۱ پس از تشییع از موسسه اطلاعات و اقامه نماز توسط حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید حسن خمینی، روانه بهشت زهرا شده و در کنار مرقد بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی دفن خواهد شد.
دعایی متولد ۳۰ فروردین ۱۳۲۰ در یزد بود. او پس از تحصیلات متوسطه ابتدا در حوزه علمیه کرمان و سپس در حوزه علمیه قم به فراگیری علوم حوزوی پرداخت. با آغاز نهضت اسلامی امام خمینی (ره) در سال ۱۳۴۲ دعایی هم مانند بسیاری از انقلابیون به جمع یاران امام (ره) پیوست و در سال ۱۳۴۶ از سوی ساواک تحت تعقیب قرار گرفت. وی مخفیانه از ایران خارج و عازم عراق شد و تلاش رژیم شاه برای استردادش به ایران بی‌نتیجه ماند و از همان دوران با نزدیک شدن به بیت امام خمینی در نجف در زمره یاران نزدیک رهبر فقید انقلاب اسلامی قرار گرفت.
دعایی در خارج از ایران سفرهایی به کشورهای مختلف اروپایی و آسیایی از جمله سوریه، لبنان، اردن، عربستان، پاکستان، و افغانستان) داشت و ۷ سال سخنگوی نهضت روحانیت مبارز در ایران بود. وی در آن مدت به عنوان نماینده و رابط امام خمینی با مسئولان عالی‌رتبه عراقی ایفای نقش کرد و از طرفی رابط بین سازمان‌ها و انجمن‌های اسلامی و مبارز دانشجویی و برخی شخصیت‌های مبارز خارج از کشور با رهبر انقلاب اسلامی بود. تهیه‌کنندگی و مجری‌گری برنامه رادیویی نهضت روحانیت در ایران که علیه رژیم پهلوی و از عراق پخش می‌شد هم توسط دعایی صورت می‌گرفت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی دعایی مانند بسیاری از مبارزان به کشور بازگشت اما خیلی زود و در ابتدای سال ۱۳۵۸ به عنوان سفیر جمهوری اسلامی راهی بغداد شد. هر چند این سفارت مدت زیادی طول نکشید و دعایی در بازگشت به ایران مدتی در دفتر امام خمینی (ره) به عنوان مسئول وجوهات شرعی خدمت کرد. در اردیبهشت ۱۳۵۹ و پس از آن که مؤسس اطلاعات در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت، رهبر فقید انقلاب، دعایی را به عنوان سرپرست روزنامه اطلاعات منصوب کردند.
در متن حکم امام خطاب به دعایی آمده است: «از آنجا که مطبوعات کشور در ساختن جامعه نقش موثری را ایفا می‌نماید، جنابعالی را به خاطر شایستگی و لیاقتی که در اداره این گونه امور دارید به سرپرستی روزنامه اطلاعات که مربوط به مستضعفین است منصوب می‌نمایم. و البته متوجه هستید که مطبوعات باید همیشه در خدمت اسلام عزیز و مردم و کشور باشند و آزادیها در حدود قوانین مقدس اسلام و قانون اساسی به بهترین وجه تامین شود. امید است به یاری خدا و با همکاری کارمندان متعهد، این روزنامه را در راه تحقق بخشیدن به آرمانهای انقلاب اسلامی اداره نمایید. از خدای تعالی توفیق همگان را در این راه مسالت دارم.»
از آن روز تا لحظه مرگ، دعایی با حکم امام خمینی و پس از آن با حکم آیت‌الله خامنه‌ای سرپرست و مدیرمسئول روزنامه اطلاعات بود. او در این مدت تلاش کرد علاوه بر حفظ خطوط قرمز توسط این روزنامه قدیمی، با در پیش گرفتن مشی اعتدالی، ارائه‌دهنده نظرات و اخبار جریان‌های مختلف نظام باشد و این روزنامه را به تریبون یک‌‍طرفه یک طیف خاص تبدیل نکند.
از طرفی دعایی یک فعال سیاسی متمایل به اصلاح‌طلبان هم بود. او در مجالس اول تا ششم شورای اسلامی به عنوان نماینده مردم تهران راهی مجلس شد اما در انتخابات مجالس هفتم و هشتم و در لیستی که اصلاح‌طلبان ارائه کردند نتوانست این کرسی ۲۴ ساله خود را حفظ کند.
در سال ۱۳۶۶ و با انشعاب مجمع روحانیون مبارز از جامعه روحانیت مبارز، دعایی به عضویت این حزب چپ آن روز و اصلاح‌طلب امروز درآمد. او با وجود نزدیکی به اصلاح‌طلبان، مورد احترام و اعتماد اصولگرایان هم بود هر چند در مقاطعی پس از سال ۱۳۸۸ به خاطر گرفتن جشن تولد برای سید محمد خاتمی و یا انتشار اخبار و عکس‌های رئیس دولت اصلاحات، مورد برخی انتقادات شدید و حتی احضار و توبیخ قرار گرفت.
مرحوم دعایی پس از جنجال‌هایی که بر سر انتشار عکس‌ها و اخبار خاتمی در روزنامه اطلاعات به وجود آمد، ۲۱ آذر ۱۳۹۴ در نامه‌ای سرگشاده از نامه‌نگاری خود با رهبر انقلاب اسلامی درباره انتشار خبرهای رئیس دولت اصلاحات و پاسخ ایشان خبر داد.
دعایی در بخشی از این نامه سرگشاده نوشت: در روزی که عزیزی از اعضای دفتر مقام معظم رهبری وفاداریم را به خاتمی و نقل سخن‌ها و اظهارات او را در روزنامه برنتافت و از منظر رهبری اعتراضی داشت نامه‌ای خصوصی به محضر رهبر و مرادم نوشتم. در آن نامه همه عشق و عاطفه و امید و انتظارم در مورد خاتمی را با آقا در میان گذاشتم و این انگیزه وفاداریم به خاتمی و استجازه در ادامه همراهیم با وی را بیان کردم. مراد و ولیّ‌امرم بعد از خواندن آن نامه کریمانه و بزرگوارانه فرمودند: «من هم مثل تو فکر می‌کنم اما نه به نرمی دلِ تو!»
بسیاری از کسانی که دعایی را از نزدیک می‌شناسند بر افتادگی او و تاکیدش بر زی طلبگی صحه می‌گذارند تا جایی که دفترش در موسسه اطلاعات منشی نداشت و تلفن‌ها را خود جواب می‌داد. از طرفی بوسه‌های دعایی بر دستان افراد مختلف از محمدرضا شفیعی‌کدکنی (شاعر، پژوهشگر و استاد ادبیات)، غلامرضا اعوانی (استاد و پژوهشگر فلسفه)، فتح‌الله مجتبایی (استاد ادیان و عرفان، پژوهشگر و مترجم)، اسماعیل سعادت (استاد ادبیات، نویسنده و مترجم) و... تا بوسه بر چادر عفت مرعشی (همسر هاشمی‌رفسنجانی) و محمدجواد ظریف و سید ابراهیم رئیسی هر از چندی جنجال‌هایی را ایجاد کرده است، هرچند که نزدیکان دعایی این رفتار او را نشان افتادگی او و نه تملق و چاپلوسی می‌دانند.
همچنین اقامه نماز میت توسط دعایی بر پیکر بسیاری از درگذشتگان که برخی از آن‌ها زاویه‌هایی با نظام جمهوری اسلامی داشتند مانند محمدرضا شجریان یا ابراهیم یزدی از موضوعاتی است که او را به چهره‌ای متمایز بدل کرده بود.
حالا اما پیکر یکی از قدیمی‌ترین انقلابیون که روزگاری بر پیکر بسیاری از درگذشتگان نماز میت اقامه کرده بود سه‌شنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۱ پس از تشییع از موسسه اطلاعات و اقامه نماز توسط حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید حسن خمینی، روانه بهشت زهرا شده و در کنار مرقد بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی دفن خواهد شد.
- نویسنده :
- منبع :
https://19dey.com/news/39880
