سه گانی، شعر ایرانی و دارای حکمت جهانی است

به گزارش روابط عمومی کانون نویسندگان قم علیرضا فولادی در سومین نشست ادبی کانون نویسندگان قم در موسسه آموزش عالی طلوع مهر که با حضور جمعی از شاعران و نویسندگان با موضوع سه‌گانی، شعرایرانی، حکمت جهانی، برگزار شد، به عنوان مقدمه، تصریح کرد: سه‌گانی از خردادماه سال ۱۳۸۹ به صورت رسمی به عرصهٔ شعر گام نهاد و تاکنون هم رشد کمی و کیفی چشمگیری داشته و هم توجه شاعران و مخاطبان فراوانی را برانگیخته است.
 مبدع سه‌گانی با بیان اینکه در کتاب بوطیقای سه‌گانی و مسائل آن نکات مهم این نوع شعر را به رشته تحریر در آورده‌است، تصریح کرد: سه‌گانی قالبی شعری است که از سه مصراع یا سه سطر پدید می‌آید و در پایان آن ضربهٔ ذهنی می‌خورد و در سه شاخه کلاسیک و نیمایی و سپید ارائه می‌شود.  
وی افزود: به عبارت فنی‌تر سه‌گانی نوعی شعر با فرم بیرونی ـ کلی «کوتاه» و «سه‌لختی» و فرم درونی ـ کلی «بسته» و «کوبشی» است. از میان ویژگی‌های بنیادین سه‌گانی، دو ویژگی «کوتاه» بودن و «سه‌لختی» بودن به ترتیب کمیّت هندسی و عددی سه‌گانی را می‌سازند و با یکدیگر بنیاد «فرم مکانیک» آن را شکل می‌دهند. همچنین دو ویژگی «بسته» و «کوبشی» بودن، به ترتیب کیفیت هارمونیک و ریتمیک سه‌گانی را می‌سازند و با هم بنیاد «فرم ارگانیک» آن را شکل می‌دهند. در یک سه‌گانی وجود همهٔ این چهار ویژگی به طور هم‌زمان ضرورت دارد و این بدان معنا است که تنها وجود ویژگی «سه‌لختی» بودن، سه‌گانی پدید نمی‌آورد.
مبدع شعر سه‌گانی تصریح کرد: شعر سه‌گانی بر هفت اصل کشف و اتفاق شاعرانه؛ برخورد میان عاطفه و تفکر؛ برابری صورت و معنی؛ بهره‌گیری از شگردهای ویژهٔ امثال و حکم و کاریکلماتور و گزین‌گویه؛ تناقض؛ ایجاز مضاعف و زبان ساده استوار است.
وی اظهار داشت: سه‌گانی در سه شاخهٔ کلاسیک و نیمایی و سپید پدید می‌آید؛ ولی از زمرهٔ ساخت‌شکنی‌های پسانیمایی در شعر معاصر فارسی است. ساخت‌شکنی اصلی آن اینجا است که ضمن پاسداشت پیشینه‌ها، دیالکتیک زوج و فرد را در کنار دیالکتیک‌های حی و حاضر شعر فارسی، یعنی دیالکتیک «تساوی و عدم تساوی» نیما و دیالکتیک «وزن و موسیقی» شاملو بر کرسی می‌نشاند.


وی سپس به بیان مآخذ سه‌گانی پرداخت و گفت: اولین مآخذ سه‌گانی متون سه سطری بودند از نمونه‌های متون اشعار هایکوی ژاپنی است که غربی‌ها آن را مورد توجه قرار دادند و از غرب به ایران آمد و سه‌گانی در تقابل با هایکو و مطابق ساختار ذهن و زبان ایرانیان ابداع گردید. همچنین نظر ما در ابتدا به نمونه‌های سه‌سطری دیگر مانند امثال و حکم سه سطری و حتی سورهٔ کوثر قرآن بود و اصلاً تا آن زمان متونی دیگری را که از آنها نام می‌برند، ندیده بودیم و اساساً همین دوری از تقلید باعث موفقیت آن بود.
فولادی مهمترین مآخذ سه‌گانی را رباعی عنوان کرد و افزود: این قالب کاملاً ایرانی است و ما روند زمینه و ضربه را از رباعی گرفته‌ایم.
وی تصریح کرد: شعر سعدی از دیگر مآخذ سه‌گانی است؛ چرا که اشعار سعدی سهل و ممتنع است؛ یعنی در عین سادگی دارای معانی مهمی است و سه‌گانی نیز چنین است.
مبدع شعر سه‌گانی افزود: از دیگر مآخذ شعر سه‌گانی غزلیات حافظ است که دارای حکمت است. حکمت به معنای اعم یعنی تجربه‌های انسانی که برای زندگی سودمندند و شعر حافظ پر از این دست حکمت‌هاست و در سه‌گانی نیز وجود جهان‌بینی حکمی اهمیت اساسی دارد.
وی از دیگر مآخذ سه‌گانی را شعر سبک هندی دانست و افزود: مضمون یابی یا همان کشف و اتفاق شاعرانه از آنجا به سه‌گانی راه یافته است.
فولادی گفت: سه‌گانی یک شعر ایرانی است با تمام تجربه‌های موفق میراث شعر فارسی.
وی همچنین از شعر نیمایی و شعر سپید به عنوان دیگر مآخذ سه‌گانی نام برد.
گفتنی است در این جلسه استاد عباس فرساد شاعر قمی با گویش قمی شعر سرود و تعدادی از شاعران سه‌گانی که از شهرهای مختلف در این نشست حضور داشتند، اشعار خود را عرضه کردند.