هشدار سازمان محیط زیست درباره افزایش جمعیت لاک‌پشت گوش‌قرمز

به گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست به منظور رسیدن به اهداف کنوانسیون تنوع زیستی(Aichi9) با هدف شناسایی و اولویت‌بندی گونه‌های بیگانه مهاجم و مسیرهای ورود آنها، کنترل و ریشه‌کن کردن گونه‌های اولویت دار و مدیریت مسیرها برای جلوگیری از معرفی و پیوند خوردن گونه‌های مهاجم و استقرار آنها در زیستگاه‌های طبیعی در نخستین برنامه عملیات اجرایی به بررسی زیستگاه‌های آبی حساس و ارزیابی ریسک حضور گونه‌های خزندگان آبزی مهاجم اقدام کرد.
با وجود اینکه چندین قرن از حضور گونه‌های مهاجم در بسیاری از مناطق می‌گذرد اما نرخ حضور گونه‌های مهاجم بیگانه همچنان در حال افزایش است. از طرفی دیگر با توجه به تغییرات جهانی همچون گرمایش جهانی، ارزیابی اثر حضور این گونه‌ها در مناطق معرفی به ویژه زیستگاه‌های آبی تبدیل به یک اولویت مدیریتی برای حفاظت از تنوع زیستی شده است.
گونه‌های مهاجم بیگانه (Invasive species) بر اساس تعریف اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی به آن دسته از گونه‌هایی گفته می‌شود که سبب بروز پیامدهای منفی در بخش‌های اقتصادی، محیط زیستی، ایمنی و سلامت جامعه می‌شوند (IUCN۲۰۲۰)، مطابق با تعریف کنوانسیون تنوع زیستی نیز گونه‌های بیگانه مهاجم، گونه‌هایی هستند که با معرفی یا انتشار آنها به خارج از زیستگاه‌های طبیعی تهدیدی برای تنوع زیستی قلمداد می‌شوند.
در راستای ارزیابی اثرات حضور گونه‌های مهاجم بیگانه گروه خزندگان و دوزیستان دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش اقدام به بررسی و شناسایی مکان‌های حضور گونه لاک‌پشت گوش‌ قرمز در رودخانه‌ها و منابع آبی استان تهران کرد.
کارشناس خزندگان و دوزیستان سازمان حفاظت محیط زیست گفت: سالانه چندین هزار قطعه لاک‌پشت گوش قرمز به همراه محموله ماهیان زینتی به کشور قاچاق می‌شود و به عنوان حیوان خانگی اغلب در میان آکواریوم‌داران به فروش می‌رسد و خریداران پس از مدت کوتاهی که از نگهداری این لاک‌پشت‌ها خسته می‌شوند، آنها را در طبیعت رها می‌کنند و فاجعه از اینجا آغاز می‌شود.
محمد رضا محمدی افزود: لاک‌پشت گوش قرمز از گونه‌های مهاجم بیگانه معرفی شده از سوی گروه تخصصی گونه‌های مهاجم اتحادیه جهانی حفاظت (ISSG) است که بیش از ۲۰ سال است ورود آن به کشورها ممنوع اعلام شده است.
وی با اشاره به مشاهده این گونه در بازدیدهای میدانی از زیستگاه‌های آبی شهرهای شمالی کشور از جمله مازندران، گیلان همچنین در رودخانه‌ها و منابع آبی استان‌های مرکزی، اصفهان، تهران و طالقان از سرعت رو به افزایش گسترش تهاجم لاک‌پشت گوش قرمز ابراز نگرانی کرد.
گونه لاک‌پشت گوش قرمز بومی دره می‌سی‌سی‌پی در شرق و مرکز امریکاست که در بیش از ۲۰ کشور دنیا پراکنده شده است. این گونه در ۲ سالگی بالغ می‌شود و هر سال می‌تواند تا سه مرتبه جفتگیری کرده و هر بار در حدود ۲۰ تخم بگذارد. این سرعت بالای تکثیر، قدرت تهاجمی آن را بیش از پیش نمایان می‌کند. لاک‌پشت گوش قرمز در رقابت با ۲ گونه بومی ایران لاک‌پشت برکه‌ای خزری و اروپایی در اشغال زیستگاه‌ها و منابع تغذیه‌ای بر آنها غلبه کرده و ترد و انزوا آنها در شرایط حاد موجب حذف آنها از طبیعت می‌شود.
این کارشناس حیات وحش اظهار داشت: ایجاد سیستم شناسایی نقاط حضور گونه‌های بیگانه راه‌حلی ملموس و قابل دستیابی برای ارائه اطلاعات مورد نیاز برای کاهش سرعت تهاجم‌های جدید و کاهش تأثیرات مهاجمان ارائه می‌دهد. با اجرای برنامه‌های پیشگیری، تشخیص زودهنگام و ریشه‌کنی سریع می‌توان از سرعت گسترش حضور گونه‌های مهاجم بیگانه در طبیعت کاست. از این رو، نیازمند تدوین برنامه ملی ارزیابی، کنترل و کاهش مخاطرات گونه‌های مهاجم بیگانه در همکاری دفاتر تخصصی معاونت محیط زیست طبیعی و مراکز دانشگاهی و پژوهشی و تدوین دستورالعمل‌ها و مقررات مربوطه در این مورد هستیم.
وی گفت: دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش قصد دارد با ایجاد یک معیار برای نظارت نظام‌مند گونه‌های مهاجم بیگانه و ردیابی تهاجمات بیولوژیکی در هماهنگ‌سازی نظام‌های مشاهده، نظارت و کنترل در جلوگیری از آلوده شدن زیستگاه‌ها به حضور این گونه‌ها و حذف گونه‌های مهاجم آسیب رسان اقدام کند. امید می‌رود با استقرار و اجرای این برنامه، شاهد کاهش سرعت گسترش گونه‌های مهاجمی چون لاک‌پشت گوش قرمز و لاک‌پشت لاک نرم چینی و حذف این گونه‌ها از طبیعت ایران باشیم.