قیمت دلار از ۱۵ هزار و ۶۰۰ تومان به ۲۲ هزار و ۴۰۰ تومان رسیده است. رشد حدود ۶۸۰۰ تومانی قیمت دلار در شرایطی است که بانک مرکزی می‌گوید که نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار، ارز خانگی در خانه‌های ایرانی‌ها وجود دارد. برای بزرگی این عدد باید بدانید که این میزان ارز معادل نیمی از درآمد حاصل از صادرات ایران در سال گذشته است. درحالی مسئولان یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت ارز در بازار را افزایش ذخایر خانگی دلار و افزایش تقاضا در بازار می‌دانند که برخی از کارشناسان از کمبود عرضه دلار در بازار خبر می‌دهند.
کامبیز افسری در این باره می‌گوید: برخلاف آنچه اعلام می‌شود میزان تقاضا در بازار نسبت به سنوات گذشته کاهش یافته است. میزان واردات نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته و حجم ارز مصرفی برای سفرهای خارجی قابل مقایسه با سال‌های گذشته نیست. او با بیان اینکه عرضه ارز در بازار به شدت کاهش یافته است، ادامه داد: برخلاف روسای قبلی بانک مرکزی، آقای همتی به هیچ وجه به دنبال افزایش عرضه در بازار و پمپاژ ارزی نیست.
بهاالدین حسینی هاشمی معاون سابق بانک مرکزی دیگر کارشناسی است که معتقد است ذخایر ارزی مردم بسیار ناچیز است و سهم حدود ۱۰ تا ۵ درصدی را به خود اختصاص داده است. او به بازار می‌گوید: در حال حاضر اتفاقا سکه جذابیت بیشتری برای خریدارها دارد چرا که خرید دلار محدودیت‌های خاص خود را دارد. بر اساس آخرین قوانین، هر فرد می‌تواند سالانه حدود دو هزار و ۲۰۰ یورو از صرافی‌های مجاز ارز خریداری کند. ضمن اینکه دستگاه قضا نیز برخوردهای شدیدی را با افرادی که به مسئولان آنها را محتکر ارزی می‌خوانند، داشته است.
به گفته او، تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد ارز کشور در دست مردم است که البته عمده دلیل آن حفظ ارزش نقدینگی است.
ذخیره ارزهای خانگی یک چهارم نقدینگی وارد شده به بورس
با احتساب دلار ۲۲ هزار و ۴۰۰ هزار تومانی می‌توان ارزش ارزهای خانگی را چیزی حدود ۴۴۸ هزار میلیارد تومان اعلام کرد. این رقم در مقایسه با حجم سرمایه‌های وارد شده به بازار سرمایه در چند ماه گذشته به نظر ناچیز می‌آید. بر اساس آنچه حسین قالیباف اصل رئیس سازمان بورس اعلام کرده از ابتدای امسال تاکنون حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی توسط تازه واردها به بازار سرمایه وارد شده است. این در حالی است که سال گذشته در مجموع فقط ۳۵ هزار میلیارد تومان پول تازه واردها وارد بازار بورس شده بود.
به عبارت دیگر ذخایر ارزی که جمع آوری آن برای خانواده‌های ایرانی سالها زمان برده حدود یک چهارم سرمایه ای است که در تنها در ۵ ماه وارد بازار بورس شده است. سرمایه گذاری که دلیل اصلی آن حمایت‌های دولت از بورس بوده، خود یکی از متهمان اصلی افزایش نرخ ارز در بازار است. اما نفع دولت از رشد این بازار موجب شده رشد ۳ برابری سرمایه گذاری در آن هیچ گاه مورد نقد مسئولان دولتی قرار نگیرد.
سهم ۱۰ تا ۱۵ درصد مردم از ارزهای کشور
اما حسینی هاشمی معاون سابق بانک مرکزی می‌گوید: حجم ارزی که دست مردم است بین ۱۰ تا ۱۵ درصد ارز موجود در کشور است. با این وجود تعیین کننده قیمت‌ها شده است. دلیلش هم این است که قیمت واقعی ارز آن چیزی است که در بازار معامله می‌شود نه آنچه که مسئولان به دنبال آن هستند.
او معتقد است که اگر نرخ ارز در کشور یکسان شود، دولت کسری بودجه خود را جبران کند و نرخ سود بانکی متناسب با نرخ تورم تعیین شود و خصوصی سازی به معنی واقعی اتفاق افتد می‌توانیم شاهد متعادل سازی قیمت‌ها در بازار ارز باشیم.
این کارشناس پولی و مالی با بیان اینکه دولت فرصت زیادی را برای کنترل قیمت ارز در بازار از دست داده است، افزود: این اقدامات خیلی کار سختی است و دولت باید سالها قبل یعنی زمانی که اختلاف قیمت بازار رسمی (ارز دولتی) و غیر رسمی(بازار آزاد) تنها ۱۰۰ تومان بود این اقدامات را در دستور کار خود قرار می‌داد نه حالا اختلاف قیمت به ارز آزاد و نیما حدود ۳۰ درصد شده است. به گفته او، وقتی چنین اختلاف قیمتی وجود دارد طبیعی است که هیچ صادرکننده ای حاضر نمی‌شود ارز خود را در داخل عرضه کند.
به گفته حسینی هاشمی، در حال حاضر اتفاقا سکه جذابیت بیشتری برای خریدارها دارد چرا که خرید دلار محدودیت‌های خاص خود را دارد. بر اساس آخرین قوانین، هر فرد می‌تواند سالانه حدود دو هزار و ۲۰۰ یورو از صرافی‌های مجاز ارز خریداری کند. ضمن اینکه دستگاه قضا نیز برخوردهای شدیدی را با افرادی که به مسئولان آنها را محتکر ارزی می‌خوانند، داشته است.
بازهم پای بورس در میان است
در این میان بسیاری از افراد هم دلیل رشد بازار ارز را به افزایش شاخص کل بورس نسبت می‌دهند. کامران ندری اقتصاددان در اینباره به بازار می‌گوید: وقتی بازاری بیش از بازارهای موازی رشد کند احتمال این وجود دارد که نقدینگی به سمت سایر بازارها سرازیر شود. این همان اتفاقی است که در سایر بازارها رخ داده است.
او ادامه داد: نقدینگی در ۵ ماه نخست امسال جذب بازار سرمایه شده، قرار نیست که تا ابد در این بازار بماند ضمن اینکه در ماه‌های گذشته بسیاری از سرمایه گذاران بخشی از سرمایه اولیه یا سود خود را از این بازار خارج و دلار و سکه خریده‌اند یا در بازار مسکن و خودرو سرمایه گذاری کرده‌اند.
به گفته او، دارایی که در بازار سرمایه وجود دارد به لحاظ قدرت نقد شوندگی بالایی که دارد، خود نوعی نقدینگی است که می‌تواند به افزایش نرخ تورم در کشور منجر شود. برخلاف آنچه مسئولان بانک مرکزی مدعی هستند بازار سرمایه کشور در حال خلق نقدینگی است نه جذب نقدینگی.
یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که سهم هر ایرانی از میزان ذخایر ارز خانگی در کشور تنها ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان یا همان ۲۵۰ دلار است. دلارهایی که افت ارزش ریال در سال‌های گذشته آنها راهی خانه‌های مردم کرده و تنها با بازگشت ارزش به پول ملی بازارهای کشور باز خواهند گشت.
- نویسنده :
- منبع : تحلیل بازار
