«مؤمنین» پایه اصلی ثبات و توسعه جامعه اسلامی هستند

دویست و هفتاد و پنجمین نشست از سلسله کرسی‌های آزاداندیشی با موضوع «گفتمان مقاومت» و دهمین جلسه تفسیر سوره فتح، با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محسن مهاجرنیا، استاد حوزه و دانشگاه و مدیر کمیته جهاد تبیین قرارگاه فرهنگی طلوع مهر برگزار شد. این نشست که از سوی این قرارگاه و  مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری در دانشگاه طلوع مهر سازماندهی شده بود، به بررسی و تحلیل جریان‌های سیاسی مطرح شده در سوره فتح اختصاص داشت.

حجت‌الاسلام والمسلمین مهاجرنیا در ابتدای سخنان خود با اشاره به اهمیت تفسیر سیاسی قرآن کریم، اظهار داشت: در گذشته، تفسیر قرآن اغلب به ترجمه تحت‌اللفظی محدود می‌شد، اما به برکت انقلاب اسلامی، دانش‌های جدیدی به روی ما گشوده شد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، تفسیر سیاسی قرآن است. برای درک عمیق سوره‌ای مانند سوره فتح، باید جریان‌های سیاسی و اجتماعی آن را به درستی بشناسیم.

رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر در ادامه به معرفی چهار جریان اصلی سیاسی در این سوره پرداخت و گفت: اولین و مهم‌ترین جریان، جریان مومنین است؛ یعنی کسانی که با تمام وجود به حکومت، رهبری و توحید اعتقاد دارند و وفادارانه پای کار نظام اسلامی ایستاده‌اند. این‌ها ستون‌های اصلی مقاومت هستند.

وی افزود: جریان دوم، منافقین هستند؛ کسانی که ظاهر و باطنشان یکی نیست. به زبان ادعای همراهی می‌کنند اما در پشت صحنه با دشمنان همکاری کرده و علیه نظام اسلامی توطئه می‌کنند. جریان سوم، مشرکین هستند که دشمنان قسم‌خورده حکومت اسلامی محسوب می‌شوند؛ همان‌طور که در زمان پیامبر(ص)، مشرکین مکه و برخی یهودیان با تمام وجود در مقابل اسلام ایستادند. جریان چهارم نیز مخلفین هستند؛ یعنی کسانی که از حضور در عرصه‌های حساس مانند جبهه و جنگ خودداری می‌کنند و به عنوان شهروندان غیرفعال شناخته می‌شوند.

این استاد حوزه و دانشگاه بخش قابل توجهی از سخنان خود را به تحلیل جریان «مخلفین» بر اساس آیات ۱۱ تا ۱۶ سوره فتح اختصاص داد و تصریح کرد: قرآن کریم به دقت این جریان را تحلیل می‌کند. این‌ها کسانی هستند که برای عدم حضور در جبهه، بهانه‌هایی مانند مشغله‌های کشاورزی و دامداری می‌آورند، در حالی که مشکل اصلی آن‌ها، ضعف اعتقادی و عدم باور به ربوبیت و قدرت خداوند است.

مهاجرنیا ادامه داد: این گروه تصور باطل داشتند که پیامبر(ص) و مومنین از این سفر جنگی باز نخواهند گشت. این تصور ناشی از عدم ایمان واقعی به خدا و رسولش بود. آن‌ها با تمسخر از پیامبر(ص) می‌خواهند برایشان استغفار کند، اما قرآن نیت واقعی و نفاق درونی آن‌ها را افشا می‌کند. این جریان گرایش شدیدی به منافقین دارد و هرچند ظاهراً مسلمان است، اما در بزنگاه‌ها جامعه اسلامی را تنها می‌گذارد.

این پژوهشگر مسائل سیاسی با مقایسه جریان مخلفین و مؤمنین، بر نقش محوری مومنان در ساختار حکومت اسلامی تأکید کرد و گفت: حکومت اسلامی برای برنامه‌ریزی و حرکت رو به جلو، باید بر روی مومنین، یعنی شهروندان درجه یک خود، حساب باز کند. امروزه ما با مفهوم “دولت-ملت” مواجهیم که در آن اقلیت‌های دینی و حتی مخالفان نظام نیز به عنوان بخشی از ملت، حقوق شهروندی دارند و نمی‌توان به سادگی صدر اسلام با آن‌ها برخورد کرد. این شرایط، اهمیت نقش مومنین را دوچندان می‌کند.

وی در ادامه افزود: این مؤمنین هستند که ثبات ایجاد می‌کنند، موتور محرکه توسعه جامعه هستند و در برابر تفرقه، به دنبال وحدت و همگرایی می‌گردند. کسی که نفوذی است و به دنبال تفرقه است، قابل اتکا نیست. این مؤمنین هستند که پای صندوق‌های رأی می‌آیند، در جبهه‌ها حضور می‌یابند و نظام را با تمام وجود قبول دارند.

دکتر مهاجرنیا در پایان، به تشریح ویژگی‌های مؤمنین بر اساس آیات سوره فتح پرداخت و بیان کرد: این جریان ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد؛ آن‌ها ایمان و آرامش قلبی (سکینه) دارند، با خدا بیعت کرده و بر عهد خود وفادارند، صادق، فداکار و ایثارگرند، در برابر کفار شدید و محکم (أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ) و در میان خود رحیم و مهربان (رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ) هستند.

وی اضافه کرد: اهل عبادت، رکوع و سجود بوده و معنویت، زیربنای جهاد و مقاومت آن‌هاست. این‌ها ترس و خوفی به دل راه نمی‌دهند و تعصبشان بر پایه تقواست، نه جاهلیت. قرآن در آیه پایانی سوره، رشد و بالندگی آن‌ها را به گیاهی تشبیه می‌کند که از جوانه‌ای ضعیف به ساقه‌ای محکم و استوار تبدیل می‌شود. خداوند به این گروه که پای کار مقاومت ایستاده‌اند، وعده مغفرت و اجر عظیم داده است.