معرفی نرم‌افزار هوشمند حدیث‌پژوهی با قابلیت‌های نوین در قم

رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و انسانی نور، در این مراسم اظهار کرد: این نرم‌افزار حاصل ۳۶ سال پژوهش چندین محقق فاضل است و اعراب‌گذاری تمامی احادیث موجود در آن از جمله اقدامات انجام‌شده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد حسین بهرامی افزود: در نگاه علوم اسلامی دیجیتال، فعالیت‌های حدیث‌پژوهی شامل سه لایه است؛ لایه اول، دیجیتال‌سازی منابع حدیثی است که اکنون به بلوغ خوبی رسیده و تقریبا هیچ منبع حدیثی شیعه‌ای نیست که در جامع‌الاحادیث وجود نداشته باشد، این مجموعه شامل کتب اربعه، بحار و بیش از هزار منبع حدیثی به همراه ترجمه و شرح آنهاست.
وی با ذکر این نکته که لایه دوم برچسب‌گذاری و کارهای معنایی است که هر حدیث یک هویت مستقل پیدا کرده و ارتباط آن با ترجمه، شرح و نسخه‌های دیگر احادیث مشخص شده است گفت: این قابلیت‌ها در نسخه‌های تلفن همراه و وب نیز قابل استفاده خواهد بود.
وی همچنین خاطرنشان کرد: بررسی احادیث مشترک بین کتاب‌های کافی و تهذیب، امکان تحلیل دقت روایت‌ها را فراهم کرده، نرم‌افزارهای مشابه دیگر نیز مجموعه‌ای از احادیث شیعه و اهل سنت تا قرن پنجم را در بر می‌گیرند که امکان مقایسه بین این احادیث را ایجاد می‌کند.
بهرامی با اشاره به آینده علوم اسلامی دیجیتال گفت: نسل جدید این علوم با ورود هوش مصنوعی شکل گرفته و این نرم‌افزار می‌تواند تحلیل‌های معنایی ارائه دهد و پاسخ‌های پژوهشی مبتنی بر معنا بدهد، به زودی نرم‌افزارهای مرتبط با قرآن، حدیث و لغت نیز از طریق پیشخوان در اختیار طلبه‌ها قرار خواهد گرفت.
تمرکز بر توسعه محتوایی و فنی نرم‌افزار جامع احادیث
مدیر این نرم‌افزار حدیثی، نیز با اشاره به اهمیت حفظ و پژوهش حدیث در تاریخ تشیع گفت: مرکز نور از دهه ۷۰ تاکنون نسخه‌های مختلف نرم‌افزار جامع‌الاحادیث را ارائه نموده که نسخه چهارم آن شامل ۷۴۲ عنوان کتاب و رساله در قالب هزار و ۶۵۵ جلد است و نسبت به نسخه قبلی حدود ۳۰۰ عنوان کتاب بیشتر دارد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین حجت باشتنی افزود: منابع حدیثی شیعه شامل شاخه‌های اسماعیلیه، زیدیه و امامیه از قرن یک تا چهاردهم، همچنین منابع بحارالانوار، کتب شرح و ترجمه، کتب رجال ثمانیه و غریب الحدیث، و برخی منابع اهل سنت، دامنه محتوایی این نرم‌افزار را تشکیل می‌دهند.
وی ادامه داد: این نرم‌افزار ۴۳۰ هزار حدیث را از ۲۴۵ عنوان کتاب با پرونده‌ای مستقل برای هر حدیث ارائه می‌دهد و امکاناتی مانند گروه‌بندی و تخریج احادیث، جست‌وجوی مفهومی با هوش مصنوعی، مقایسه بین متون، تحلیل داده‌کاوی و بررسی مشابهت لفظی و معنایی را در اختیار پژوهشگران قرار می‌دهد.
 اشتنی یادآور شد: حدود ۱۲۰ هزار حدیث دارای اطلاعات سندی است و امکان مقایسه منابع مختلف مانند کافی و تهذیب، فراهم شده است، همچنین اسامی انبیای الهی، ملائکه، زمان‌ها، مکان‌ها، قبایل و مذاهب در فهرست تخصصی نرم‌افزار ثبت شده و پرونده‌سازی برای احادیث به صورت مستمر انجام می‌شود.