نهم ما ذی الحجه روز عرفه است؛ عرفه روزی است که حق تعالی بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود خوانده و مَوائد جُود و احسان خود را برای ایشان گسترانیده و شیطان در این روز خوار و حقیرتر و رانده‌تر و در خشمناک‌ترین اوقات خواهد بود.
عرفه روزی است که حاجیان در سرزمین عرفات وقوف می‌کنند و نغمه ربنا را به لب جاری می‌سازند. از برترین اعمال این روز قرائت دعای عرفه است، دعایی که میراث کلام دل‌نشین اربابمان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) است.
مرحوم شیخ عباس قمی درباره شب عرفه می‌گوید: «شب عرفه از لیالی متبرکه و شب مناجات با قاضی الحاجات است و توبه در آن مقبول و دعا در آن شب مستجاب است و کسی که آن شب را به عبادت بسر آورد، اجر و پاداش هفتاد سال عبادت را دارد».
حکمت‌هایی از دعای عرفه
در دعای عرفه، ابتدا اوصاف پروردگار مطرح می‌شود و نعمت‌های گوناگون و فراوان الهی در خلقت و رشد و حیات انسان یاد می‌شود که همه زندگی او را در همه ابعاد در بر گرفته و موهبت‌هایی که از سوی خداوند عطا شده و در جسم و جان انسان متجلی است.
از آنجا که توجه به نعمت‌ها، زمینه ساز شکر و سپاس است و غفلت از الطاف الهی موجب ناسپاسی و عصیان است، یادآوری نعمت‌های بی‌شمار در بخش عمده آغاز این دعا صورت می‌گیرد تا عجز انسان از سپاس نعمت‌ها، زمینه خضوع و خشوع او را به پیشگاه پروردگار فراهم آورد.
در فراز دیگری از دعا، مسئله ذکر، خشیت، تسلیم، رضا و حمد یاد می‌شود که همه از ویژگی‌های بندگان خوب خداست. باز هم یاد نعمت‌های پیدا و پنهان پروردگار، و باز هم درخواست عافیت، توفیق، ایمنی، عظمت، آبرومندی، وسعت رزق، توکل و تسلیم، دینداری، آمرزش، برخورداری از رحمت الهی، رفع اندوه و گرفتاری.
در این دعا، نیایشگر عارف با خدای خود عاشقانه حرف می‌زند، خاشعانه صدایش می‌کند، کوتاهی‌ها و غفلت‌های خود را به یاد می‌آورد، ملتمسانه خود را در دامن رحمت الهی می‌افکند و به وسیله توبه به سایه غفران خدا پناه می‌برد، تنها و تنها از خدا نصرت و کفایت و حاجت و آمرزش می‌طلبد و تنها درِ خانه خدا را به رویش باز می‌بیند، خدایی که دانا، مهربان، رازق و بنده‌نواز است.
نگاه توحیدی امام حسین(ع) در دعای عرفه گویای اهمیت و جایگاه این دعا است
در بخشی دیگر از دعای عرفه، یادی از کرامت‌ها و الطاف خداوند نسبت به اولیا و پیامبران است که بندگان خالص و برگزیده اویند. آنچه درباره یوسف، یعقوب، ابراهیم، اسماعیل و یونس انجام داد، همه گواه لطف او به بندگان خویش است.
اعمال روز عرفه
انجام غسل، زیارت امام حسین(ع) در این روز که از هزار حج، هزار عمره و هزار جهاد بالاتر است، خواندن دو رکعت نماز در زیر آسمان بعد از نماز عصر و اعتراف به گناهان خود، روزه گرفتن در صورتی که سبب ضعف و مانع از خواندن دعا نشود، خواندن دعای امام حسین در روز عرفه، از جمله اعمال روزعرفه است.
قرآن کریم برای ارتباط بیشتر بندگان با مبدأ هستی از شیوه‌های مختلفی بهره می‌گیرد. از جمله این شیوه‌ها تعیین زمان‌ها و مکان‌های خاصی برای نزدیک شدن بیشتر به درگاه حضرت حق است.
- نویسنده :
- منبع :
