عرصه و حریم تپه تاریخی قلی‌درویش اصلاح شد

به ‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم، علیرضا ارجمندی در جلسه ابلاغِ ‌نامه اصلاح حریم جدید تپه تاریخی قُلی‌درویش در سالن جلسات شهردای منطقه ۵ قم اظهار کرد: امامزاده جعفر غریب(ع) و تپه تاریخی قلی‌درویش، به واسطه آن که در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند، دارای یک عرصه و حریم مشترک هستند و در واقع کارشناسی که برای امامزاده جعفر غریب(ع) حریم تعیین کرده بود، به علت این که هنوز در آن زمان تپه تاریخی قلی‌درویش ثبت نشده بود، کل محدوده اطراف این امامزاده که شامل تپه قلی‌درویش نیز می‌شده است را، به منظور حفاظت این تپه تاریخی، جزو عرصه و حریم امامزاده جعفر غریب(ع) قرار می‌دهد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم افزود: پس از آن توسط باستان‌شناسان، این منطقه مورد کاوش قرار گرفت و تپه تاریخی قلی‌درویش در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ به عنوان یک اثر ملی به شماره ملی ۱۰۱۷۳ ثبت شد.

او در بخش دیگر سخنان خود گفت: با توجه به درخواست‌هایی که در سال‌های اخیر توسط مالکان زمین‌های اطراف این اثر تاریخی صورت گرفت، گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و حریم این اثر تاریخی در دو مرحله در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ انجام شد.

او ادامه داد: پس از اصلاح و تعیین عرصه و حریم جدید این اثر تاریخی، بسیاری از زمین‌های مالکان اطراف این اثر تاریخی از عرصه خارج شدند و داخل حریم قرار گرفتند.

ارجمندی با بیان این که در «عرصه» امکان هیچ ساخت‌وسازی وجود ندارد، اضافه کرد: زمین‌هایی که در داخل حریم باشند، بر اساس یک سری ضوابط قانونی امکان ساخت‌وساز در آن‌ها وجود دارد.

او با اشاره به این که تحقق این امر به سختی و با پیگیری‌ها و برگزاری جلسات مکرر و متعدد انجام شد، خاطرنشان کرد: انجام این کار سبب شد تا مشکلات مالکان زمین‌های اطراف این اثر تاریخی برای انجام ساخت‌وساز با رعایت ضوابط قانونی رفع شود.

او تصریح کرد: فرایند انجام این کار بیش از یک سال زمان برد؛ اما با پیگیری توانستیم، این کار را انجام دهیم و در رفع مشکلات ساخت‌وساز اهالی این منطقه گام مؤثری برداریم.  

اعلام آمادگی شهرداری قم در بهسازی محوطه تاریخی قلی‌درویش

رضا رحیمی مدیر منطقه ۵ شهرداری قم نیز از ابلاغ این نامه استقبال و آمادگی این شهرداری را برای همکاری و مشارکت با اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم در بهسازی و زیباسازی محوطه تاریخی قلی‌درویش شهر قم اعلام کرد.

اهمیت تاریخی قلی‌درویش

همچنین سیامک سرلک سرپرست کاوش‌های قلی‌درویش، با اشاره به اهمیت و ویژگی‌های این اثر تاریخی در مطالعات باستان‌شناسی اظهار کرد: مدارک حاصل از کاوش‌ها و لایه‌نگاری‌ها در این محوطه تاریخی می‌تواند برخی از ابهامات، پرسش‌ها و چالش‌های باستان‌شناسی هزاره سوم و دوم حوزه فرهنگی حاشیه کویر را پاسخ دهد و تبیین کند.

در این جلسه عمار کاوسی معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم و تعدادی از کارشناسان این اداره‌کل و شهرداری قم نیز حضور داشتند.

محوطه تاریخی قُلی‌درویش شهر قم با حدود هفت هزار سال پیشینه (قدمت) در حاشیه جنوبی این شهر در بلوار خلیج‌فارس (کیلومتر نخست جاده قدیم قم – کاشان) در بخش مرکزی شهرستان قم و منطقه ۵ شهرداری قم واقع شده و ۲۳ شهریور سال ۱۳۸۲ هجری خورشیدی با شماره ثبت ۱۰۱۷۳ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به‌ ثبت رسیده ‌است.

وسعت این محوطه بیش از ۱۰۰ هکتار بوده که امروزه حدود ۳۰ هکتار آن، به شکل مسطح بر جای مانده است. ارتفاع محوطه در ابتدا حدود ۲۰ متر در ضلع جنوبی و ۱۰ متر در ضلع شمالی بوده که اکنون فقط پنج متر از ضخامت لایه‌های فرهنگی، در بخش جنوب شرقی بالاتر از سطح زمین‌های اطراف بر جای مانده است.

کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه تاریخی قلی‌درویش نشانگر نشیمنگاهی در منطقه قم مربوط به هزاره چهارم پیش از میلاد است. تاکنون هفت فصل کاوش در محوطه قلی‌درویش صورت گرفته و در این کاوش‌ها از متخصصان علوم گوناگونی همچون استخوان‌شناس، گیاه‌شناس، زمین‌شناس و نقشه‌بردار استفاده شده است.