سفر گروسی به تهران و انتظارات ایران از آژانس

رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در فاصله کمتر از سه ماه از سفر به ایران، فردا دوشنبه راهی تهران می ‌شود. این دیپلمات آرژانتینی شهریور ماه گذشته به ایران سفر کرد و بر اساس برنامه اعلام شده قرار است مجددا به تهران سفر کرده و با رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار کند.
این دیدار در آستانه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نشست حساس کمیسیون مشترک برجام برگزار می‌شود. به گفته محمدرضا غائبی سرپرست نمایندگی ایران نزد سازمان ملل در وین، هدف از این سفر گفت‌وگو در خصوص بررسی وضعیت همکاری‌های فنی دو طرف است.
برخی از تحلیلگران معتقدند این سفر می‌تواند فضایی مثبتی برای آغاز مذاکرات هسته‌ای ۸ آذر ماه در وین ایجاد کند اگرچه بسیاری از مقامات کشورمان بر ضرورت اثبات حسن نیت دولت آمریکا تاکید کرده اند. اما سفر گروسی می‌تواند اختلافات اخیر ایران و آژانس را تعدیل کند.
گروسی طی هفته‌های اخیر در گفت وگو با خبرگزاری فرانسه مدعی شد آژانس هیچ تماسی با دولت جدید ایران برای گفت‌وگو درباره برخی مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران نداشته است با این حال سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری گذشته خود از ارائه برنامه سفر گروسی و تنظیم دیدارهای وی با رییس سازمان انرژی اتمی و وزیر امور خارجه خبر داد و در ادامه آژانس  برنامه سفر گروسی به تهران را تایید کرد.
مروری بر گزارش فصلی آژانس
بر اساس اظهارات سرپرست نمایندگی جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل در وین، در گزارش جدید فصلی آژانس در مورد اجرای برجام اعلام شده است آژانس به فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارتی خود درخصوص تعهدات مرتبط ایران ادامه داده است.  
همچنین در این گزارش به ملاقات مدیرکل با معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی در ۱۲ سپتامبر سال جاری و بیانیه مشترک پس از این ملاقات و همکاری ایران با آژانس برای انجام برخی سرویس های فنی در مکان‌های مورد توافق اشاره شده و یک مورد اختلاف نظر در مورد یک مکان به دلیل آنکه ایران اعلام کرده "در حال انجام تحقیقات قضایی و امنیتی در مورد انجام عملیات تروریستی در این مکان است و تا پایان یافتن این روند دسترسی آژانس به این مکان را فراتر از تعهدات حقوقی می‌داند، و اینکه ایران از "آژانس درخواست نموده تا در انجام این تحقیقات به ایران کمک کند" اشاره شده است.
طبق گزارش آژانس، فعالیت‌های غنی سازی در نطنز و فردو، از جمله با نصب آبشارها و ماشین‌های جدید سانتریفیوژ و غنی سازی تا ۶۰ درصد و فراتر از ۳.۶۷ درصدمقرر در برجام، همچنان با اطلاع آژانس ادامه دارد. این گزارش همچنین میزان ذخایر اورانیوم غنی شده ایران در درجات مختلف را تا ۶ نوامبر، ۲۴۸۹.۷ کیلوگرم اعلام کرده است.
انتظار تهران از آژانس
 طی هفته‌های اخیر و پس از اعلام تاریخ برگزاری مذاکرات برای رفع تحریم‌های ایران، ‌فضای رسانه‌ای و سیاسی غرب سمت و سوی جدیدی یافته است و طی این روزها شاهد تغییر لحن مقامات آمریکایی و غربی هستیم. تا قبل از اعلام تاریخ مذاکرات‌ آتی مقامات آمریکایی از لزوم بازگرداندن تهران به میز مذاکرات سخن می‌گفتند هرچند این آمریکا بوده که در دولت گذشته این کشور از برجام خارج شد و تمام تلاش خود را کرد تا توافق هسته‌ای را از حیز انتقاع ساقط کند. در جریان شش دور مذاکرات اخیر ایران و ۱+۴ هم آمریکا در میز مذاکرات حضور غیر مستقیم داشته و ایران طرف اصلی این گفت و گوها بوده است.
با این حال و بعد از اعلام تاریخ برگزاری مذاکرات شاهد اعمال تحریم‌هایی از سوی آمریکا بر علیه برخی اشخاص و نهادهای ایرانی بودیم که به نظر می‌رسد هدف مشخص آن بویژه در مقطع زمانی کنونی تاثیرگذاری بر روند مذاکرات ‌آتی بوده است. در این بین رویکرد سال‌های گذشته آژانس این شائبه را ایجاد می‌کند که سفر گروسی به تهران را در چنین بستری مورد ارزیابی قرار دهیم. بویژه در سال‌های اخیر دلایل متعددی برای رواج بدبینی نسبت به نقش آژانس در قبال ایران وجود داشته است که مهمترین‌آن سکوت این سازمان در جریان حملات تروریستی به تاسیسات هسته ای و ترور دانشمندان هسته ای و در نهایت بی‌عملی نسبت به وظایف و تعهداتی است که این سازمان در ازای همکاری با اعضا بر عهده داشته است.
واقعیت این است که‌ آژانس یک نهاد فنی و تخصصی است و انتظار می‌رود به وظایف مندرج در اساسنامه‌اش به درستی عمل کند و ایران به عنوان یک عضو این نهاد انتظار بیشتری ندارد. تهران با حسن نیت به سفر گروسی به تهران و مذاکرات آتی نگاه می‌کند و انتظار می‌رود گروسی طی روزهای ‌آتی رویکرد منطقی در پیش گرفته و صرفا به وظایف فنی خود عمل کند. اگر طرف‌های غربی هم با حسن نیت به مسئله نگاه کنند می‌توان به نتایج سفر گروسی به تهران و مذاکرات آتی ایران و نمایندگان۱+۴ امیدوار بود.