اعلام جزئیات گشایش اقتصادی روحانی/پیش فروش ۲۰۰ میلیون بشکه نفت

اقتصاد نیوز به جزئیات اولیه گشایش وعده داده از سوی روحانی دست پیدا کرده است. این جزئیات نشان می دهد دولت قصد دارد با هدف تامین نقدینگی مورد نیاز خود تا سقف 200 میلیون بشکه نفت در بورس پیش فروش کند.

انتظار این است با این میزان پیش فروش حدود 190 هزار میلیارد تومان منابع بر پایه قیمت روز به دست دولت برسد.

رییس جمهور روز چهارشنبه در جلسه هیات دولت گفته بود:" در جلسه سران قوا تصمیمات و نتایج مهمی گرفته شد که پس از به نتیجه رسیدن در هفته آینده و موافقت مقام معظم رهبری اعلام می شود که گشایشی اقتصادی در کشور بوجود می آید و بی‌تردید دست دولت مقداری باز می‌شود."

منظور رییس جمهور از باز شدن دست دولت ناظر به جمع آوری نقدینگی از این مسیر است.

دست دولت چگونه باز می شود؟
اطلاعات رسیده به اقتصاد نیوز حکایت از آن دارد که دولت در جلسه سران قوا پیشنهاد داده با استفاده از قرارداد اوراق سلف موازی اقدام به پیش فروش نفت کند.

با این سیاست دولت در شرایط کنونی بخشی از نفت صادراتی را به خریداران پیش فروش می کند و یک سال آینده نفت تعهد داده شده را به آنان تحویل می دهد.پیشنهاد دولت این است که در قالب این قرار داد 200 میلیون بشکه نفت را برای دوره یک ساله به فروش رسد. البته در پیشنهاد اولیه دولت زمان تحویل دو ساله در نظر گرفته شده است. گرچه امکان دارد در جلسه عصر امروز (سه شنبه) موعد تحویل جابجا شود.

مردم نفت را چکار کنند؟
اوراق سلف روشی از تامین نقدینگی از راه حذف سرمایه گذاری مالکیتی است. سلف از عقود قراردادی اسلامی و عکس نسیه است بر مبنای این عقد خریدار ابتدا پول را پرداخت می کند و در تاریخ سررسید جنس خریداری شده را تحویل می گیرد.

دولت با استفاده از این ابزار به شرکت ملی نفت مجوز پیش فروش نفت می دهد در این حالت یک نهاد واسط اوراق پیش فروش را به همراه حواله که نشان دهنده تعهد شرکت نفت است خریداری می کند. این نهاد اوراق را به همراه تضامین لازم به مردم می فروشد. در زمان سر رسید خریداران اوراق می توانند نفت خریداری شده را تحویل بگیرند یا به شرکت ملی نفت وکالت دهند تا نفت پیش خرید شده از سوی آنان را بفروشد. براساس پیشنهاد اولیه دولت یک سال مهلت دارد که این 200 میلیون بشکه را پیش فروش کند.

دو قیمت کلیدی در طرح دولت
در طرح دولت قیمت دلار و قیمت نفت عناصر کلیدی هستند، دولت بر پایه قیمت زمان پیش فروش نرخ دلار و نفت را در نظر می گیرد. اما نفت پیش خرید شده در آینده به دست خریداران می رسد و طبیعتا بر مبنای دلار و قیمت نفت آن زمان ارزشگذاری می شود.

اگر در زمان تحویل قیمت نفت یا دلار به هر دلیل پایین تر از زمان حاضر باشد خریداران دچار ضرر و زیان می‌شوند. اما دولت با این هدف اوراق سلف موازی را برای اجرای این طرح پیشنهاد داده است. این طرح از طریق آپشن هایی که دارد می تواند نوسان قیمت ها را پوشش بدهد و حداقلی از سود را برای خریداران تضمین کند. گفته می شود قیمت روز تسویه قیمت نفت پایه عمان در روز قبل از سر رسید. دولت پیشنهاد داده که دوره سررسید دو ساله باشد.

گارانتی دولت برای خریداران نفت
برای ضمانت نرخ سود دولت پیشنهاد کرده با هدف پوشش ریسک کاهش قیمت دلار و نفت در این قرارداد نرخ سود سپرده بلند مدت در سر رسید به عنوان کف سود در نظر گرفته شود.

اگر قیمت نفت در زمان تحویل بالاتر از زمان پیش خرید باشد که سود آن به خریدار می رسد اما اگر قیمت اوراق پایین تر از زمان پیش خرید باشد دولت به میزان نرخ سود سپرده بلند مدت به خریداران در یک سال آینده مابه التفاوت پرداخت خواهد کرد.

هدف 8.8 میلیارد دلاری در گشایش وعده داده شده
با توجه به اینکه نفت صادراتی ایران بر پایه ارز فروش می رود دولت باید نفت پیش فروش شده را ابتدا در این قالب ارزشگذاری کند.

اگر پیشنهاد دولت برای پیش فروش 200 میلیون بشکه نفت نهایی شود با توجه به قیمت 44 دلاری نفت ایران در بازار جهانی هدف گذاری دولت از این محل 8.8 میلیارد دلار برآورد می شود.

اما به دلیل انتشار اوراق بر پایه ریالی رو لازم است برای تبدیل از یک نرخ ارز استفاده شود.

اطلاعات دریافتی اقتصاد نیوز حکایت از آن دارد که پیشنهاد دولت استفاده از نرخ سنا برای تبدیل نفت پیش فروش شده به ریال است.

سنا(سامانه نظارت ارز ) سامانه ای است که قیمت خرید و فروش ارز در صرافی ها در ان ثبت می شود و نزدیک ترین قیمت مورد تایید بانک مرکزی به قیمت های بازار است.

نرخ روز دلار در این سامانه هم اکنون حدود 22 هزار تومان است با توجه ارزش ارزی 200 میلیون بشکه نفت در حال حاضر برآورد می شود اوراق منتشر شده در حدود 190 هزار میلیارد تومان باشد.

چرا اوراق سلف موازی؟
اوراق سلف موازی علاوه بر اینکه برای خریداران کف سودی در نظر می گیرد امکان معامله در بازار ثانویه را برخلاف اوراق سلف دارد.

بر اساس احکام اسلامی در معاملات تا زمانی که شخصی مالک کالایی نباشد نمی‌تواند آن را به دیگری واگذار کند به همین دلیل در اوراق سلف چون خریدار صاحب کالا نشده امکان معاملات ثانویه وجود ندارد.

اما کمیته فقهی سازمان بورس از طریق قرارداد سلف موازی امکان انجام معاملات ثانویه اوراق را بدون اشکال دانست.با استفاده از این قرارداد خریداران نفت پیش فروش شده در صورتی که قبل از سر رسید نیاز به نقدینگی داشته باشند می توانند اقدام به فروش اوراق کنند.اگر خریداری برای اوراق نباشد ناشر اوراق یا همان نهاد واسط خرید اوراق را تقبل می کند.

چرا پیش فروش نفت؟
در بودجه سال جاری حدود 18.5 میلیارد دلار درآمد ارزی از محل صادرات نفت پیش بینی شده است. به گفته مسئولان سازمان برنامه و بودجه تا کنون تنها 6 درصد از این رقم که معادل 1.11 میلیارد دلار می شود محقق شده است.

بنابراین دولت از محل فروش نفت با چالش اساسی روبرو است. نهادهای رسمی کسری بودجه دولت را قبل از شیوع کرونا 150 تا 200 هزار میلیارد تومان برآورد می کردند. کرونا علاوه بر تحمیل هزینه های جدید به دولت بخشی از منابع درآمدی پیش بینی شده را نیز تحت فشار قرار داده است.

دولت تاکنون از کانال اوراق توانسته 50 هزار میلیارد تومان کسب درامد کند شورای هماهنگی اقتصاد سران قوا نیز به دولت اجازه داده تا پایان نیمه اول سال از این ابزار استفاده کند.

هدف گذاری دولت از این محل 77 هزار میلیارد تومان است که با منابع مورد نیاز دولت فاصله قابل توجهی دارد.

از سوی دیگر برخی اعضای تیم اقتصادی دغدغه افزایش نرخ سود در اوراق را دارند.بنابراین دولت به دنبال میانبری رفته تا کسری منابع خود را از محل پیش فروش نفت بر پایه اوراق سلف موازی تامین کند.

چرا فردا؟
مصوبه سران قوا نیازمند تایید رهبر انقلاب است.گفته می شود این مصوبه در جلسه ای که فردا قرار است برگزار تعیین تکلیف می شود. در صورت نهایی شدن دولت برای دوره ای یک ساله اقدام به پیش فروش 200 میلیون بشکه نفت می کند.