زیارت جامعه کبیره یادگار ارزشمند امام هادی‌(ع)

امروز ۱۵ ذی‌الحجة سالروز میلاد باسعادت امام علی النقی الهادی علیه السلام است. امام هادی (ع) دومین امامی هستند که در سن کودکی به امامت رسیدند. ایشان در سال ۲۱۲ هجری قمری در اطراف مدینه چشم به جهان گشودند و در پی شهادت پدر بزرگوارشان حضرت امام جواد (ع) در سال ۲۲۰ هجری به امامت رسیدند.

به مناسبت سالروز ولادت با سعادت حضرت امام هادی (ع)، با حجت الاسلام غلامی قائم مقام بنیاد هدایت در خصوص این میراث گران بها و آموزه‌های تربیتی امام هادی (ع) در مقابله امام هادی (ع) در برابر فرقه‌ها و نحله های انحرافی به گفت‌وگو نشستیم، که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید:

حجت الاسلام رضا غلامی قائم مقام بنیاد هدایت در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان روایتی از حضرت زهرا (س) اظهار داشت: حضرت زهرا (ع) در خطبه شریف فدکیه جمله‌ای دارند که می‌فرمایند خداوند سبحان امامت ما را برای در امان ماندن از تفرقه و تشتت جامعه قرار داده است؛ اساساً یکی از رسالت‌های بزرگ حضرات معصومین (ع) حفظ یکپارچگی امت اسلامی از فرقه‌ها، نحله ها و تشتت در آرای انحرافی بوده است و در دوره‌هایی حضرات معصومین که ورود و ترجمه مباحث کلامی و غیر کلامی از دیگر ادیان و مذاهب وجود داشته این تشتت و تعدد فرقه‌های انحرافی بیشتر بوده است که در این مقاطع حضرات معصومین بیشترین سهم و نقش را در تبیین، روشنگری و شفاف کردن فضای جامعه و مقابله و مبارزه با فرقه‌ها و نحله های انحرافی را بر عهده گرفتند.
وی افزود: دوره امام هادی (ع) به دلیل اینکه شاهد گسترش فرهنگ‌ها و گرایش اعتقادی و بحث‌های علمی و کلامی هستیم به همین دلیل این دوره از زندگی حضرات معصومین هم شاهد گسترش نحله ها و فرقه‌های انحرافی هستیم و اساساً یک ورود جدی را حضرت امام هادی (ع) ضمن اینکه رسالت خودشان را در تبیین امامت و بیان ویژگی‌های امامت در قالب زیارت جامعه کبیره که یک سند و شناسنامه جامع امام شناسی بود که به شیعیان ارائه دادند از همین طریق با نحله ها و فرقه‌های انحرافی به صورت جدی به مقابله پرداختند.
حجت الاسلام غلامی درباره فرقه انحرافی غلات گفت: یکی از فرقه‌هایی که در مقاطع مختلف دوران حضرات معصومین (ع) وجود داشت و در زمان امام هادی (ع) ظهور و بروز جدی پیدا کرد فرقه انحرافی غلات یا غالیان هستند که در این دوره نیز افرادی چون فارس بن حاتم بن ماهویه قزوینی، حسن بن محمد قمی، علی بن حسکه و… از جمله سران غلات شیعی هستند که علی بن حسکه امام هادی (ع) را خدا و مدیر جهان و خودش را نبی و فرستاده از ایشان می‌دانست. از دیگر فرقه‌های زمان امام هادی (ع) فرقه مجسمه و یا کسانی که برای خدا قائل به جسم بودند و برای خداوند اعضا و جوارح ترسیم می‌کردند بودند. این تفکرات و باورهای انحرافی به قدری در زمان حضرت فراهم شده بود که موجب اختلافات فراوانی بین شیعیان شد و حضرت با این فرقه‌ها به جد مبارزه می‌کرد.
قائم مقام بنیاد هدایت درباره واقفی گری عنوان کرد: از دیگر فرقه‌های عصر امام هادی (ع) فرقه واقفی گری است که آنان معتقد بودند امام موسی کاظم (ع) همچنان زنده هستند و آخرین امام و همان مهدی موعود به شمار می‌روند همان مهدی موعودی که وعده اش در روایات نقل شده است، امام هادی (ع) با فرقه واقفیه برخورد جدی داشتند برای مثال روزی یکی از شیعیان نامه‌ای به امام نوشت و در آن سوال کرد آیا من می‌توانم این افراد واقفی را در قنوت لعن و نفرین کنم؟؛ و امام در پاسخ فرمودند بله و در قنوت نمازت آنها را نفرین کن.
حجت الاسلام غلامی به یکی دیگر از شیوه‌های مبارزاتی حضرت اشاره و تبیین کرد: یکی دیگر از شیوه‌های مبارزاتی حضرت هادی (ع) که به یک منظومه جامع و کامل زیارت جامعه کبیره تبدیل شده و شناسنامه امام شناسی محسوب می‌شود تعلیم این زیارت به شیعیان است. ایشان اساساً با این تبیین و بیان جایگاه امامت، مقام و منزلت امام، ویژگی‌ها و صفات امامت را برای شیعیان نقل و بیان می‌کنند و این یکی از بهترین نوع و مدل روشنگری و تبیین قواعد و ضوابط و ویژگی‌های امامت و مقابله با انحرافات نحله ای و فرقه‌ای به شمار می‌رود. زیارت جامعه کبیره یکی از یادگارهای ارزشمند امام هادی(ع) محسوب می‌شود که مشتمل بر مباحث معرفتی، اخلاقی و تربیتی یکی از افتخارات شیعه است.
قائم مقام بنیاد هدایت درباره شبکه وکالت عنوان کرد: به دلیل محدودیت‌هایی که برای حضرت امام هادی (ع) اعمال می‌شد و به صورت مستقیم محدودیت‌هایی برای شیعیان ایجاد شده بود یکی از راه‌های ارتباطی خویش را با شیعیان شبکه وکالت قرار داد.
وی افزود: شبکه وکالت از زمان امام کاظم (ع) شکل گرفت و در زمان امام جواد (ع) گسترش پیدا کرد و در مقطع زمانی امام هادی (ع) شبکه وکالت یک بلوغ و انسجام خاصی را پیدا کرد و حضرت به واسطه این شبکه وکلا که در بعضی از مواقع اختیار تام به وکلا داده شده بود حضرت شیعیان و پیروان خودش را نسبت به مسائل و شبهات و آگاه سازی و روشنگری و تبیین فرقه‌ها و نحله های انحرافی متوجه می‌کردند و از ظرفیت وکلا و شبکه وکلا استفاده می‌کردند.
حجت الاسلام غلامی اضافه کرد: ابوعلی حسن بن راشد بغدادی، علی بن مهزیار اهوازی، ابراهیم بن محمد همدانی، احمد بن اِسحاق اَشعَری قمی، فضل بن شاذان از جمله افرادی بودند که با هدایت حضرت و از طریق شبکه وکالت به روشنگری برای امت اسلامی می‌پرداختند.