درخواست از مؤسسات دولتی برای نشر دیجیتالی آثار مکتوبشان

وزارتخانه های مختلف، و در رأس آن دانشگاهها، می توانند فایل های کتب منتشره خود را که دست کم مربوط به قبل از سال 1390 است، منتشر کنند.
طبیعی است که در این زمینه باید حقوق مولفان را حفظ کنند و این بیشتر مربوط به آثاری است که خرید قطعی کرده اند یا با بودجه آنان تألیف شده است.

نکته جالب این است که در طول یک سال، این کتب، به مقدار بسیار اندکی به فروش می رسد، و غالبا به دلیل رفتن آنها به انبارها، حتی در جایی عرضه هم نمی شود.

بسیاری از این آثار حتی در همان ابتدای نشر هم، درست عرضه نمی شود و دلیلش این است که غالبا موسسات مزبور، منفعت مالی خاصی ندارند. بنابر این چه بهتر که فایل را به راحتی در اختیار دیگران بگذارند.

اخیرا برخی از این مراکز، فایل های خود را در اختیار موسساتی قرار می دهند که آنها با این فایل ها تجارت می کنند. این هم کار اشتباهی است. به نظر می رسد، بهتر است، آنها مجانا این آثار را در اختیار عموم بگذارند و ابزار منفعت خواهی دیگران قرار ندهند. طبیعی است که موسسات مربوطه نیز از آنها استفاده خود را خواهند کرد، و البته امید است که ارزش افزوده ای برای آن داشته باشند.

یک نکته این است که آنها فایل ها را کجا نشر دهند؟

این یک مشکل اساسی است و به نظر می رسد، متولی می خواهد. شاید کتابخانه ملی بهترین محل باشد، اما تا کتابخانه ملی به این کارها اقدام کند، بهتر است آنها دست کم، در کانال های رسانه ای خود از تلگرام و ایتا و غیره و غیره، اینها را منتشر کنند و دعای خلق را پشت سر خود در این شرایط کرونایی داشته باشند.

خواهش ما از موسسات مهم تر این است که این را جدی تر بگیرند، و دست کم آثار قدیمی خود را بدون چشم داشتی منتشر کنند. پژوهشگاه علوم انسانی، انجمن مفاخر، موسسه مطالعات تاریخی مستضعفان، و دهها موسسه دیگر مخصوصا آنها که وابسته به وزارت ارشاد و علوم هستند، می توانند این درخواست را عملی کنند. مسلما ما راضی به ضرر آنها نیستیم و ضمن آن که تأکید به حفظ حقوق مولفان داریم، فکر می کنیم حتی بسیاری از مولفان نیز راضی به این امر هستند، و به علاوه، این تأکید مربوط به آثار قدیمی تر است که اغلب از دایره فروش هم خارج شده است.

امید است دانشگاهها نیز پایان نامه های خود را با شرایطی که خود به مصلحت می دانند، و البته بدون ایجاد محدودیت جدی، در اختیار مشتاقین قرار دهند. مسلما اگر در این دانشگاهها تحقیقی شده، برای این است که تحقیقات مزبور دوباره انجام نشود، و اگر کسی می خواهد روی همان موضوعات کار کند، لااقل کارهای قبلی را در اختیار داشته باشد. معلوم نیست، چه افکار عیجبی پشت سر این محدودیت ها وجود دارد که این چنین دانشجویان جوان و پژوهشگران بعدی را از بهره گیری از دانش پیشینیان محروم می کند.

مولفانی هم که حقوق نشر آثار خود را در اختیار دارند و امیدی به انتشار بیشتر کتاب خود به صورت کاغذی ندارند، فایل های آثار خود را در اختیار دیگران قرار دهند. مسلما این یک صدقه جاریه برای آنان خواهد بود.