۱۹ دی آنلاین: نشست ۵۵۰ بنیاد قم‌پژوهی با موضوع «روز اسناد ملی و میراث مکتوب؛ بررسی اولویت‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و تقویت نمایندگی استان قم»، با حضور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و جمعی از مسئولان، پژوهشگران و علاقه‌مندان در قم برگزار شد.
در این نشست که با حضور دکتر غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، و جمعی از معاونان و مدیران این سازمان از جمله دکتر محمود سادات بیدگلی، دکتر رضا شهرابی فراهانی، دکتر مهشید برجیان بروجنی و همچنین حجت‌الاسلام هادی قبادی، مدیر بخش استان قم سازمان اسناد و کتابخانه ملی، و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی بنایی، بنیان‌گذار بنیاد قم‌پژوهی و ریاست دانشگاه طلوع مهر برگزار شد، بر اهمیت حفظ و تبیین اسناد مرتبط با شهر قم و ضرورت همکاری میان نهادهای فرهنگی و اسنادی تأکید شد.
در ابتدای جلسه، حجت‌الاسلام هادی قبادی ضمن خیرمقدم، به معرفی تاریخچه و نقش بنیاد قم‌پژوهی در شناسایی و ترویج اسناد و پژوهش‌های مرتبط با قم پرداخت و سازمان اسناد و کتابخانه ملی را نهاد مرجع در صیانت از میراث مکتوب کشور دانست. وی بر لزوم هم‌افزایی بنیاد قم‌پژوهی و سازمان اسناد ملی در حوزه اسناد قم تأکید کرد.
در ادامه، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی بنایی نیز ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان، گزارشی از اهداف بنیاد قم‌پژوهی ارائه داد و با اشاره به جایگاه تمدنی و فاخر قم به عنوان کانون دیرین علم و مرجعیت، بر اهمیت مستندسازی و پژوهش در خصوص این شهر تأکید کرد.
وی حفظ و تبیین اسناد و تاریخ شفاهی قم را رسالتی مهم خواند که با همکاری سازمان اسناد و کتابخانه ملی می‌تواند با قدرت بیشتری دنبال شود.
اسناد قم جایگاه ویژه‌ای در میراث ملی دارند
دکتر غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران نیز در ادامه نشست، ضمن تشریح ساختار و مأموریت‌های این سازمان، بر اهمیت اسناد مرتبط با شهر قم و نقش آن در میراث مکتوب کشور تأکید کرد.
وی از تلاش‌های بنیاد قم‌پژوهی و نقش مؤثر آن در گسترش پژوهش‌های اسنادی و فرهنگی مرتبط با قم تقدیر کرد و سپس به ارائه تاریخچه‌ای از شکل‌گیری سازمان اسناد و کتابخانه ملی پرداخت.
امیرخانی گفت: هسته اولیه مجموعه کتابخانه ملی ایران در سال ۱۳۱۶ شمسی تأسیس شده و سازمان اسناد ملی ایران نیز تا سال ۱۳۸۱ به صورت مستقل فعالیت می‌کرده که در آن سال بر اساس مصوبه شورای عالی اداری، این دو نهاد با یکدیگر ادغام شده و سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران زیر نظر نهاد ریاست جمهوری شکل گرفته است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در بخش دیگری از سخنان خود به معرفی ساختمان اصلی کتابخانه ملی در تهران پرداخت و اظهار داشت: این ساختمان که در سال ۱۳۸۱ افتتاح شده، در زمینی به مساحت ۷۵۰۰ متر مربع و با زیربنای ۳۶۰۰۰ متر مربع در ۱۷ طبقه احداث شده و از سازه‌ای انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر زلزله برخوردار است. وی افزود که در نمای این بنا از قوس‌ها و نقوش اسلیمی الهام‌گرفته از معماری دوره اسلامی استفاده شده است.
دکتر امیرخانی در ادامه به تبیین وظایف و مأموریت‌های اصلی سازمان پرداخت و بیان کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی مسئول نگهداری و بایگانی هر نامه و سند دولتی است که پس از شماره‌گذاری باید به این سازمان سپرده شود. همچنین، اسناد ملی، منابع کتابخانه‌ای، انواع نسخ خطی، پایان‌نامه‌ها و آثار مکتوب، بر اساس استانداردهای ملی و بین‌المللی در این سازمان ثبت، دیجیتال‌سازی و حفاظت می‌شوند.
وی با ارائه آماری از فعالیت‌های سازمان گفت: در حال حاضر، بیش از ۴۱ هزار نسخه خطی که اغلب اسکن شده‌اند، در سازمان نگهداری می‌شود. همچنین، این سازمان دارای ۱۳ شعبه در مراکز استان‌ها است که قم آخرین مورد آن به شمار می‌رود. وی افزود که کارکرد تاریخی سازمان از دهه‌های ۴۰ و ۵۰ شمسی، شامل ممیزی کتاب بوده و پس از انقلاب اسلامی نیز رشد منابع و فضای فیزیکی گسترش یافته است.
دکتر امیرخانی با اشاره به رویکردهای نوین سازمان اظهار داشت: امروز سازمان اسناد و کتابخانه ملی با گسترش ساعات کاری، دیجیتال‌سازی منابع، بهره‌گیری از هوش مصنوعی و ارتباط با مراکز علمی جهان، در خدمت جامعه علمی کشور قرار دارد و به عنوان بازوی دیپلماسی فرهنگی ایران نیز عمل می‌کند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در پایان به معرفی بخش پژوهشی سازمان پرداخت و گفت: پژوهشگاه اسناد، بخش پژوهش‌های تخصصی سازمان است و اعضای هیأت علمی سازمان بیش از ۴۵ نفر هستند. وی انتشار نشریات مختلف، کتاب‌های تخصصی و مصاحبه‌های تاریخ شفاهی (که برخی هنوز منتشر نشده‌اند) را از جمله دستاوردهای انتشارات این مجموعه برشمرد و اعلام کرد که پروژه‌های تاریخ شفاهی در حال حاضر در قالب طرح‌های متعددی در دست اجرا قرار دارند.
بررسی چالش‌ها و راهکارهای توسعه نمایندگی قم
در ادامه نشست که فرصتی برای طرح پرسش‌ها و بیان دغدغه‌ها از سوی حاضران بود، آقای ابوالفضل قیامی گزارشی از تلاش‌های پیشین برای ایجاد کتابخانه قم‌پژوهی در شعبه قم ارائه داد و ضمن تشریح دلایل توقف این پروژه، موانع و مشکلات پیش‌رو را نیازمند همکاری و تخصیص فضای مناسب دانست. دکتر امیرخانی در پاسخ، آمادگی کامل سازمان را برای راه‌اندازی این کتابخانه در صورت تأمین فضای لازم اعلام کرد و آن را منوط به همراهی مسئولان استانی دانست.
در ادامه، آقای حسین صادقی به دشواری‌های دریافت اسناد مربوط به قم و مشکلات سفر به تهران برای این منظور اشاره کرد. دکتر محمود سادات بیدگلی، معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان، با اشاره به وجود ۱۲۵۰۰ پرونده مربوط به قم در سازمان، تأکید کرد که این موضوع از طریق مکاتبه الکترونیکی قابل حل بوده و نیازی به سفر حضوری نیست. وی افزود تعداد اسناد قم نسبت به سایر استان‌ها کمتر است که دکتر امیرخانی دلیل آن را تک‌شهری بودن استان و تأخیر در استقلال استانی دانست، اما همین میزان اسناد را نیز ارزشمند و قابل توجه قلمداد کرد.
آقای کریمی نیز درباره تلاش پردیس دانشگاه فارابی قم برای تأسیس مرکز اسناد و موزه توضیحاتی داد و درخواست کمک کرد که با استقبال دکتر امیرخانی و اعلام آمادگی سازمان برای همکاری و حمایت کامل در این زمینه مواجه شد.
آقای راهنورد، نماینده مجمع مکتا، با معرفی این مجمع و کتابخانه‌های وابسته، از دشواری دسترسی به منابع کتابخانه ملی و محدودیت‌های موجود انتقاد کرد و خواستار ارائه راهکاری برای تسهیل دسترسی شد. دکتر رضا شهرابی فراهانی، معاون کتابخانه ملی، در پاسخ توضیح داد که با عقد تفاهم‌نامه، دسترسی دیجیتال به کتابخانه‌ها و منابع سازمان برای مراکز عضو فراهم می‌شود و بر اساس این تفاهم‌نامه، امکان بهره‌مندی از بیش از ۴۱ هزار نسخه خطی، ۳۰۰ هزار پایان‌نامه و سایر منابع علمی و پژوهشی برای اعضا مهیا خواهد شد. آقای هادی‌به نیز بر لزوم فراهم شدن دسترسی پژوهشگران قمی به منابع سازمان تأکید کرد که دکتر امیرخانی ابراز امیدواری کرد با راه‌اندازی شعبه سازمان در قم، این مطالبه به طور کامل محقق شود.
در بخش پایانی، آقای مجید داداش‌نژاد ضمن تأیید تعامل سازنده پرسنل سازمان با کاربران در فضای مجازی و ارسال مطالب از طریق پست الکترونیک، از خانم‌ها مرادعلیان، مقیمی و قاضی از پرسنل سازمان برای تعامل و همکاری ارزشمندشان تقدیر و تشکر ویژه نمود.
همچنین در این مراسم کلیپی درباره تاریخچه و اهداف سازمان اسناد و کتابخانه ملی پخش شد که در آن به روند شکل‌گیری این سازمان، ماموریت‌ها، چالش‌ها و دستاوردهای آن، و همچنین اهمیت نگهداری از اسناد ملی و میراث مکتوب ایران پرداخته شد.
این نشست با عکس یادگاری پایان یافت و امید است با پیگیری پیشنهادات مطرح‌شده، شاهد ارتقای هرچه بیشتر جایگاه قم در حوزه اسناد و پژوهش‌های ملی و تقویت تعاملات علمی و پژوهشی استان با سازمان اسناد و کتابخانه ملی باشیم. این نشست فرصتی مغتنم برای همفکری و گسترش ارتباطات در راستای توسعه و بهبود وضعیت اسناد و میراث مکتوب شهر قم بود.
در ابتدای جلسه، حجت‌الاسلام هادی قبادی ضمن خیرمقدم، به معرفی تاریخچه و نقش بنیاد قم‌پژوهی در شناسایی و ترویج اسناد و پژوهش‌های مرتبط با قم پرداخت و سازمان اسناد و کتابخانه ملی را نهاد مرجع در صیانت از میراث مکتوب کشور دانست. وی بر لزوم هم‌افزایی بنیاد قم‌پژوهی و سازمان اسناد ملی در حوزه اسناد قم تأکید کرد.
در ادامه، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی بنایی نیز ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان، گزارشی از اهداف بنیاد قم‌پژوهی ارائه داد و با اشاره به جایگاه تمدنی و فاخر قم به عنوان کانون دیرین علم و مرجعیت، بر اهمیت مستندسازی و پژوهش در خصوص این شهر تأکید کرد.
وی حفظ و تبیین اسناد و تاریخ شفاهی قم را رسالتی مهم خواند که با همکاری سازمان اسناد و کتابخانه ملی می‌تواند با قدرت بیشتری دنبال شود.
اسناد قم جایگاه ویژه‌ای در میراث ملی دارند
دکتر غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران نیز در ادامه نشست، ضمن تشریح ساختار و مأموریت‌های این سازمان، بر اهمیت اسناد مرتبط با شهر قم و نقش آن در میراث مکتوب کشور تأکید کرد.
وی از تلاش‌های بنیاد قم‌پژوهی و نقش مؤثر آن در گسترش پژوهش‌های اسنادی و فرهنگی مرتبط با قم تقدیر کرد و سپس به ارائه تاریخچه‌ای از شکل‌گیری سازمان اسناد و کتابخانه ملی پرداخت.
امیرخانی گفت: هسته اولیه مجموعه کتابخانه ملی ایران در سال ۱۳۱۶ شمسی تأسیس شده و سازمان اسناد ملی ایران نیز تا سال ۱۳۸۱ به صورت مستقل فعالیت می‌کرده که در آن سال بر اساس مصوبه شورای عالی اداری، این دو نهاد با یکدیگر ادغام شده و سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران زیر نظر نهاد ریاست جمهوری شکل گرفته است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در بخش دیگری از سخنان خود به معرفی ساختمان اصلی کتابخانه ملی در تهران پرداخت و اظهار داشت: این ساختمان که در سال ۱۳۸۱ افتتاح شده، در زمینی به مساحت ۷۵۰۰ متر مربع و با زیربنای ۳۶۰۰۰ متر مربع در ۱۷ طبقه احداث شده و از سازه‌ای انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر زلزله برخوردار است. وی افزود که در نمای این بنا از قوس‌ها و نقوش اسلیمی الهام‌گرفته از معماری دوره اسلامی استفاده شده است.
دکتر امیرخانی در ادامه به تبیین وظایف و مأموریت‌های اصلی سازمان پرداخت و بیان کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی مسئول نگهداری و بایگانی هر نامه و سند دولتی است که پس از شماره‌گذاری باید به این سازمان سپرده شود. همچنین، اسناد ملی، منابع کتابخانه‌ای، انواع نسخ خطی، پایان‌نامه‌ها و آثار مکتوب، بر اساس استانداردهای ملی و بین‌المللی در این سازمان ثبت، دیجیتال‌سازی و حفاظت می‌شوند.
وی با ارائه آماری از فعالیت‌های سازمان گفت: در حال حاضر، بیش از ۴۱ هزار نسخه خطی که اغلب اسکن شده‌اند، در سازمان نگهداری می‌شود. همچنین، این سازمان دارای ۱۳ شعبه در مراکز استان‌ها است که قم آخرین مورد آن به شمار می‌رود. وی افزود که کارکرد تاریخی سازمان از دهه‌های ۴۰ و ۵۰ شمسی، شامل ممیزی کتاب بوده و پس از انقلاب اسلامی نیز رشد منابع و فضای فیزیکی گسترش یافته است.
دکتر امیرخانی با اشاره به رویکردهای نوین سازمان اظهار داشت: امروز سازمان اسناد و کتابخانه ملی با گسترش ساعات کاری، دیجیتال‌سازی منابع، بهره‌گیری از هوش مصنوعی و ارتباط با مراکز علمی جهان، در خدمت جامعه علمی کشور قرار دارد و به عنوان بازوی دیپلماسی فرهنگی ایران نیز عمل می‌کند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در پایان به معرفی بخش پژوهشی سازمان پرداخت و گفت: پژوهشگاه اسناد، بخش پژوهش‌های تخصصی سازمان است و اعضای هیأت علمی سازمان بیش از ۴۵ نفر هستند. وی انتشار نشریات مختلف، کتاب‌های تخصصی و مصاحبه‌های تاریخ شفاهی (که برخی هنوز منتشر نشده‌اند) را از جمله دستاوردهای انتشارات این مجموعه برشمرد و اعلام کرد که پروژه‌های تاریخ شفاهی در حال حاضر در قالب طرح‌های متعددی در دست اجرا قرار دارند.
بررسی چالش‌ها و راهکارهای توسعه نمایندگی قم
در ادامه نشست که فرصتی برای طرح پرسش‌ها و بیان دغدغه‌ها از سوی حاضران بود، آقای ابوالفضل قیامی گزارشی از تلاش‌های پیشین برای ایجاد کتابخانه قم‌پژوهی در شعبه قم ارائه داد و ضمن تشریح دلایل توقف این پروژه، موانع و مشکلات پیش‌رو را نیازمند همکاری و تخصیص فضای مناسب دانست. دکتر امیرخانی در پاسخ، آمادگی کامل سازمان را برای راه‌اندازی این کتابخانه در صورت تأمین فضای لازم اعلام کرد و آن را منوط به همراهی مسئولان استانی دانست.
در ادامه، آقای حسین صادقی به دشواری‌های دریافت اسناد مربوط به قم و مشکلات سفر به تهران برای این منظور اشاره کرد. دکتر محمود سادات بیدگلی، معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان، با اشاره به وجود ۱۲۵۰۰ پرونده مربوط به قم در سازمان، تأکید کرد که این موضوع از طریق مکاتبه الکترونیکی قابل حل بوده و نیازی به سفر حضوری نیست. وی افزود تعداد اسناد قم نسبت به سایر استان‌ها کمتر است که دکتر امیرخانی دلیل آن را تک‌شهری بودن استان و تأخیر در استقلال استانی دانست، اما همین میزان اسناد را نیز ارزشمند و قابل توجه قلمداد کرد.
آقای کریمی نیز درباره تلاش پردیس دانشگاه فارابی قم برای تأسیس مرکز اسناد و موزه توضیحاتی داد و درخواست کمک کرد که با استقبال دکتر امیرخانی و اعلام آمادگی سازمان برای همکاری و حمایت کامل در این زمینه مواجه شد.
آقای راهنورد، نماینده مجمع مکتا، با معرفی این مجمع و کتابخانه‌های وابسته، از دشواری دسترسی به منابع کتابخانه ملی و محدودیت‌های موجود انتقاد کرد و خواستار ارائه راهکاری برای تسهیل دسترسی شد. دکتر رضا شهرابی فراهانی، معاون کتابخانه ملی، در پاسخ توضیح داد که با عقد تفاهم‌نامه، دسترسی دیجیتال به کتابخانه‌ها و منابع سازمان برای مراکز عضو فراهم می‌شود و بر اساس این تفاهم‌نامه، امکان بهره‌مندی از بیش از ۴۱ هزار نسخه خطی، ۳۰۰ هزار پایان‌نامه و سایر منابع علمی و پژوهشی برای اعضا مهیا خواهد شد. آقای هادی‌به نیز بر لزوم فراهم شدن دسترسی پژوهشگران قمی به منابع سازمان تأکید کرد که دکتر امیرخانی ابراز امیدواری کرد با راه‌اندازی شعبه سازمان در قم، این مطالبه به طور کامل محقق شود.
در بخش پایانی، آقای مجید داداش‌نژاد ضمن تأیید تعامل سازنده پرسنل سازمان با کاربران در فضای مجازی و ارسال مطالب از طریق پست الکترونیک، از خانم‌ها مرادعلیان، مقیمی و قاضی از پرسنل سازمان برای تعامل و همکاری ارزشمندشان تقدیر و تشکر ویژه نمود.
همچنین در این مراسم کلیپی درباره تاریخچه و اهداف سازمان اسناد و کتابخانه ملی پخش شد که در آن به روند شکل‌گیری این سازمان، ماموریت‌ها، چالش‌ها و دستاوردهای آن، و همچنین اهمیت نگهداری از اسناد ملی و میراث مکتوب ایران پرداخته شد.
این نشست با عکس یادگاری پایان یافت و امید است با پیگیری پیشنهادات مطرح‌شده، شاهد ارتقای هرچه بیشتر جایگاه قم در حوزه اسناد و پژوهش‌های ملی و تقویت تعاملات علمی و پژوهشی استان با سازمان اسناد و کتابخانه ملی باشیم. این نشست فرصتی مغتنم برای همفکری و گسترش ارتباطات در راستای توسعه و بهبود وضعیت اسناد و میراث مکتوب شهر قم بود.
- نویسنده :
- منبع :
https://19dey.com/news/87559
