افزایش مصرف کودهای آلی و شیمیایی در ایران

مهندس زند اظهار کرد: طی سالیان گذشته یک روند کلی افزایش مصرف کودهای شیمیائی را شاهدیم. بدین ترتیب که مقدار مصرف کود از دهه 40 با مقدار 14،6 هزار تن عنصر غذایی به 1535،5 هزار تن عنصر غذایی در سال 1387 رسیده یعنی طی این دوران این مقدار 104 برابر شده است. عمده کودهای مصرفی در ابتدا کودهای نیتروژنی و فسفری بوده و در سالهای اخیر میزان مصرف کودهای پتاسیمی نیز افزایش نشان می‌دهد همچنین از اواسط دهه 1370 میزان مصرف عناصر کم مصرف یا ریزمغذی نیز افزایشی معادل چهار برابر را نشان می‌دهد.
وی گفت: تحلیل  50 ساله روند تغییرات سطح زیر کشت، وضعیت منابع آب، غذای مورد نیاز آتی و نرخ رشد جمعیت دشواری افزایش سطح زیرکشت و نیاز به تمرکز بر تولید در واحد سطح را تأئید نمود. این امر فشار بیشتر بر منابع خاک را در پی داشته و عدم لحاظان در سیاست گذاری‌های کلان دستیابی به تولید پایدار و امنیت غذا را به مخاطره می‌اندازد. بدین ترتیب اهمیت توجه به حاصلخیزی خاک به عنوان کلید پایداری بیش از پیش آشکار می‌گردد.
از آنجاکه کود شیمیایی، آلی و زیستی همچنان مهمترین عامل حاصلخیزکننده خاک بشمار می‌آید، مصرف بهینه کود و تغذیه متعادل گیاه از مهمترین دغدغه‌های بخش کشاورزی است.
وی افزود: به نظر می‌رسد تنها نوع کود رایج در کشاورزی ایران کودهای آلی بوده، کودهای شیمیائی تا سال 1324 در این کشور ناشناخته بوده و خواص و نتایج استفاده از آنها تا قبل از این سال روشن نبوده است. بنگاه شیمیایی در این سال وابسته به وزارت کشاورزی وقت تأسیس شد و با همکاری کارخانجات سم سازی کرج تأسیس 1309 به تولید چند نوع کود شیمیائی پرداخت (شرکت خدمات حمایتی، 1385) محصولات اصلی این کارخانه عبارت بود از سالانه 4 تا 5 هزار تن سوپرفسفات، پودر استخوان، و نیترات پتاسیم. پنج سال بعد نخستین واردات کودهای شیمیائی به کشور گزارش شده که بالغ بر 250 تن (100 تن سولفات آمونیوم، 100 تن نیترات آمونیوم، و 50 تن سوپرفسفات تریپل) بوده است. این مقدار در سال 1334 به 481 تن رسیده که شامل 176 تن واردات بخش دولتی و 305 تن واردات بخش خصوصی بوده است. مقدار مصرف کود شیمیائی کشور، که در سال 1324 در حدود 100 تن سوپرفسفات تریپل بوده، در سال 1371 به بیش از یک میلیون تن کود فسفری و نزدیک به یک میلیون تن کود نیتروژنی رسید. مجموع مصرف این دو نوع کود درسال زراعی 81-1380 در حدود 3.215.000 تن بود
مدیر شرکت خدمات حمایتی کشاورزی استان قم گفت: با اجرای اقدامات آموزشی و ترویجی میزان مصرف انواع کودهای کشاورزی از ابتدای دهه 90، روند صعودی به خود گرفت، اما به علت تغییر نرخ ارز تخصیصی از رسمی به نیمایی، از ابتدای سال ۱۳۹۹ قیمت کودهای مذکور، پنج برابر شد و در نتیجه، میزان مصرف کودهای فسفاته و پتاسه مجدداً کاهش یافته و با مقادیر توصیه شده توسط مراکز تحقیقاتی فاصله بیشتری پیدا کرده است.