با آنکه آمریکا طرفی بوده که با نقض تعهدات بین‌المللی‌اش از «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) خارج شده، «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه آمریکا بار دیگر تلاش کرده با ارعاب و انذار، درباره ضرورت بازگشت ایران به مذاکرات وین فضاسازی کند.
بلینکن بامداد جمعه (به وقت تهران) در یک کنفرانس خبری مدعی شد که ایران هیچ تاریخی برای بازگشت به مذاکرات وین اعلام نکرده است. او همچنین بار دیگر تهدید کرد که امکان بازگشت به پایبندی دوجانبه به برجام، نامحدود نیست.
او همچنین مدعی شد با توجه به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران ممکن است زمانی برسد که بازگشت دوجانبه به برجام برای آمریکا در بردارنده منافع ناشی از اجرای توافق اولیه را نداشته باشد.
بلینکن حدود دو هفته پیش هم همین موضع را تکرار کرده و گفته بود که پیشرفت‌های هسته‌ای ایران ممکن است کار را به نقطه‌ای برساند که بازگشت به توافق اولیه، همان منافع توافق قبلی را نصیب آمریکا نمی‌کند.
وزیر خارجه آمریکا روز ۱۷ شهریورماه گفت: «داریم به نقطه‌ای که بازگشت به برجام همان دستاوردهای توافق اولیه را مجدداْ ایجاد نکند نزدیک‌تر می‌شویم. زیرا با گذشت زمان، برنامه هسته‌ای ایران رو به پیشرفت است، این کشور از سانتریفیوژهای پیشرفته‌تری استفاده می‌کند، مواد هسته‌ای بیشتری غنی‌سازی می‌کند، دانش بیشتری کسب می‌کند و بنابراین، نقطه‌ای وجود خواهد داشت که در آن، اکتساب تمامی منافع برجامی از طریق بازگشت به همان توافق دشوارتر خواهد بود.»
وی ادامه داد: «ما هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم ولی داریم به آن نزدیک می‌شویم و به همین دلیل هم هست که به صراحت گفته‌ایم که توانایی بازگشت دوجانبه به برجام برای مدت نامعلوم، پایدار نیست.»
آنتونی بلینکن در کنفرانس خبری بامداد جمعه مدعی شده با گذشت هر روز بازگشت به برجام اولیه به کاری دشوارتر تبدیل می‌شود.
ساعاتی قبل‌تر هم یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا که خواسته بود هویتش پنهان بماند مدعی شده بود نشانه‌ای از آمادگی ایران برای «بازگشت به برجام» وجود ندارد.
این مقام آمریکایی مدعی شده بود پنجره احیای توافق هسته‌ای هنوز باز است اما تهران هنوز نشانه‌ای از تمایل به آغاز این گفت‌وگوها در وین یا از سرگیری مذاکرات از نقطه توقف آن در ماه ژوئن نشان نداده است.
این مقام آمریکایی گفته صبوری واشنگتن تا ابد ادامه نخواهد داشت. وی گفت: «ما هیچ چیزی نشنیده‌ایم... نه درباره تاریخ مذاکرات و نه درباره مقاصد ایران برای ادامه مذاکراتی که در وین آغاز شده است.»
مقام آمریکایی گفته است: «اگر به زودی به گفت‌وگوها برنگردیم به نقطه‌ای می‌رسیم که پیشرفت‌های هسته‌ای ایران بر اینکه آیا برجام هنوز هم موثر است یا نه مستقیماً اثرگذار خواهد داد. ممکن است ما به این جمع‌بندی برسیم که ایران مسیر متفاوتی را دنبال می‌کند و آنگاه مجبور خواهیم بود بر همین اساس اقدام کنیم.
این مقام آمریکایی مدعی شده دولت «جو بایدن» در حال تدوین برنامه‌های اقتضائی برای حالتی است که ایران به پیشرفت‌های هسته‌ای ادامه دهد و از «بازگشت به برجام» خودداری کند.
این مقام آمریکایی مدعی شد که واشنگتن و دیگر طرف‌های برجام ترجیح می‌دهند به میز مذاکرات برگردند. او گفت: «چنانچه نگرانی‌ای درباره پلان B وجود داشته باشد درباره پلان B ایران است و اینکه آنها بخواهند برنامه هسته‌ایشان را تقویت کنند و برای بازگشت به برجام تعامل جدی نکنند.»
مقام‌های دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا پیش از این بارها تصریح کرده‌اند که قصد دارند از ورود به برجام به عنوان «سکویی» برای «طولانی‌تر کردن» و «قوی‌تر کردن» برجام استفاده کنند.
با آنکه دولت آمریکا از ابتدا روشن می‌کرد که گفت‌وگو بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای را پیش‌شرط ورود به مذاکرات احیای برجام نمی‌داند، درباره اینکه آیا بازگشت به برجام را به چشم‌انداز تحقق چنین مذاکراتی در آینده گره زده است یا خیر، موضع بسیار مبهم‌تری اتخاذ کرده است.
به عبارت دیگر، از اظهارات مقام‌های دولت بایدن نمی‌توان به نتیجه روشنی رسید که آیا آمریکا در صورت علم به اینکه مذاکرات موشکی و منطقه‌ای در آینده هم اتفاق نخواهد حاضر است باز هم به برجام بازگردد یا خیر. مضاف بر این، برخی شواهد نشان می‌دهد دولت بایدن دست‌کم تا این برهه از مذاکرات وین، بازگشت به تعهداتش در برجام را به قول ایران برای برگزاری چنین مذاکراتی در آینده منوط کرده است.
اخیراً مقام معظم رهبری در جلسه‌ای تأکید کردند آمریکایی‌ها خواستن گنجاندن بندی در توافق هسته‌ای برجام برای ملزم کردن ایران به گفت‌وگو بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای هستند.
رهبر انقلاب اسلامی در آخرین دیدار با دولت دوازدهم خاطرنشان کردند: «آمریکایی‌ها در زبان و وعده می‌گویند تحریم‌ها را بر می‌داریم اما تحریم‌ها را برنداشتند و برنمی‌دارند، ضمن آنکه شرط هم می‌گذارند و می‌گویند که باید در همین توافق جمله‌ای بگنجانید که بعداً درباره برخی موضوعات صحبت شود و گرنه توافقی نخواهیم داشت.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای گفتند: «آنها می‌خواهند با گذاشتن این جمله، بهانه‌ای برای دخالت‌های بعدی خود درباره اصل برجام و مسائل موشکی و منطقه‌ای فراهم کنند و اگر ایران حاضر به بحث درباره آنها نشود بگویند توافق را نقض کرده‌اید و توافق، بی‌توافق.»
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کرده‌اند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.
ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.
ایران علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود دست پیدا کرد. علی‌رغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.
دولت «جو بایدن» مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین، پایتخت اتریش زمینه‌های لازم برای بازگشت کشورش به توافق هسته‌ای برجام را فراهم کند.
تا کنون ۶ دور مذاکره در شهر وین میان آمریکا و سایر طرف‌های برجام غیر از ایران برای تسهیل بازگشت آمریکا به برجام انجام شده است. طرف‌ها می‌گویند پیشرفت‌های ملموسی در این مذاکرات حاصل شده اما پاره‌ای اختلافات کماکان باقی است.
یکی دیگر از زمینه‌های اختلاف در این مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است. مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچگونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد.
- نویسنده :
- منبع :
