تست اولیه اینترنت ماهواره‌ای در ایران کلید خورد

قائم‌مقام وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات در گفت وگو با ایرنا درباره روند مذاکرات صورت‌ گرفته با هیات مقررات رادیویی یا RRB در خصوص ارائه اینترنت ماهواره‌ای در کشور تصریح کرد: در خصوص اینترنت ماهواره‌ای قوانین وجود دارد که از سوی شورای‌عالی فضای مجازی مصوب شده است. پس از صحبت وزیر ارتباطات در خصوص استقبال از فعالیت اینترنت ماهواره‌ای در کشور مانند سرویس‌های استارلینک (اسپیس ایکس) در خرداد ۱۴۰۲، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی فراخوانی منتشر کرد مبنی بر اینکه شرکت‌هایی که آمادگی ارائه سرویس ارتباطی مبتنی بر ماهواره را دارند، اعلام آمادگی کنند. پس از آن شرکت‌هایی که در این حوزه فعال هستند و امکان ارائه خدمات ارتباطی بر بستر ماهواره را دارند در فراخوان شرکت کردند تا با رعایت حقوق و قوانین سرزمینی به کاربران سرویس دهند. تا کنون متقاضیانی دراین‌خصوص داشتیم و در حال آماده‌سازی مقدمات مربوط به آغاز همکاری هستیم.
«امیر لاجوردی» تأکید کرد: در خصوص ارائه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در کشور، مسائلی را در هیات مقررات رادیویی (RRB) که زیرمجموعه اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) است، مطرح کردیم. جلسه نخست فروردین ۱۴۰۲ مستندات اولیه مبنی بر فعالیت شرکت اسپیس ایکس در ایران را به RRB ارائه دادیم و خواهان همکاری این شرکت و این سرویس با جمهوری اسلامی ایران شدیم. در این جلسه هیات مقررات رادیویی از ما خواست برای جلسه بعدی، مستندات و اطلاعات دقیق‌تری را در اختیارشان قرار بدهیم.
قائم‌ مقام وزیر ارتباطات درباره جزییات دومین جلسه که در تیر ماه برگزار شد، افزود: مستندات درخواستی را با همکاری دستگاه‌های مختلف در اختیار RRB قرار دادیم. پس از بررسی داده‌ها و مستندات ما، به کشوری که منظومه‌های ماهواره استارلینک در آن به ثبت رسیده، اعلام کردند که هر چه سریع‌تر در خصوص نحوه ارائه خدمات با جمهوری اسلامی ایران همکاری کند. آنها در جلسه دوم نیز از ما خواستند که برای جلسه بعدی، با ارائه مستندات متقن برخی از ابهاماتی که در خصوص نحوه فعالیت این سرویس در کشور وجود داشت را برای آن‌ها تشریح کنیم.
رئیس رگولاتوری تصریح کرد: شهریور ۱۴۰۲ اطلاعاتی که نیاز داشتند را تهیه و ارسال کردیم و تا لحظات آخر اطلاعات تکمیلی را به آن افزودیم. شواهد آنقدر دقیق و کامل بود که روز گذشته در جلسه سوم مصوب شد که هم شرکت اسپیس ایکس و هم کشور ثبت‌کننده منظومه‌های ماهواره‌ای باید فوراً با جمهوری اسلامی ایران همکاری کند. در کنار این تکلیف، سوالاتی را در نروژ و امریکا مطرح کردند که باید پاسخ دهند.
لاجوردی تاکید کرد: بخش بزرگی از مستنداتی که به این اتحادیه ارائه کردیم مربوط به قوانین بین‌المللی است و از آنجایی‌ که این فعالیت بدون هماهنگی و همکاری ۲ کشور با یکدیگر آغاز شده، نقض قوانین به حساب می‌آید.
وی با تاکید بر اینکه وزارت ارتباطات از ارائه اینترنت ماهواره‌ای در کشور استقبال می‌کند، افزود: استفاده از این فناوری در برخی از نقاط کشور ضروری است و این موضوع باید در قالب همکاری با جمهوری اسلامی ایران در راستای قطعنامه و بخشنامه‌های ITU به مرحله اجرا دربیاید.
لاجوردی در خصوص زمان ارائه اینترنت ماهواره‌ای به کاربران ایرانی گفت: فرایند ارائه این سرویس به نوع همکاری اپراتور ارائه‌دهنده خدمت مرتبط است. اکنون با اپراتوری که ارائه‌دهنده اینترنت ماهواره‌ای است و از طریق شرکت در فراخوان، تمایل خود را برای همکاری اعلام کرده، در مرحله تست‌های اولیه سرویس هستیم. شرکت اسپیس ایکس نیز باید همکاری لازم را در چارچوب موضوع مصوب روز گذشته انجام بدهد تا همکاری‌مان شکل بگیرد.
رئیس رگولاتوری درباره اینکه کاربران نهایی این سرویس چه کسانی هستند به ایرنا تصریح کرد: فناوری هر روز در حال پیشرفت است. تا مدتی قبل برای دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای به تجهیزاتی مانند رسیور نیاز بود؛ اما اکنون در برخی از تلفن‌های همراه شرایط برای دریافت اینترنت ماهواره‌ای مهیا است و در آینده نیز شاهد این خواهیم بود که ارسال، دریافت و برقراری ارتباطات با اینترنت ماهواره‌ای بدون نیاز به هیچ تجهیز اضافه دیگری جدای از گوشی کاربر فراهم شود. اکنون در برخی از نقاط کشور برای توسعه شبکه روستایی یا شبکه انتقال از سرویس ماهواره‌ای استفاده می‌کنیم تا زمانی که شبکه سیار و فیبر نوری برای استفاده در آن بخش مهیا شود.
وی با بیان اینکه استفاده از اینترنت ماهواره‌ای در چارچوب قوانین کشور می‌تواند به‌سرعت گرفتن پروژه‌هایی مانند توسعه اینترنت روستایی و فیبر نوری بینجامد، در خصوص تدوین مقررات برای استفاده از اینترنت ماهواره‌ای گفت: مقررات مربوط به این فناوری در کشور قبلاً وضع شده است. سال ۹۷ بحث اصول حاکم بر اپراتورهای ماهواره‌ای و سال ۹۹ قوانین سرزمینی و اصول حاکم بر آن را داشتیم. زمان ورود این تکنولوژی به کشور نیز تفاوت و تغییر چندانی در قوانین نخواهیم داشت و امیدواریم اپراتورهای ماهواره‌ای در قالب همان مقررات همکاری خود را با سازمان تنظیم مقررات آغاز کنند.
برخی اعتقاد دارند، احکامی که از سوی اتحادیه جهانی مخابرات مصوب می‌شوند آن‌قدر برای کشورها حائز اهمیت نیست که خود را ملزم به رعایت ۱۰۰ درصدی آن کنند، اما لاجوردی در این خصوص افزود: گرچه به صورت قطعی نمی‌توان گفت که آیا اسپیس‌ایکس به این رای پایبند است یا نه، ولی اتحادیه جهانی مخابرات، آژانسی است که کشورها به دلیل منافعی که دارند در آن عوض شده‌اند و قطعاً اگر به قوانین پایبند نباشند، زمانی که خودشان نیز در حوزه قوانین مخابراتی دچار مشکل شوند نمی‌توانند توقع داشته باشند که به شکایات‌ش آن‌ها رسیدگی شود. RRB برخی از کشورها را تهدید می‌کند که اگر مقررات را نپذیرند از حق رای یا خدماتی که این اتحادیه ارائه می‌دهد محروم می‌شوند که این مساله چالش‌های جدی را برای آن‌ها ایجاد می‌کند.
قائم‌مقام وزیر ارتباطات درباره اینکه آیا اینترنت ماهواره‌ای می‌تواند فعالیت اپراتورها را محدود یا نیاز کشورها به پروژه فیبر نوری را کاهش دهد و رفته‌رفته جای هم این تکنولوژی‌ها را بگیرد، گفت: اکنون در ایالات متحده امریکا بیش از ۴۰ میلیارد دلار برای توسعه فیبرنوری سرمایه‌گذاری شده است. هیچگاه سرویس‌هایی مانند اینترنت ماهواره‌ای نمی‌توانند جایگزینی برای فیبرنوری شوند. به اعتقاد ما پروژه فیبرنوری زیرساخت چند دهه آینده است. در آزمایشگاه‌های فناوری ژاپن اکنون سرعت‌های بیش از چند ترابیت بر ثانیه را با استفاده از زیرساخت فیبرنوری ارائه می‌دهند.
وی گفت: فیبر نوری زیرساختی است که از آزمون خود سربلند بیرون‌آمده و برای چند دهه آینده در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. زیرساختی که مصرف انرژی اندکی دارد و پایداری و قابلیت اطمینان آن بالاست. سرویس‌های ماهواره‌ای نسبت به سرویس‌ های مبتنی بر ارتباطات ثابت پایداری کمتری دارند. به همین دلیل است که نمی‌توانیم بگوییم این سرویس جایگزین سرویس دیگری می‌شود.
لاجوردی خاطرنشان کرد: البته که یکی از مواردی که ما همیشه به دنبال آن هستیم، ایجاد مزیت رقابتی در ارائه سرویس‌های مبتنی بر فیبر نوری است؛ چون هم قیمت مناسبی دارند و هم کیفیت آن بالاست و با ورود رقبای متعدد می‌توان شرایط بهتر و به‌روزتری را مهیا کرد.
قائم‌مقام وزیر ارتباطات افزود: نه‌تنها تجربه ما بلکه تجربه جهانی نشان می‌دهد که هیچگاه سرویس‌های ماهواره‌ای یا سیار نمی‌توانند جایگزین ارتباطات ثابت باشند. در ایران به دلیل الگوی مصرف نادرست، نسبت استفاده از ترافیک سیار به ثابت ۷۰ به ۳۰ است؛ در حالیکه در کشورهای دیگر این نسبت کاملاً برعکس است. ما نیز برای نزدیک شدن به استاندارد جهانی در حال مهیا کردن زیر ساخت‌هایی هستیم تا نسبت ترافیکی ثابت به سیار را به استاندارد جهانی نزدیک کنیم.