زمستان آمد اما امید نیامد

امید تک درنای سیبری است که ۱۵سال یکه و تنها از سیبری به ایران آمد و برگشت؛ اما پارسال یار خود که درنایی از بلژیک بود را پیدا کرد؛ خواستند با هم به سیبری بروند ولی شرایط رویا مناسب این سفر طولانی نبود. رویا ماند و امید رفت. حال یک سال پراسترس از اینکه آیا امید باز هم به ایران می‌آید گذشت اما حالا که پاییز تمام شد و چهار روز از زمستان هم می گذرد خبری از امید نیست.

درنای سیبری به سه جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می‌شد که جمعیت مرکزی آن به هند مهاجرت می‌کرد و منقرض شد. جمعیت غربی به ایران می‌آمد که الان فقط یک درنای نر با نام امید از آن باقی مانده است که با تلف شدن آن این جمعیت نیز کامل منقرض می‌شود اما جمعیت شرقی آن هنوز وجود دارد و می‌گویند که سه هزار درنا از آن همچنان به چین مهاجرت می‌کند. 

حال در این میان، نگرانی ایران از این است که با تلف شدن امید کریدور غربی یا همان مسیر پروازی غربی درناهای سیبری به ایران از بین برود و کامل کور شود؛ از این رو سازمان حفاظت محیط زیست برای آوردن جفتی برای امید با بلژیک وارد مذاکره شد و در نهایت با انجام اقدامات بین‌المللی، ۶ بهمن ۱۴۰۱ جفت امید به نام رویا وارد ایران و با رعایت شیوه‌نامه‌های لازم وارد میانکاله شد و در قفسی که از چند ماه پیش برای این منظور تهیه شده بود، جای گرفت. 

از آنجا که امید ۱۵ سال برای زمستان گذرانی تنهایی وارد تالاب میانکاله شد؛ رفتارها و مکان‌هایی که بیشتر در آنها تردد می‌کند برای سازمان محیط زیست شناخته شده است؛ از این رو قفس رویا را در همان مکان قرار دادند تا این دو درنا هر چه زودتر با هم آشنا شوند که شاید با جفت شدن با هم بتوانند این مسیر پروازی را حفظ کنند و از آنجا که جفت امید ماده است، شاید هم امیدی به ادامه نسل این گونه ارزشمند باشد؛ هر چند هدف سازمان محیط زیست جفت‌گیری این دو نیست اما اگر این اتفاق هم رخ دهد، جای خوشحالی دارد. 

همان زمان مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفته بود که جفت گیری مد نظر ما نیست و نمی خواهیم هم این کار را انجام دهیم بلکه هدف ما فقط این است که مسیر پروازی غربی در ایران حفظ شود. این مسیر پروازی فعلا فقط با امید برقرار است که اگر اتفاقی برای این پرنده بیفتد، این مسیر کامل از بین می‌رود و کور می‌شود. می‌خواهیم مسیر پروازی درناهای سیبری به سمت جنوب که مسیر غربی آن از ایران است، حفظ شود. 

به هر حال در زمان بسیار کوتاهی بعد از آمدن رویا، امید حضورش را احساس کرد و بنا بر غریزه ذاتی خود در صدد جلب توجه درنای جدید برآمد. موفق هم شد و رویا را با خود همراه کرد؛ هر دو، روزها به گشت و گذار در تالاب می پرداختند و برای سفر طولانی که در پیش داشتند، نقشه می کشیدند. با توجه به شواهد موجود، مشخص بود که رویا هم قول مساعد به امید داده بود. روز موعود فرا رسید. بالاخره در ۱۴ اسفند ۱۴۰۱ یعنی بعد از گذشت ۳۴ روز از روزهای در کنار هم بودن این دو پرنده، سفرشان را آغاز کردند و هر دو به قصد سیبری، تالاب فریدونکنار را پشت سر گذاشتند. 

بعد از این اضطراب از نوع دیگری آغاز شد اینکه آیا رویا می تواند در کنار امید این مسیر طولانی را طی کند؟ روزها گذشت اما خبری از این دو نشد. حالا دیگر باید در آذربایجان دیده می‌شدند اما این اتفاق نیفتاد. کم کم نگرانی‌ها شروع شد تا اینکه در ۲۱ اسفند یعنی ۷ روز بعد از شروع مهاجرت، خبر رسید که رویا به تنهایی در تنکابن - یکی از شهرهای غربی مازندران - دیده شده است؛ این یعنی اینکه تلاش‌ها نتیجه نداد و امید دوباره تنها رفت؛ حالا رویا ماند و یک سال دیگر انتظار که شاید امید بیاید.

کمیته تخصصی برای رویا تصمیم می‌گیرد 

حالا یک سال گذشت، پاییز تمام شد و زمستان از راه رسید اما امید نیامد، مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست درباره دیر کردن امید به تالاب میانکاله به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: امسال فصل پاییز هوا چندان سرد نشده بود زمستان هم آمد باز هوا چندان سرد نیست، این امکان هم وجود دارد که امید آمده و وسط راه توقف کرده باشد، این پرنده هم تابع اثرات اقلیمی است، البته این قسمت خوب ماجرا است که امید در وسط راه مانده باشد. 

غلامرضا ابدالی افزود: اینکه امید دیر به ایران بیاید سابقه دارد، به عنوان مثال در سال ۱۳۸۸ آذرماه به ایران آمد، یک سال هم که به نظرم سال ۸۷ یا ۸۶ بود، اصلا امید به ایران نیامد، حالا شاید اگر یک شوک سرمایی ایجاد شود امید بیاید.

وی درباره اینکه چرا به امید ردیاب نصب نکرده اید اظهار داشت: برای امید ردیاب نصب نکردیم چون از این گونه فقط یکی باقی مانده است، برای نصب ردیاب باید پرنده را زنده گیری می کردیم که این فرایند تا حدودی خطرناک است بنابراین ریسک آنرا قبول نکردیم.

ابدالی درباره وضعیت رویا (جفت ماده امید) گفت: شرایط رویا خوب است در داخل قفس مخصوص خودش نگهداری می شود. 

وی در پاسخ به اینکه در صورت نیامدن امید تکلیف رویا چه می شود توضیح داد: در این باره یک کمیته تخصصی داریم که اگر امید نیامد آن کمیته باید درباره رویا تصمیم گیری کند که کجا نگهداری شود.