عراقچی شنبه شب و در آستانه ضرب الاجل کاستن تعهدات ایران در قبال برجام با حضور در یک برنامه زنده تلویزیونی به بررسی آخرین وضعیت برجام پرداخت.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در آغاز با تاکید براینکه هیچکس نمی‌تواند حسن نیت ایران را در خصوص برجام زیر سوال ببرد ،گفت: با نیت رسیدن به یک توافق و پایبندی به توافق وارد مذاکره شدیم، ایران به طور کامل به تعهدات خود در برجام پایبند بود و عمل کرد، حتی زمانی که آمریکا از برجام خارج شد تا یک سال در برجام باقی ماندیم و هنوز هم باقی مانده ایم.
وی با اشاره به اینکه ۱۵ گزارش آژانس به صورت پی در پی وجود دارد که پایبندی کامل ایران به تعهدات را نشان می‌دهد، افزود: بایدن و تیم او قبل از اینکه انتخاب شوند یکی از شعارهای انتخاباتی آنها این بود که به بسیاری از توافق‌های بین المللی برخواهند گشت، لذا از برجام هم اسم برده بودند.
عراقچی تاکید کرد: برجام یکی از دستاوردهای دموکرات‌ها است و خیلی از آنها آن موقع جزو تیم مذاکرات بودند و اکنون هم در کنار بایدن حضور دارند، این‌ها کسانی هستند که برجام را خودشان مذاکره کرده بودند و در زمان آنها اتفاق افتاده بود و طبیعی است که انگیزه بازگشت به برجام در آنها وجود داشته باشد.
او ادامه داد: این دیدگاه در میان آنها وجود داشت که سیاست فشار حداکثری موفق نبوده و آنها نتوانستند به اهداف خود برسند، ترامپ تصور می‌کرد اگر فشار را به حداکثر برساند می‌تواند به توافق بهتر از برجام برسد اما ناکام ماند، این سیاست به اهداف خود نرسید، آنها با این شعار و با این منطق به جلو آمدند و انتخابات را برنده شدند و بعد از ورود به کاخ سفید مشخص شد کار به آن آسانی که تصور می‌کردند، نیست.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: رژیم صهیونیستی همواره از مخالفین برجام بوده است و در منطقه کشورهای دیگری هم بودند که مخالف برجام بودند. بایدن اعلام آمادگی برای مذاکره با ایران در قالب ۱+۵ کرد و به نظر می‌رسد هنوز نتوانسته اند به تنش‌های داخلی خود فائق بیایند.
وی در ادامه با تاکید براینکه ایران به صورت کامل به تعهدات خود در برجام پایبند بوده و عمل کرده است و حتی بعد از خروج آمریکا از برجام یک سال در برجام باقی ماندیم و هنوز هم باقی مانده ایم، افزود: اروپا بعد از خروج آمریکا وارد صحنه شد و از ما خواست در برجام بمانیم تا آنها نبودن آمریکا را جبران و راه‌حل‌های عملی پیدا کنند.
او ادامه داد: آن یک سالی که صبر کردیم فرصت دادن به اروپا برای عمل به تعهدات آنها و دیپلماسی بود. متاسفانه اروپا در عمل به تعهدات خود ناتوان بود، البته برخی دیدگاه‌ها وجود دارد که اساسا اراده نداشتند. بعد از یک سال فرصت تمام شده بود و امکان ادامه مسیر وجود نداشت و ما براساس حق خود در برجام مندرج در پارگراف‌های ۲۶ و ۳۶ از حق خود استفاده کردیم.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه افزود: ما تعهدات خود را پله پله کاهش دادیم برای اینکه به دیپلماسی فرصت دهیم و به جایی رسیدیم که تمام تعهدات عملیاتی خود در برجام را کنار گذاشتیم و وارد قسمت نظارت‌ها نشدیم. هدف این بود که تعادلی که در برجام وجود داشت و در اثر خروج آمریکا به هم خورده بود برقرار کرده و متوازن سازیم.
وی تاکید کرد: ما از حق خود در برجام استفاده کردیم و اقدامات ما اقدام های جبرانی در مقابل اقدام های اروپا و آمریکا بود و همواره گفته ایم اقدام های ما برگشت پذیر است. اقدام های ایران برای فرصت دادن به دیپلماسی و جبران اقدامات آنها بود و منجر به از بین رفتن برجام نشده است.
عراقچی همچنین در خصوص واکنش اروپایی‌ها به اقدام های جبرانی ایران و اینکه ایران دیپلماسی را به خطر انداخته است، گفت: اروپایی‌ها اصلا در جایگاهی نیستند که از این ادعاها داشته باشند و علیرغم بیانیه‌ها و حرف‌ها در رسانه‌ها وقتی در جلسات خصوصی با آنها صحبت می‌کنیم، زبان آنها بسته است. ما یک سال به آنها فرصت دادیم و آنها نتوانستند نبودن آمریکا در برجام را جبران کنند و بعد از آن فرصت‌های مکرر دادیم و آنها در موضعی نیستند که ادعا کنند ایران در اجرای برجام قصوری دارد.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه افزود: در چهار سال گذشته هنوز برجام زنده است و این به خاطر سیاست‌های ایران است و اروپایی‌ها سهمی ندارند الا سهمی که در شورای امنیت جلوی آمریکا برای اعمال اسنپ بک ایستادند. ما بودیم که در چهار سال گذشته مدام به دیپلماسی فرصت دادیم.
وی همچنین با اشاره به مصوبه مجلس شورای اسلامی گفت: زمانی که به ان. پی. تی ملحق شدیم موافقتنامه پادمان را امضا کردیم و براساس آن به آژانس دسترسی‌ها را می‌دهیم. در برجام قبول کردیم یکسری نظارت‌های بیشتر دهیم که از آن جمله قبول اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی بود. براساس مصوبه مجلس این اقدام های فراتر و پروتکل الحاقی باید متوقف شود.
عراقچی تصریح کرد: این تعبیر که بازرسان باید از ایران خارج شوند تعبیر درستی نیست و تنها میزان بازرسی‌های آنها کاهش می‌یابد.
او ادامه داد: حدود ۲۰ الی ۳۰ درصد توان نظارتی آژانس در اثر اجرای مصوبه مجلس کاهش می‌یابد. علیرغم اختلاف نظر بین دولت و مجلس، دولت مجری قانون است و در اجرای قانون نمی‌تواند تعلل کند. در قدم اول غنی سازی ۲۰ درصد شروع شد و در قدم دوم اجرای پروتکل الحاقی و نظارت‌های فراتر که در برجام بوده متوقف می‌شود.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: به نظر نمی‌آید تا پنجم اسفند ماه اقدامی در جهت لغو تحریم‌ها صورت بگیرد و ما اجرای پروتکل الحاقی را متوقف خواهیم کرد و این به معنای خروج از برجام نیست.
وی با تاکید براینکه توقف اجرای پروتکل الحاقی برگشت پذیر است، افزود: به محض اینکه خواسته‌های ما در برجام و خواسته‌های مجلس تامین شود ما دوباره بازخواهیم گشت و هم اجرای پروتکل الحاقی و هم نظارت‌ها و هم بقیه تعهدات را انجام می‌دهیم.
او با اشاره به اینکه پنجم اسفند ماه از برجام خارج نخواهیم شد و بازرسی‌ها هم متوقف نخواهد شد و توافق ایران و آژانس سر جای خود است، گفت: راه برای بازگشت طرف‌های مقابل باز و راه‌حل مشکل از سوی ما بیان شده است و مقام‌های ما از جمله رهبر معظم انقلاب به صراحت فرمودند برای ما عمل مهم است و اگر آنها عمل کرده و ما راستی آزمایی کنیم، ما به تعهداتمان برمی‌گردیم.
عراقچی در ادامه درباره اقدام‌های ایران در برجام افزود: ما در چند سال گذشته هوشمندانه و مدبرانه حرکت کردیم. هم تعهداتمان را کاهش دادیم و هم برجام را در کلیت خود حفظ کردیم و اگر تعهدات را آنقدر کاهش می‌دادیم که برجام اهمیت خود را برای طرف‌ها از دست می‌داد، برجام کلا از بین می‌رفت. برای ما برجام هم ارزش اقتصادی از بعد رفع تحریم‌ها داشته و هم ارزش راهبردی و سیاسی دارد. امکانات سیاسی و راهبردی برای ما کماکان وجود داشته است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با بیان اینکه ماندن در برجام به خاطر مزایای سیاسی و راهبردی آن بود، گفت: اکنون که بایدن آمده، فرصتی وجود دارد که برجام را احیا کرد.
عراقچی در ادامه همچنین به سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران اشاره کرد و در این باره افزود: زمانی که پنجم اسفند ماه فرا برسد و اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی متوقف شود، وضعیت جدیدی در روابط ما با آژانس ایجاد می‌شود و با توقف این دو قسمت یعنی نظارت‌های بیشتر و پروتکل الحاقی، وضعیت جدیدی ایجاد خواهد شد.
او ادامه داد: گروسی خودش اظهار علاقه کرد که به ایران بیاید که در این وضعیت جدید نوع جدیدی از همکاری بین ایران و آژانس برقرار شود که همکاری‌های ایران و آژانس کمترین آسیب را ببیند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با تاکید براینکه سفر گروسی هیچ ارتباطی به تصمیم ایران ندارد و این تصمیم اجرا خواهد شد، گفت: مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی آمده تا نظم جدیدی در روابط ایران و آژانس ایجاد شود.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه همچنین به اقدام اخیر آمریکا درخصوص نوشتن نامه به رئیس شورای امنیت اشاره کرد و در این باره افزود: اقدامی که آمریکا در شورای امنیت انجام داد و نامه‌ای به رئیس این شورا نوشت و تمام نامه‌های قبلی دولت ترامپ را پس گرفت، درست است آثار عملیاتی در رفع تحریم‌ها ندارد ولی بیشتر از یک اقدام نمادین است.
وی با بیان اینکه این اقدام، یک اقدام سیاسی قابل توجه است که هم بعد سیاسی و هم بعد حقوقی دارد، گفت: اینکه آمریکا رسما به اشتباه خود در رابطه با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ اقرار و آن را مکتوب و ارائه کند و به نوعی توبه از اقدام های گذشته کند، ارزش سیاسی و حقوقی خود را دارد اما وقتی به بحث تحریم‌ها می‌رسد ارزشی ندارد.
عراقچی با تاکید براینکه آنچه برای ما ملاک است رفع تحریم‌هاست، افزود: آمریکا نباید این کار را می‌کرد اما زمانیکه این کار را کرد به نوعی توبه از سیاست غلط گذشته است، ولی برای ما تعهد برجامی آمریکا نیست و برای ما آنچه ملاک است رفع تحریم‌هاست.
وی تصریح کرد: اگر آمریکا اقدام های نمادین انجام می‌دهد، حداکثر می‌تواند انتظار اقدام های نمادین داشته باشد و وقتی می‌گوییم عمل در مقابل عمل، عمل آنها لغو تحریم و عمل ما بازگشت به تعهدات است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه تاکید کرد: از نظر ما ملاک لغو تحریم‌هاست و اگر این اتفاق نیفتد که ظاهرا چنین است، اقدام پنجم اسفند ماه انجام و اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی متوقف می‌شود.
عراقچی در تشریح تحریم‌هایی که باید لغو شوند، گفت: منظور تحریم‌هایی است که در برجام ذکر شده و باید برداشته شود و ترامپ دوباره اعمال کرده و همین طور تحریم‌های جدیدی که ترامپ در چهار سال گذشته اعمال کرد و همینطور تحریم‌هایی که طی چهار سال برچسب آن را عوض کردند، باید برداشته شود که ما به نقطه‌ای برسیم که بگوییم خواسته ما در برجام تامین شده و به شرایط سال ۲۰۱۵ برسیم.
وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که "آمریکا چه زمانی می‌تواند به برجام و جمع ۱+۵ بازگردد؟"، افزود: در روزهای گذشته در ادبیات آمریکایی‌ها بعضا به ۱+۵ اشاره شد و حتی بایدن در صحبت خود گفت ما آماده مذاکره با ایران در قالب ۱+۵ هستیم.
او ادامه داد: آنچه خطیب‌زاده تذکر داد و درست بود، اینکه ما اکنون چیزی به نام ۱+۵ نداریم و از ماه می سال ۲۰۱۸ که آمریکا از برجام خارج شده، وجود ندارد و اکنون ۱+۴ است و فعلا آمریکایی‌ها حق ندارند به مفهوم ۱+۵ اشاره کنند چون چنین قالبی وجود ندارد و اینکه آیا می‌توانند به این قالب بازگردند؟ بله می‌توانند به شرطی که تحریم‌ها را بردارند.
عراقچی با تاکید براینکه بازگشت آمریکا به برجام بدون برداشتن تحریم‌ها موضوعیت ندارد، گفت: از نظر ما وقتی آمریکا دوباره عضو برجام می‌شود و ۱+۴ زمانی به ۱+۵ تبدیل می‌شود که آمریکا تحریم‌های خود را برداشته و ما به وضعیت قبل از خروج آمریکا از برجام بازگردیم.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در ادامه همچنین درباره اظهارات جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز افزود: اکنون بورل اعلام کرده آمادگی دارد از اعضای فعلی برجام یعنی ۱+۴ و ایران برای یک جلسه غیررسمی و از آمریکا به عنوان مهمان برای تدوین نقشه راه آینده دعوت کند چون با موضع ایران کاملا آشناست.
او ادامه داد: حال ما، در حال بررسی این پیشنهاد بورل هستیم و با بقیه دوستان و شرکای خود مثل چین و روسیه در حال مشورت هستیم اما علی الاصول تصور می‌کنیم بازگشت آمریکا به برجام و اجرای تعهداتش و لغو تحریم‌ها، به مذاکره‌ای نیاز ندارد.
عراقچی با تاکید براینکه ما به صورت اصولی نیاز به گفت وگو نداریم، افزود: ممکن است برخی گفت وگوهای فنی و ترتیبات عملیاتی نیاز باشد و تشکیلات بورل می‌توانند ترتیبات آن را بدهند ولی به صورت اصولی احتیاجی به گفت وگو نیست.
او گفت: علی ایحال ما در حال بررسی پیشنهاد بورل هستیم و بعد از بررسی، نظر خود را اعلام می‌کنیم.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در ادامه به ادعای اروپایی ها درخصوص رفع تحریم‌های ایران اشاره کرد و افزود: اروپایی‌ها مدعی بودند ما تحریم‌های اتحادیه اروپا و اروپایی را برداشتیم و در عمل هم برداشته بودند اما ایران نمی‌توانست از امتیازات آن به خاطر غلبه سیستم آمریکا استفاده کند.
عراقچی ادامه داد: شرکت‌های اروپایی با تحریم‌های اروپا مواجه نبودند ولی از جریمه آمریکا نگران بودند. بارها به اروپایی‌ها گفته‌ام باید فکری به حال نقض حاکمیت خود توسط آمریکا کنید.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه همچنین درخصوص جلوگیری از بدعهدی های مکرر نیز گفت: تدبیر ما همان است که رهبر معظم انقلاب فرمودند که ما نگاه به عمل کرده و بعد عمل آنها را راستی آزمایی می‌کنیم و مثلا اگر تحریم نفتی برداشته می‌شود باید ببینیم نفت ما قابلیت فروش داشته و امکان حمل و نقل آن وجود داشته باشد.
وی افزود: همچنین باید امکان بیمه کردن آن وجود داشته و نیز امکان بازگشت پول حاصل از صادرات هم وجود داشته باشد و این چرخه کار کند که مطمئن شویم واقعا تحریم نفتی برداشته شده است که این‌ها را در عمل می‌توان ملاحظه کرد.
- نویسنده :
- منبع :
