19 دی آنلاین: رهاسازی آب از سد ۱۵ خرداد باغات انار قم را از خشکسالی نجات داد، اما تداوم این بحران‌ها نشان می‌دهد که کشاورزی استان نیازمند تدبیر بلندمدت، نه فقط اقدامات اضطراری است.
سازمان جهاد کشاورزی استان قم در روز‌های اخیر از رهاسازی حدود دو میلیون مترمکعب آب از سد ۱۵ خرداد خبر داد، اقدامی که با هدف نجات بیش از ۵۰۰ هکتار از باغات انار حاشیه رودخانه قمرود صورت گرفت.
این تصمیم، در پی کاهش شدید منابع آبی و خطر نابودی محصولات باغی اتخاذ شد و از روز شنبه ۱۸ مرداد آغاز شد و حضور احمدپور "مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی" و علی مؤمن "نماینده انهار رودخانه قمرود" در محل رهاسازی آب، نشان‌دهنده اهمیت موضوع و تلاش برای نظارت مستقیم بر اجرای این عملیات بود.
این اقدام فوری، در ظاهر گامی مثبت در جهت حمایت از کشاورزان و حفظ تولیدات بومی استان محسوب می‌شود، اما در نگاهی دقیق‌تر پرسش‌هایی جدی درباره پایداری، زمان‌بندی و نحوه مدیریت منابع آبی مطرح می‌شود که نمی‌توان از کنار آنها به‌سادگی گذشت.
چالش‌ها و نکات قابل تأمل
نخست آن‌که زمان‌بندی این رهاسازی جای تأمل دارد و اگر نیاز آبی باغات از مدت‌ها قبل مشخص بوده چرا این اقدام تا روز‌های پایانی بحران به تأخیر افتاده است؟ این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از ضعف در پیش‌بینی و مدیریت منابع باشد که در بلندمدت، آسیب‌های جدی‌تری به بخش کشاورزی وارد خواهد کرد.
از سوی دیگر، حجم قابل‌توجه آب رهاسازی‌شده که حدود دو میلیون مترمکعب است، سؤال‌هایی را درباره پایداری منابع سد و تأثیر آن بر تأمین آب سایر بخش‌ها در آینده مطرح می‌کند.
آیا این تصمیم با در نظر گرفتن ذخایر سد و نیاز‌های آتی استان اتخاذ شده یا صرفاً یک اقدام اضطراری بوده که ممکن است تبعاتی برای دیگر مناطق داشته باشد؟
نقش کشاورزان در فرآیند تصمیم‌گیری نیز از دیگر نکات قابل توجه است و مشارکت فعال بهره‌برداران در تعیین زمان و نحوه رهاسازی آب، نه‌تنها به افزایش کارایی این اقدامات کمک می‌کند، بلکه حس اعتماد و همکاری میان نهاد‌های دولتی و جامعه کشاورزی را تقویت خواهد کرد.
اهمیت محصول انار و ضرورت حمایت هدفمند
انار قم یکی از محصولات شاخص و بومی استان است که علاوه بر ارزش اقتصادی، جایگاه فرهنگی، دارویی و صادراتی نیز دارد. نابودی این باغات، نه‌تنها به معیشت صد‌ها خانوار کشاورز آسیب می‌زند بلکه به هویت کشاورزی استان لطمه وارد می‌کند.
از این‌رو، حمایت از این محصول باید فراتر از اقدامات مقطعی و اضطراری باشد و در قالب سیاست‌های پایدار، علمی و مشارکتی دنبال شود.
حفظ باغات انار، به‌ویژه در شرایط اقلیمی شکننده و کاهش منابع آبی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری، و تقویت زیرساخت‌های انهار و شبکه‌های توزیع آب است و تنها در این صورت است که می‌توان از ظرفیت‌های این محصول ارزشمند در توسعه اقتصادی و صادراتی استان بهره‌برداری کرد.
ضرورت بازاندیشی در سیاست‌های آبی استان قم
رهاسازی آب از سد ۱۵ خرداد اقدامی فوری و نجات‌بخش برای باغات انار قم بود، اما این اقدام نباید به مسکّنی موقت تبدیل شود. بحران آب در کشور نیازمند بازنگری جدی در شیوه‌های مدیریت منابع، مشارکت فعال ذی‌نفعان، و تدوین برنامه‌های بلندمدت است و تنها در این صورت می‌توان از تبدیل بحران‌های مقطعی به چالش‌های ساختاری جلوگیری کرد.
این یادداشت، دعوتی است به بازاندیشی در سیاست‌های آبی استان قم؛ تا باغات انار نه با اضطرار بلکه با تدبیر و آینده‌نگری سیراب شوند.
این تصمیم، در پی کاهش شدید منابع آبی و خطر نابودی محصولات باغی اتخاذ شد و از روز شنبه ۱۸ مرداد آغاز شد و حضور احمدپور "مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی" و علی مؤمن "نماینده انهار رودخانه قمرود" در محل رهاسازی آب، نشان‌دهنده اهمیت موضوع و تلاش برای نظارت مستقیم بر اجرای این عملیات بود.
این اقدام فوری، در ظاهر گامی مثبت در جهت حمایت از کشاورزان و حفظ تولیدات بومی استان محسوب می‌شود، اما در نگاهی دقیق‌تر پرسش‌هایی جدی درباره پایداری، زمان‌بندی و نحوه مدیریت منابع آبی مطرح می‌شود که نمی‌توان از کنار آنها به‌سادگی گذشت.
چالش‌ها و نکات قابل تأمل
نخست آن‌که زمان‌بندی این رهاسازی جای تأمل دارد و اگر نیاز آبی باغات از مدت‌ها قبل مشخص بوده چرا این اقدام تا روز‌های پایانی بحران به تأخیر افتاده است؟ این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از ضعف در پیش‌بینی و مدیریت منابع باشد که در بلندمدت، آسیب‌های جدی‌تری به بخش کشاورزی وارد خواهد کرد.
از سوی دیگر، حجم قابل‌توجه آب رهاسازی‌شده که حدود دو میلیون مترمکعب است، سؤال‌هایی را درباره پایداری منابع سد و تأثیر آن بر تأمین آب سایر بخش‌ها در آینده مطرح می‌کند.
آیا این تصمیم با در نظر گرفتن ذخایر سد و نیاز‌های آتی استان اتخاذ شده یا صرفاً یک اقدام اضطراری بوده که ممکن است تبعاتی برای دیگر مناطق داشته باشد؟
نقش کشاورزان در فرآیند تصمیم‌گیری نیز از دیگر نکات قابل توجه است و مشارکت فعال بهره‌برداران در تعیین زمان و نحوه رهاسازی آب، نه‌تنها به افزایش کارایی این اقدامات کمک می‌کند، بلکه حس اعتماد و همکاری میان نهاد‌های دولتی و جامعه کشاورزی را تقویت خواهد کرد.
اهمیت محصول انار و ضرورت حمایت هدفمند
انار قم یکی از محصولات شاخص و بومی استان است که علاوه بر ارزش اقتصادی، جایگاه فرهنگی، دارویی و صادراتی نیز دارد. نابودی این باغات، نه‌تنها به معیشت صد‌ها خانوار کشاورز آسیب می‌زند بلکه به هویت کشاورزی استان لطمه وارد می‌کند.
از این‌رو، حمایت از این محصول باید فراتر از اقدامات مقطعی و اضطراری باشد و در قالب سیاست‌های پایدار، علمی و مشارکتی دنبال شود.
حفظ باغات انار، به‌ویژه در شرایط اقلیمی شکننده و کاهش منابع آبی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری، و تقویت زیرساخت‌های انهار و شبکه‌های توزیع آب است و تنها در این صورت است که می‌توان از ظرفیت‌های این محصول ارزشمند در توسعه اقتصادی و صادراتی استان بهره‌برداری کرد.
ضرورت بازاندیشی در سیاست‌های آبی استان قم
رهاسازی آب از سد ۱۵ خرداد اقدامی فوری و نجات‌بخش برای باغات انار قم بود، اما این اقدام نباید به مسکّنی موقت تبدیل شود. بحران آب در کشور نیازمند بازنگری جدی در شیوه‌های مدیریت منابع، مشارکت فعال ذی‌نفعان، و تدوین برنامه‌های بلندمدت است و تنها در این صورت می‌توان از تبدیل بحران‌های مقطعی به چالش‌های ساختاری جلوگیری کرد.
این یادداشت، دعوتی است به بازاندیشی در سیاست‌های آبی استان قم؛ تا باغات انار نه با اضطرار بلکه با تدبیر و آینده‌نگری سیراب شوند.
- نویسنده : محمدرضا قربان زاده
- منبع :
https://19dey.com/news/90983
