گزارش‌های غیرضرور آژانس درباره ایران؛ خدمت یا خیانت؟

ایران در حال حاضر صرفا در چارجوب پادمان جامع با آژانس همکاری دارد اما برخورد و رویکرد آژانس در گزارش‌دهی‌ها درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران مبتنی بر پروتکل الحاقی و برجام است؛ در حالی که ایران بارها نسبت به این رفتار آژانس تحت مدیریت رافائل گروسی اعتراض کرده، اما گروسی بی‌توجه به نگرانی‌ها و دغدغه‌های عضو آژانس به رفتار خود ادامه داده است.
هر چند ایران به لحاظ قانونی در چارچوب پادمان جامع با آژانس همکاری می کند اما در برخی مراحل حتی نزدیک‌تر این همکاری را انجام داده است. آژانس در رویکردی سیاسی که در تاریخ فعالیت‌هایش حداقل در دو دهه گذشته کم سابقه بوده است، به بلندگویی برای اعلام و انتشار اخبار لحظه به لحظه فعالیت‌های هسته‌ای ایران به ویژه در حوزه غنی‌سازی تبدیل شده است.
مدیرکل آژانس علاوه بر اینکه گزارشی درباره اجرای برجام هر سه ماه منتشر می‌کند، گزارشی را همزمان جداگانه درباره مسایل مورد سوال پادمانی منتشر می کند. علاوه بر این، گزارش لحظه به لحظه نصب، راه اندازی، تزریق گاز، دریافت محصول، جمع آوری محصول، انتقال و ذخیره محصول و غیره را هم در دستور کار دارد. این رویه نوظهور ماه‌هاست که از سوی مدیرکل آژانس دنبال می‌شود و انتقاد ایران و برخی اعضای دیگر آژانس نسبت به آن هم مانع از تغییر این رویکرد نشده است.
در آخرین نمونه از گزارش‌دهی‌های غیرضرور آژانس انتشار گزارش نصب و راه اندازی و تزریق گاز به ۲ آبشار سانتریفیوژ IR_۶ است.
اواسط خرداد ماه سال جاری، آژانس در گزارشی اعلام کرد، ایران قصد دارد ۲ آبشار جدید از سانتریفیوژهای پیشرفته را در سایت فردو نصب کند. دو هفته بعد گزارش داد که ایران گازدهی به زنجیره جدیدی از ماشین‌های IR-۶  را آغاز کرده است و شنبه هفته جاری در گزارشی اعلام کرد، ایران محصول اورانیوم با غنای ۲۰ درصد از این ماشین‌ها را دریافت کرد.
مشخص نیست به چه دلیل یا با دستور چه کشور یا کشورهایی، دیده بان هسته‌ای بین‌المللی چنین رویکرد و رفتار غیرحرفه‌ای را در پیش گرفته است؟
برخی بر این نظرند که انتشار این اخبار موجب می شود تا موضوع ایران همواره بر سر زبان‌ها بماند و به نوعی ایران را همواره تهدید نشان دهند، اما برخی معتقدند روند انتشار اخبار مربوط به ایران در فاصله زمانی کوتاه باعث می شود که این گزارش ها کم کم اهمیت و تازگی‌شان را از دست بدهند و آرام آرام اعتبار فنی و حقوقی و هسته‌ای این گزارش‌ها زیر سوال برود.
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی با اشاره به انتشار گزارش اخیر آژانس درباره افزایش ذخایر اورانیوم ۲۰ درصدی کشور اظهار کرد: گازدهی به یک زنجیره جدید از ماشین های سانتریفیوژ IR-۶ حداقل دو هفته پیش به آژانس اطلاع داده شده بود و پیش‌تر آژانس در این باره اطلاع‌رسانی کرد که بلافاصله، رسانه‌های بین‌المللی نیز با هدف پیگیری اهداف خاص، آن را با بزرگنمایی منعکس کردند.
وی ادامه داد: اقدام روز شنبه ۱۸ تیر ایران در برداشت محصول ۲۰ درصد از این زنجیره بخش فنی و پایانی این اقدام اعلام شده قبلی بود.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفته است که این اقدام در اجرای تکالیف قانونی سازمان در راه‌اندازی و گازدهی ۱۰۰۰ دستگاه (شش زنجیره) از ماشین سانتریفیوژ IR-۶ صورت گرفته است.
گفتنی است ایران از بهمن ۱۴۰۰ نسبت به نصب و راه اندازی سانتریفیوژهای نسل جدید IR-۶ در تاسیسات زیرزمینی خود یعنی نطنز و فردو اقدام کرد.