19 دی: نشستی با موضوع بمباران‌های قم همراه با رونمایی از کتاب «بر شانه‌های شهر» در بنیاد قم پژوهی برگزار شد.
رسول خامه‌یار، مؤلف کتاب «بر شانه‌های شهر» در این نشست ضمن گرامیداشت نام و یاد شهدا و مجروحین مظلوم بمباران و موشک باران قم، به بیان خاطراتی از دوران بمباران و موشک باران این شهر پرداخت و گفت: در آن زمان من به عنوان کارمند هلال احمر فعالیت داشتم که در ساختمان استیجاری هلال احمر صدای اولین بمباران شهر را که در خیابان چهارمردان اتفاق افتاد شنیدیم و بلافاصله برحسب وظایف سازمانی خود در آنجا حاضر شدیم.
وی ادامه داد: آن زمان جلسه تامین شهر برای سازماندهی این حوادث در فرمانداری برگزار شد و برای نیروهای هلال احمر آماده باش ۲۴ ساعته ابلاغ شد.
مولف کتاب بر شانه‌های شهر همچنین خاطرنشان کرد: من مسئول مرکز جوانان هلال احمر بودم و با بعضی از رشته‌های هنری و فرهنگی ارتباط داشتم و تدریس عکاسی و فیلمبرداری می‌کردم، لذا از سوی مدیرعامل برای من کارتی صادر شد تا به عنوان عکاس این حوادث فعالیت نمایم و به تهیه عکس و گزارش از این واقعه بپردازم.
وی افزود: من به منطقه اعزام شدم و عکس‌هایی تهیه کردم و گزارش‌هایی از این بمباران نوشتم و تقدیم جمعیت کردم
و این کار من ادامه پیدا کرد و نتیجه آن ثبت مجموعه‌ای از مستندات از بمباران‌های قم شد.
خامه‌یار با بیان اینکه این مستندات تاریخ قم محسوب می‌شوند و باید ماندگار شوند، گفت: انتظارم این بود سازمانی یا ارگانی این مجموعه عکس و گزارشات را تحویل بگیرد و سازماندهی کنند که این اتفاق رخ نداد تا اینکه مستندی از این اتفاقات ساخته شد که یک مجموعه اختصاصی بود که تنها بخشی از بمباران و ماجرای گروه سرود را عنوان می‌کرد.
وی از تلاش مستمر خود برای تهیه مجموعه‌ای از مستندات کامل آن اتفاق خبر داد و با گلایه از بی‌توجهی برخی از نهادها به ثبت این وقایع اظهار داشت: تلاش بسیاری کردم که این مجموعه تهیه شود و با خیلی از نهادها تماس گرفتم اما متاسفانه خبری نشد و کسی قدمی در این زمینه برنداشت تا اینکه خودم تصمیم گرفتم این کار را انجام دهم.
خامه‌یار با اشاره به تلاش زیاد خود برای تدوین این مجموعه عنوان کرد: این کتاب کلیه بمباران‌های قم را روایت کرده و کامل‌ترین منبع برای بمباران‌های قم محسوب می‌شود که هدف از برگزاری این جلسه رفع نواقص این کتاب و تکمیل آن است.
وی اضافه کرد: قم در آن دوران، در مجموع ۶۶ بار مورد حمله قرار گرفت که ۵۳ بار با هواپیما و ۱۳ بار با موشک بوده است. در این حملات بالغ بر ۲۸۷ نفر در صحنه به شهادت رسیدند که ۱۷۱ نفر از میان زنان و دختران و ۱۱۶ نفر از میان مردان بوده است و در مجموع حدود یک هزار و ۵۵۴ نفر نیز مجروح شدند.
مولف کتاب بر شانه‌های شهر در ادامه بیان داشت: در این بمباران‌ها صدها منزل مسکونی، مجتمع تجاری، مسجد بیمارستان و آثار تاریخی مورد هجمه قرار گرفت و آسیب دید که از جمله آن مسجد آبشار و مسجد حضرت معصومه(س) در نیروگاه و بیمارستان آیت‌الله گلپایگانی و قسمتی از بازار بوده است.
وی به بخش‌های مختلف این کتاب نیز اشاره و عنوان کرد: این کتاب شامل زمان بمباران‌ها هم به تاریخ هجری شمسی و هم به تاریخ هجری قمری است و تاریخ‌ها مورد به مورد مشخص شده است که علت این کار و توجه به تاریخ هجری قمری این است که تعمدا در برخی از مناسبت‌ها همچون نیمه شعبان، شهر را مورد حمله قرار می‌دادند.
خامه‌یار افزود: یکی از این زمان‌ها یک روز قبل از نیمه شعبان بود که با موشک نوبهار مورد حمله قرار گرفت. در این اتفاق یک بچه به نام هادی برجیان شهید شده بود که وقتی از زیر آوار او را بیرون آوردیم یکسری وسایل چراغانی برای این ایام در دستان او بود.
وی تفسیر رویداد حادثه‌ها را از دیگر بخش‌های کتاب عنوان کرد و گفت: در کتاب اسامی، سن و شغل کلیه شهدایی که در هر حمله به شهادت رسیدند مشخص شده که برای دقیق بودن اسامی و کنترل آنان به بعضی از منابع هم رجوع داشتم و حتی به صورت حضوری به گلزار شهدا علی بن جعفر، شاه ابراهیم و بعضی از روستاهای اطراف مراجعه کردم و سنگ به سنگ شهدای این دوران را بررسی کردم و عکس تهیه کردم و تطبیق دادم تا اطلاعات درست و دقیقی را در این کتاب درج کرده باشم.
خامه‌یار با بیان اینکه برای هر حادثه در این کتاب یک شرح واقعه آورده شده است، تصریح کرد: در حدی که در این حوادث حضور داشتم و یادداشت کردم و یا چیزی اکنون به یاد آوردم به صورت خاطره شخصی در کتاب ثبت کرده‌ام.
وی همچنین گفت: بخشی از کتاب ارتباط به اطلاعات زمین‌هایی دارد که شایعه بمباران شیمیایی در آن‌ها وجود داشت؛ چرا که در آن زمان سردشت مورد تهاجم بمب شیمیایی قرار گرفته بود و بسیاری از هموطنان شهید شده بودند و شایعه شده بود که قم نیز به این مسئله دچار خواهد شد و همین همه را به تکاپو انداخته بود و کلیه نهادها را آماده مقابله کرده بود که داستان این اتفاقات نیز در کتاب بیان شده است.
مولف کتاب بر شانه‌های شهر اعلام داشت: یکی از موارد دیگری که در کتاب روایت شده حکایت ساخت پناهگاه‌هایی در شهر و خانه‌ها بود که در آن زمان دولت و شهرداری افراد را به ایجاد چنین مکان‌هایی تشویق می‌کرد و حتی افراد را در این امر کمک می‌کرد همچنین کتاب‌نامه بمباران را نیز در انتهای این کتاب آورده‌ام اما متاسفانه کتاب چندانی در این راستا به چاپ نرسیده است.
خامه‌یار در بخشی دیگر از سخنان خود به اردوگاه اسکان پناهجویان بمباران‌ها در کنار مسجد مقدس جمکران که مسوولیت آن برعهده وی بوده اشاره نمود و گفت: این اردوگاه با تصمیم ستاد تامین شهر بر عهده جمعیت هلال احمر قم گذاشته شد و با نصب چادرها و ارایه امکانات اردوگاهی خانواده های آسیب دیده در این حوادث اسکان داده شدند و خدماتی به آنان به صورت روزانه تا مدت‌ها داده می‌شد.
در ادامه این نشست مهندس شکاری شهردار کهک نیز با بیان خاطراتی ازمرحوم پدرشان آقای احمد شکاری که آن زمان راننده بیل مکانیکی در قم بودند و برای آواربرداری خرابی های بمباران و کمک به مصدومین تلاش می کردند، گفت: آن زمان مردم با اخلاصی مثال زدنی به یکدیگر کمک می‌کردند و آوار برداری‌ها توسط مردم انجام می‌گرفت که به مرور با فوت یک به یک حاضرین در آن حوادث، این خاطرات در حال از بین رفتن هستند.
وی افزود: من به سپاه و بنیاد حفظ آثار و ارزش‌‌های دفاع مقدس مراجعه و پیشنهاد کردم تا مستندی در این راستا تهیه کنیم که مرا از یافتن منابع و عکس‌های آن اتفاقات ناامید کردند و گفتند مستنداتی از آن دوران وجود ندارد و من واقعا تاسف خوردم چرا که واقعا حیف بود آن اتفاقات به فراموشی سپرده شوند تا اینکه در فضای مجازی با آقای خامه‌یار آشنا شدم و شاهد تلاش ایشان برای جمع‌بندی این مستندات و گزارشات بودم که واقعا کار ایشان بسیار ارزشمند است و نوعی جهاد محسوب می‌شود.
شهردار کهک ضمن اعلام آمادگی برای کمک به تکمیل این اثر ارزشمند بیان داشت: خاطرات بسیار زیادی از آن دوران وجود دارد که باید همه کمک کنیم تا این خاطرات جمع‌بندی شوند و پیشنهاد من تهیه مستندی از این اتفاقات است.
در ادامه آقای ابوالفضل قیامی از اعلام آمادگی مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران در قم برای دریافت مستندات، عکس‌ها و فیلم‌های افراد از این ماجراها خبر داد و از حاضران در جمع خواستار اهتمام نسبت به اینکار برای ثبت خاطرات ارزشمند آن دوران شد.
آقای الحسینی مستندساز قمی نیز با اشاره به اهمیت کتاب بر شانه‌های شهر گفت: اثر آقای خامه‌یار می‌تواند زمینه‌ساز اتفاقات بهتری از بمباران‌های قم در قالب فیلنامه‌نویسی و رمان‌نویسی و ... باشد.
سپس حاضران در جلسه به بیان خاطرات خود از ماجرای بمباران‌های قم پرداختند و آمادگی خود برای کمک به تکمیل این اثر ارزشمند را اعلام نمودند.
شایان ذکر است در پایان نشست مولف کتاب بر شانه‌های شهر، تعدادی از عکس‌های ثبت کرده از بمباران‌های قم را به نمایش گذاشت و توضیحاتی را پیرامون آن‌ها مطرح کردو از کتاب بر شانه‌های شهر رونمایی شد
وی ادامه داد: آن زمان جلسه تامین شهر برای سازماندهی این حوادث در فرمانداری برگزار شد و برای نیروهای هلال احمر آماده باش ۲۴ ساعته ابلاغ شد.
مولف کتاب بر شانه‌های شهر همچنین خاطرنشان کرد: من مسئول مرکز جوانان هلال احمر بودم و با بعضی از رشته‌های هنری و فرهنگی ارتباط داشتم و تدریس عکاسی و فیلمبرداری می‌کردم، لذا از سوی مدیرعامل برای من کارتی صادر شد تا به عنوان عکاس این حوادث فعالیت نمایم و به تهیه عکس و گزارش از این واقعه بپردازم.
وی افزود: من به منطقه اعزام شدم و عکس‌هایی تهیه کردم و گزارش‌هایی از این بمباران نوشتم و تقدیم جمعیت کردم
و این کار من ادامه پیدا کرد و نتیجه آن ثبت مجموعه‌ای از مستندات از بمباران‌های قم شد.
خامه‌یار با بیان اینکه این مستندات تاریخ قم محسوب می‌شوند و باید ماندگار شوند، گفت: انتظارم این بود سازمانی یا ارگانی این مجموعه عکس و گزارشات را تحویل بگیرد و سازماندهی کنند که این اتفاق رخ نداد تا اینکه مستندی از این اتفاقات ساخته شد که یک مجموعه اختصاصی بود که تنها بخشی از بمباران و ماجرای گروه سرود را عنوان می‌کرد.
وی از تلاش مستمر خود برای تهیه مجموعه‌ای از مستندات کامل آن اتفاق خبر داد و با گلایه از بی‌توجهی برخی از نهادها به ثبت این وقایع اظهار داشت: تلاش بسیاری کردم که این مجموعه تهیه شود و با خیلی از نهادها تماس گرفتم اما متاسفانه خبری نشد و کسی قدمی در این زمینه برنداشت تا اینکه خودم تصمیم گرفتم این کار را انجام دهم.
خامه‌یار با اشاره به تلاش زیاد خود برای تدوین این مجموعه عنوان کرد: این کتاب کلیه بمباران‌های قم را روایت کرده و کامل‌ترین منبع برای بمباران‌های قم محسوب می‌شود که هدف از برگزاری این جلسه رفع نواقص این کتاب و تکمیل آن است.
وی اضافه کرد: قم در آن دوران، در مجموع ۶۶ بار مورد حمله قرار گرفت که ۵۳ بار با هواپیما و ۱۳ بار با موشک بوده است. در این حملات بالغ بر ۲۸۷ نفر در صحنه به شهادت رسیدند که ۱۷۱ نفر از میان زنان و دختران و ۱۱۶ نفر از میان مردان بوده است و در مجموع حدود یک هزار و ۵۵۴ نفر نیز مجروح شدند.
مولف کتاب بر شانه‌های شهر در ادامه بیان داشت: در این بمباران‌ها صدها منزل مسکونی، مجتمع تجاری، مسجد بیمارستان و آثار تاریخی مورد هجمه قرار گرفت و آسیب دید که از جمله آن مسجد آبشار و مسجد حضرت معصومه(س) در نیروگاه و بیمارستان آیت‌الله گلپایگانی و قسمتی از بازار بوده است.
وی به بخش‌های مختلف این کتاب نیز اشاره و عنوان کرد: این کتاب شامل زمان بمباران‌ها هم به تاریخ هجری شمسی و هم به تاریخ هجری قمری است و تاریخ‌ها مورد به مورد مشخص شده است که علت این کار و توجه به تاریخ هجری قمری این است که تعمدا در برخی از مناسبت‌ها همچون نیمه شعبان، شهر را مورد حمله قرار می‌دادند.
خامه‌یار افزود: یکی از این زمان‌ها یک روز قبل از نیمه شعبان بود که با موشک نوبهار مورد حمله قرار گرفت. در این اتفاق یک بچه به نام هادی برجیان شهید شده بود که وقتی از زیر آوار او را بیرون آوردیم یکسری وسایل چراغانی برای این ایام در دستان او بود.
وی تفسیر رویداد حادثه‌ها را از دیگر بخش‌های کتاب عنوان کرد و گفت: در کتاب اسامی، سن و شغل کلیه شهدایی که در هر حمله به شهادت رسیدند مشخص شده که برای دقیق بودن اسامی و کنترل آنان به بعضی از منابع هم رجوع داشتم و حتی به صورت حضوری به گلزار شهدا علی بن جعفر، شاه ابراهیم و بعضی از روستاهای اطراف مراجعه کردم و سنگ به سنگ شهدای این دوران را بررسی کردم و عکس تهیه کردم و تطبیق دادم تا اطلاعات درست و دقیقی را در این کتاب درج کرده باشم.
خامه‌یار با بیان اینکه برای هر حادثه در این کتاب یک شرح واقعه آورده شده است، تصریح کرد: در حدی که در این حوادث حضور داشتم و یادداشت کردم و یا چیزی اکنون به یاد آوردم به صورت خاطره شخصی در کتاب ثبت کرده‌ام.
وی همچنین گفت: بخشی از کتاب ارتباط به اطلاعات زمین‌هایی دارد که شایعه بمباران شیمیایی در آن‌ها وجود داشت؛ چرا که در آن زمان سردشت مورد تهاجم بمب شیمیایی قرار گرفته بود و بسیاری از هموطنان شهید شده بودند و شایعه شده بود که قم نیز به این مسئله دچار خواهد شد و همین همه را به تکاپو انداخته بود و کلیه نهادها را آماده مقابله کرده بود که داستان این اتفاقات نیز در کتاب بیان شده است.
مولف کتاب بر شانه‌های شهر اعلام داشت: یکی از موارد دیگری که در کتاب روایت شده حکایت ساخت پناهگاه‌هایی در شهر و خانه‌ها بود که در آن زمان دولت و شهرداری افراد را به ایجاد چنین مکان‌هایی تشویق می‌کرد و حتی افراد را در این امر کمک می‌کرد همچنین کتاب‌نامه بمباران را نیز در انتهای این کتاب آورده‌ام اما متاسفانه کتاب چندانی در این راستا به چاپ نرسیده است.
خامه‌یار در بخشی دیگر از سخنان خود به اردوگاه اسکان پناهجویان بمباران‌ها در کنار مسجد مقدس جمکران که مسوولیت آن برعهده وی بوده اشاره نمود و گفت: این اردوگاه با تصمیم ستاد تامین شهر بر عهده جمعیت هلال احمر قم گذاشته شد و با نصب چادرها و ارایه امکانات اردوگاهی خانواده های آسیب دیده در این حوادث اسکان داده شدند و خدماتی به آنان به صورت روزانه تا مدت‌ها داده می‌شد.
در ادامه این نشست مهندس شکاری شهردار کهک نیز با بیان خاطراتی ازمرحوم پدرشان آقای احمد شکاری که آن زمان راننده بیل مکانیکی در قم بودند و برای آواربرداری خرابی های بمباران و کمک به مصدومین تلاش می کردند، گفت: آن زمان مردم با اخلاصی مثال زدنی به یکدیگر کمک می‌کردند و آوار برداری‌ها توسط مردم انجام می‌گرفت که به مرور با فوت یک به یک حاضرین در آن حوادث، این خاطرات در حال از بین رفتن هستند.
وی افزود: من به سپاه و بنیاد حفظ آثار و ارزش‌‌های دفاع مقدس مراجعه و پیشنهاد کردم تا مستندی در این راستا تهیه کنیم که مرا از یافتن منابع و عکس‌های آن اتفاقات ناامید کردند و گفتند مستنداتی از آن دوران وجود ندارد و من واقعا تاسف خوردم چرا که واقعا حیف بود آن اتفاقات به فراموشی سپرده شوند تا اینکه در فضای مجازی با آقای خامه‌یار آشنا شدم و شاهد تلاش ایشان برای جمع‌بندی این مستندات و گزارشات بودم که واقعا کار ایشان بسیار ارزشمند است و نوعی جهاد محسوب می‌شود.
شهردار کهک ضمن اعلام آمادگی برای کمک به تکمیل این اثر ارزشمند بیان داشت: خاطرات بسیار زیادی از آن دوران وجود دارد که باید همه کمک کنیم تا این خاطرات جمع‌بندی شوند و پیشنهاد من تهیه مستندی از این اتفاقات است.
در ادامه آقای ابوالفضل قیامی از اعلام آمادگی مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران در قم برای دریافت مستندات، عکس‌ها و فیلم‌های افراد از این ماجراها خبر داد و از حاضران در جمع خواستار اهتمام نسبت به اینکار برای ثبت خاطرات ارزشمند آن دوران شد.
آقای الحسینی مستندساز قمی نیز با اشاره به اهمیت کتاب بر شانه‌های شهر گفت: اثر آقای خامه‌یار می‌تواند زمینه‌ساز اتفاقات بهتری از بمباران‌های قم در قالب فیلنامه‌نویسی و رمان‌نویسی و ... باشد.
سپس حاضران در جلسه به بیان خاطرات خود از ماجرای بمباران‌های قم پرداختند و آمادگی خود برای کمک به تکمیل این اثر ارزشمند را اعلام نمودند.
شایان ذکر است در پایان نشست مولف کتاب بر شانه‌های شهر، تعدادی از عکس‌های ثبت کرده از بمباران‌های قم را به نمایش گذاشت و توضیحاتی را پیرامون آن‌ها مطرح کردو از کتاب بر شانه‌های شهر رونمایی شد
- نویسنده :
- منبع :
https://19dey.com/news/55609
