دکتر علیرضا مُعاف:
۱) مسئله فلسطین و لبنان را به تأسی از رهبر انقلاب، باید به شیوه‌های متنوع و ادبیات متکثر برای مردم روایت کنیم. ما در روایت رویدادها نه تنها با زاویه نگاه ملی، مسائل روایت نمی‌کنیم بلکه حتی ابعاد انسانی آن را خوانش نمی‌کنیم، مسئله منطقه برای ما در کنار «ملیت» به «انسانیت» نیز مرتبط است!
به عنوان مثال: جغرافیای شیعیان در لبنان و وضع جمعیت‌شناختی‌شان تحلیل مهمی دارد، همین‌که گفته می‌شود: «محله مارونی» (اشرفیه) و «محله شیعی» (ضاحیه)، گویا تفرق/ توزیع جمعیتی لبنان ناهمجنس است و «ادغامی» در کار نیست؛ یعنی شیعیان در محله‌هایی با نام‌ونشان و شناخته‌شده (و با «سبک زندگی» مشترک که گویا «فقر اقتصادی» در آنها چشم‌گیر است!) به سر می‌برند؛ از این رو می‌توان آنها را به راحتی بمباران کرد!؛ بی‌آن‌که به دیگر محله‌ها و ساکنانش آسیب رسد و دیگران را درگیر کند و بطور مستقیم و محسوس آنها را هم‌سرنوشت سازد!
آیا «بازتوزیع جمعیتی» شیعیان در جغرافیای لبنان (در برابر تجمع و تمرکز فضایی) شدنی است و اگر بله، آیا می‌تواند از وجوه گوناگون به تقویت «حزب‌الله» و امکان بهتر «دفاع» از خود چونان پدافندی غیرعامل بینجامد!؟
۲) همه باید بدانند که جنگ فرسایشی ادامه خواهد داشت و از آن اجتنابی نیست:
لبنان در چند روز اخیر و در برابر اقدامات زمینی رژیم، «سگ کشی» گسترده به راه انداخت و ثابت کرد که ساختار رزم آن زنده و پویاست. رژیم چنان تحقیر شد که در چند شب گذشته، مکرراً دست به عملیاتی سنگین در ضاحیه زده است و حتی مدعی زدن جایگزین سید، جناب صفی الدین شد.
این همان نکته ایست که تحلیلگران می‌گفتند: رژیم در حمله زمینی صدمات بیشتری خواهد خورد، اما مجبور است حزب الله را از کار بیاندازد والا ثابت می‌شود زدن همه این چهره‌ها هم اثری در نتیجه نهایی ایجاد نکرده است و موشک زدن‌های حزب الله هم ادامه خواهد یافت.
پاسخ رژیم به حزب الله، نوعاً امنیتی و مثل ترور و خرابکاری یا بمباران هوایی خواهد بود ولی در نهایت ما باید او را از طریق یک «جنگ فرسایشی» تضعیف کرده و به زانو دربیاوریم چرا که به اعتقاد شهید نصرالله، گزینه‌های دفعی و چکشی تبعات تخریبی برای مردم و زیرساخت‌های کشورهای مقاومتی خواهند داشت. پس خسته نشویم. این زد و خوردها باید ادامه یابد تا هم تصویر «دستاورد و پیروزی» برای نتانیاهو بشکند و هم در مدلی واقع بینانه و بلند مدت شکست بر او تحمیل شود.
۳) همزمان با ارتقاء توانمندی‌های دفاعی باید برای اقتصاد و معیشت مردم فکری کرد تا در چنین بحران‌هایی، همراهی حداکثری اجتماعی داشته باشیم و ای کاش مدیریت اقتصادی جمهوری اسلامی، قابل دفاع و مناسب بود. ضعف حکومت در تأمین حقوق اساسی معیشتی مردم، سبب شده که موضع عقلانی و اخلاقی‌اش در حمایت از مردم مظلوم منطقه تضعیف شود.
اگر بناست مردم از مواضع نظام پشتیبانی کنند، متقابلاً نظام هم باید از مطالبات مشروع مردم در اقتصاد و فرهنگ پشتیبانی کند.
۴) وضعیتی به نام صلح با اسراییل وجود نخواهد داشت؛ یا جنگ است یا عدم جنگ. یا نبرد است یا آتش بس:
پس از وقوع دولت - ملت در کشورهای غربی بعد از فروپاشی عثمانی، خاورمیانه نیز دست‌خوش این تغییر (دولت ـ ملت) شد ولی این تغییر، تغییری تصنعی بود و دولت - ملت به‌صورت نامنظم و نادرست در خاورمیانه شکل گرفت. البته یکی از مشکلات تنش‌زا در خاورمیانه موضوع هویت فرامرزی است؛ که سبب می‌شود تنش‌های زیادی در این منطقه رخ دهد بنابراین ما اساساً مفهومی به اسم صلح با صهیونیزم نداریم و هرچه که هست جنگ است یا عدم جنگ! البته باید به این نکته اشاره کرد که اگر مصلحت اقتصادی کشورها درهم‌تنیده باشد و یا کشوری بسیار قوی باشد سبب عدم جنگ می‌شود و با توجه به پیشرفت‌های فناوری و اقتصادی کشورهای غیر غربی، فاصله کشورهای پیرامونی با کشورهای غربی کم شده است و این موضوع سبب شده توازن قدرت در جهان به هم بریزد. دنیا در شرایط چندقطبی است و اگر قوی باشیم به شرایط عدم جنگ وارد خواهیم شد.
۵) راه حل‌های حکمرانی اقتصادی و مدل سازی از صلابت نمازجمعه اخیر:
نماز جمعه میلیونی 13 مهر چه دلالت‌های برای حکمرانی اقتصادی جمهوری اسلامی دارد؟
نماز جمعه اخیر در چه شرایطی برگزار شد؟ وقتی اسماعیل هنیه نفر اول مقاومت فلسطین در تهران ترور شد، مردم باور کردند که اسرائیل جنگ را جدی گرفته است. وقتی هر روز خبر ترور یکی از فرماندهان ارشد حزب‌الله مخابره می‌شد و در نهایت مهمترین چهره حزب‌الله لبنان سیدحسن نصرالله به شهادت رسید، مردم نسبت به امکان اسرائیل در تحقق اهداف خود نگران شدند، عدم پاسخ ایران به ترور هنیه، کم‌کم فضای اجتماعی ایران را به سمت تردید در قدرت و اقتدار ایران در مبارزه با اسرائیل پیش برد. مردم حتی در عمق وجدان خود نسبت به قدرت اسرائیل در حمله به ایران و ترور شخصیت‌های مهم کشورمان نیز احساس سرخوردگی داشتند. این را می‌شد از لابلای گفتگوهای کف خیابان هم برداشت کرد.
عملیات موفق وعده صادق ۲ و اعلام حضور رهبری در نماز جمعه تهران اما ورق را کاملا برگرداند و در شرایط حساس جنگی دو روایت همزمان در جامعه دست به دست شد. 1. قدرت موشکی ایران و 2. صلابت و شجاعت رهبری. دیگر جنس گفتگوها در کف خیابان و شبکه‌های اجتماعی متفاوت شده بود. گفتارها، بوی دلگرمی، حمایت و استقبال می‌داد. مردم فراخوان برای حضور در مراسم رجزخوانی رهبری می‌دادند. برای همه این نماز جمعه چیز متفاوتی بود. استقبال میلیونی مردم از این مراسم در زیر تهدیدات واقعی رژیم صهیونیستی آشکارا حاوی یک پیام بود: مردم ایران صلابت و شجاعت و اقتدار را دوست دارند.
برداشت بنده از این رویداد در مدل حکمرانی آن است که هر چقدر انفعال و ادعاهای بی‌ثمر مسئولان به جامعه حس سرخوردگی و ناامیدی می‌دهد، در مقابل صلابت و اقتدار آنان برای جامعه محترم است و مورد اقبال قرار می‌گیرد. اساسا رمز محبوبیت و جایگاه قهرمانی شهید عزیز ما حاج قاسم سلیمانی در همین بود. مردم شیفته‌ی صلابت و شجاعت او شده بودند و به وعده‌های او ایمان داشتند. این الگو نه تنها درباره مقولات نظامی و امنیتی کشور، بلکه در سایر عرصه‌های حکمرانی اعم از اقتصاد و معیشت نیز صدق می‌کند.
مردم از انفعال حکمرانی خسته‌اند و از فقدان قدرت اتخاذ تصمیم در میان مسئولان، نگران اند. آن چه در مرحله اول اهمیت قرار دارد و مردم را نسبت به حاکمیت متمایل می‌سازد، از بین بردن فضای ابهام و بلاتکلیفی و صراحت و قاطعیت در اتخاذ تصمیم‌های اقتصادی است. هیچ راهی به جز صراحت و صلابت در اتخاذ تصمیم و اعلام آن به جامعه در تمام عرصه‌های حکمرانی سراغ ندارم که به بازسازی سرمایه اجتماعی و بسیج عمومی جامعه به نفع اهداف ملی و میهنی و انقلابی کشور بیانجامد.
ما در حکمرانی خود با مسائل و چالش‌های متعددی مواجه هستیم که در اکثر آنها نیز دچار لکنت زبان گفتگو با مردم و عارضه‌ی انفعال و ابهام هستیم. گویی از تصمیم‌گیری هراس داریم و به جامعه در همراهی با تصمیمات خود بی‌اعتمادیم. غافل از اینکه ظرفیت اجتماعی تصمیمات ما پیوند وثیقی با اقتدار ما در لحظه اتخاذ تصمیم دارد. با همین مدل،مشکلات اقتصادی نیز قابل حل است،مردم ایران از مدیران کارآمدمقتدر حمایت خواهند کرد.
۱) مسئله فلسطین و لبنان را به تأسی از رهبر انقلاب، باید به شیوه‌های متنوع و ادبیات متکثر برای مردم روایت کنیم. ما در روایت رویدادها نه تنها با زاویه نگاه ملی، مسائل روایت نمی‌کنیم بلکه حتی ابعاد انسانی آن را خوانش نمی‌کنیم، مسئله منطقه برای ما در کنار «ملیت» به «انسانیت» نیز مرتبط است!
به عنوان مثال: جغرافیای شیعیان در لبنان و وضع جمعیت‌شناختی‌شان تحلیل مهمی دارد، همین‌که گفته می‌شود: «محله مارونی» (اشرفیه) و «محله شیعی» (ضاحیه)، گویا تفرق/ توزیع جمعیتی لبنان ناهمجنس است و «ادغامی» در کار نیست؛ یعنی شیعیان در محله‌هایی با نام‌ونشان و شناخته‌شده (و با «سبک زندگی» مشترک که گویا «فقر اقتصادی» در آنها چشم‌گیر است!) به سر می‌برند؛ از این رو می‌توان آنها را به راحتی بمباران کرد!؛ بی‌آن‌که به دیگر محله‌ها و ساکنانش آسیب رسد و دیگران را درگیر کند و بطور مستقیم و محسوس آنها را هم‌سرنوشت سازد!
آیا «بازتوزیع جمعیتی» شیعیان در جغرافیای لبنان (در برابر تجمع و تمرکز فضایی) شدنی است و اگر بله، آیا می‌تواند از وجوه گوناگون به تقویت «حزب‌الله» و امکان بهتر «دفاع» از خود چونان پدافندی غیرعامل بینجامد!؟
۲) همه باید بدانند که جنگ فرسایشی ادامه خواهد داشت و از آن اجتنابی نیست:
لبنان در چند روز اخیر و در برابر اقدامات زمینی رژیم، «سگ کشی» گسترده به راه انداخت و ثابت کرد که ساختار رزم آن زنده و پویاست. رژیم چنان تحقیر شد که در چند شب گذشته، مکرراً دست به عملیاتی سنگین در ضاحیه زده است و حتی مدعی زدن جایگزین سید، جناب صفی الدین شد.
این همان نکته ایست که تحلیلگران می‌گفتند: رژیم در حمله زمینی صدمات بیشتری خواهد خورد، اما مجبور است حزب الله را از کار بیاندازد والا ثابت می‌شود زدن همه این چهره‌ها هم اثری در نتیجه نهایی ایجاد نکرده است و موشک زدن‌های حزب الله هم ادامه خواهد یافت.
پاسخ رژیم به حزب الله، نوعاً امنیتی و مثل ترور و خرابکاری یا بمباران هوایی خواهد بود ولی در نهایت ما باید او را از طریق یک «جنگ فرسایشی» تضعیف کرده و به زانو دربیاوریم چرا که به اعتقاد شهید نصرالله، گزینه‌های دفعی و چکشی تبعات تخریبی برای مردم و زیرساخت‌های کشورهای مقاومتی خواهند داشت. پس خسته نشویم. این زد و خوردها باید ادامه یابد تا هم تصویر «دستاورد و پیروزی» برای نتانیاهو بشکند و هم در مدلی واقع بینانه و بلند مدت شکست بر او تحمیل شود.
۳) همزمان با ارتقاء توانمندی‌های دفاعی باید برای اقتصاد و معیشت مردم فکری کرد تا در چنین بحران‌هایی، همراهی حداکثری اجتماعی داشته باشیم و ای کاش مدیریت اقتصادی جمهوری اسلامی، قابل دفاع و مناسب بود. ضعف حکومت در تأمین حقوق اساسی معیشتی مردم، سبب شده که موضع عقلانی و اخلاقی‌اش در حمایت از مردم مظلوم منطقه تضعیف شود.
اگر بناست مردم از مواضع نظام پشتیبانی کنند، متقابلاً نظام هم باید از مطالبات مشروع مردم در اقتصاد و فرهنگ پشتیبانی کند.
۴) وضعیتی به نام صلح با اسراییل وجود نخواهد داشت؛ یا جنگ است یا عدم جنگ. یا نبرد است یا آتش بس:
پس از وقوع دولت - ملت در کشورهای غربی بعد از فروپاشی عثمانی، خاورمیانه نیز دست‌خوش این تغییر (دولت ـ ملت) شد ولی این تغییر، تغییری تصنعی بود و دولت - ملت به‌صورت نامنظم و نادرست در خاورمیانه شکل گرفت. البته یکی از مشکلات تنش‌زا در خاورمیانه موضوع هویت فرامرزی است؛ که سبب می‌شود تنش‌های زیادی در این منطقه رخ دهد بنابراین ما اساساً مفهومی به اسم صلح با صهیونیزم نداریم و هرچه که هست جنگ است یا عدم جنگ! البته باید به این نکته اشاره کرد که اگر مصلحت اقتصادی کشورها درهم‌تنیده باشد و یا کشوری بسیار قوی باشد سبب عدم جنگ می‌شود و با توجه به پیشرفت‌های فناوری و اقتصادی کشورهای غیر غربی، فاصله کشورهای پیرامونی با کشورهای غربی کم شده است و این موضوع سبب شده توازن قدرت در جهان به هم بریزد. دنیا در شرایط چندقطبی است و اگر قوی باشیم به شرایط عدم جنگ وارد خواهیم شد.
۵) راه حل‌های حکمرانی اقتصادی و مدل سازی از صلابت نمازجمعه اخیر:
نماز جمعه میلیونی 13 مهر چه دلالت‌های برای حکمرانی اقتصادی جمهوری اسلامی دارد؟
نماز جمعه اخیر در چه شرایطی برگزار شد؟ وقتی اسماعیل هنیه نفر اول مقاومت فلسطین در تهران ترور شد، مردم باور کردند که اسرائیل جنگ را جدی گرفته است. وقتی هر روز خبر ترور یکی از فرماندهان ارشد حزب‌الله مخابره می‌شد و در نهایت مهمترین چهره حزب‌الله لبنان سیدحسن نصرالله به شهادت رسید، مردم نسبت به امکان اسرائیل در تحقق اهداف خود نگران شدند، عدم پاسخ ایران به ترور هنیه، کم‌کم فضای اجتماعی ایران را به سمت تردید در قدرت و اقتدار ایران در مبارزه با اسرائیل پیش برد. مردم حتی در عمق وجدان خود نسبت به قدرت اسرائیل در حمله به ایران و ترور شخصیت‌های مهم کشورمان نیز احساس سرخوردگی داشتند. این را می‌شد از لابلای گفتگوهای کف خیابان هم برداشت کرد.
عملیات موفق وعده صادق ۲ و اعلام حضور رهبری در نماز جمعه تهران اما ورق را کاملا برگرداند و در شرایط حساس جنگی دو روایت همزمان در جامعه دست به دست شد. 1. قدرت موشکی ایران و 2. صلابت و شجاعت رهبری. دیگر جنس گفتگوها در کف خیابان و شبکه‌های اجتماعی متفاوت شده بود. گفتارها، بوی دلگرمی، حمایت و استقبال می‌داد. مردم فراخوان برای حضور در مراسم رجزخوانی رهبری می‌دادند. برای همه این نماز جمعه چیز متفاوتی بود. استقبال میلیونی مردم از این مراسم در زیر تهدیدات واقعی رژیم صهیونیستی آشکارا حاوی یک پیام بود: مردم ایران صلابت و شجاعت و اقتدار را دوست دارند.
برداشت بنده از این رویداد در مدل حکمرانی آن است که هر چقدر انفعال و ادعاهای بی‌ثمر مسئولان به جامعه حس سرخوردگی و ناامیدی می‌دهد، در مقابل صلابت و اقتدار آنان برای جامعه محترم است و مورد اقبال قرار می‌گیرد. اساسا رمز محبوبیت و جایگاه قهرمانی شهید عزیز ما حاج قاسم سلیمانی در همین بود. مردم شیفته‌ی صلابت و شجاعت او شده بودند و به وعده‌های او ایمان داشتند. این الگو نه تنها درباره مقولات نظامی و امنیتی کشور، بلکه در سایر عرصه‌های حکمرانی اعم از اقتصاد و معیشت نیز صدق می‌کند.
مردم از انفعال حکمرانی خسته‌اند و از فقدان قدرت اتخاذ تصمیم در میان مسئولان، نگران اند. آن چه در مرحله اول اهمیت قرار دارد و مردم را نسبت به حاکمیت متمایل می‌سازد، از بین بردن فضای ابهام و بلاتکلیفی و صراحت و قاطعیت در اتخاذ تصمیم‌های اقتصادی است. هیچ راهی به جز صراحت و صلابت در اتخاذ تصمیم و اعلام آن به جامعه در تمام عرصه‌های حکمرانی سراغ ندارم که به بازسازی سرمایه اجتماعی و بسیج عمومی جامعه به نفع اهداف ملی و میهنی و انقلابی کشور بیانجامد.
ما در حکمرانی خود با مسائل و چالش‌های متعددی مواجه هستیم که در اکثر آنها نیز دچار لکنت زبان گفتگو با مردم و عارضه‌ی انفعال و ابهام هستیم. گویی از تصمیم‌گیری هراس داریم و به جامعه در همراهی با تصمیمات خود بی‌اعتمادیم. غافل از اینکه ظرفیت اجتماعی تصمیمات ما پیوند وثیقی با اقتدار ما در لحظه اتخاذ تصمیم دارد. با همین مدل،مشکلات اقتصادی نیز قابل حل است،مردم ایران از مدیران کارآمدمقتدر حمایت خواهند کرد.
- نویسنده : دکتر علیرضا مُعاف
- منبع :
https://19dey.com/news/80882
