نابودی 60 میلیون تن گندم پیامد جنگ روسیه علیه اوکراین

کاوه زرگران در گزارشی با اشاره به اینکه طی ۳۰ سال گذشته، کشورهای روسیه، اوکراین و قزاقستان صادرکنندگان عمده برخی غلات و دانه‌های روغنی در سطح بین‌المللی بوده‌اند، گفت: آمارها نشان می‌دهد که بحران رخ داده میان این دو کشور، تاثیر زیادی بر کاهش عرضه و افزایش قیمت این محصولات در جهان خواهد داشت چرا که نه تنها صادرات این دو کشور به اروپا و سایر نقاط جهان محدود خواهد شد بلکه به دلیل سیاست اقتصادی جنگی و تحریم‌ها، مقامات اقتصادی دو کشور از صادرات این محصولات به دلیل نیاز داخلی خودداری خواهند کرد، بنابراین کمبود عرضه می‌تواند بستر را برای افزایش قیمت این محصولات استراتژیک فراهم آورد.
زرگران در ادامه، با بیان اینکه طی سال ۲۰۲۰، حجم واردات میوه به روسیه به ۵.۲ میلیارد دلار رسید که بالاترین رقم از سال ۲۰۱۵ است، افزود: ایران یکی از بازیگران کلیدی در بازار میوه روسیه است و به افزایش حضور خود در روسیه هم به طور مستقیم و هم از طریق واسطه‌هایی از کشور جمهوری آذربایجان ادامه می‌دهد. به گفته وی، برآورد EastFrruit این است که ایران در حال حاضر سومین تامین‌کننده بزرگ محصولات تازه به روسیه پس از ترکیه و اکوادور است.
رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران پس از تشریح وضعیت تولید و تجارت انواع غلات، دانه‌های روغنی و نیز کود و سموم کشاورزی از سوی روسیه و اوکراین، یادآور شد که ارزیابی اولیه فائو نشان می‌دهد که در نتیجه درگیری نظامی میان این دو کشور، ۲۰ تا ۳۰ درصد از مناطق زیر کشت غلات زمستانه، ذرت و تخمه آفتابگردان در اوکراین، یا کاشته نمی‌شود یا برداشت نشده باقی می‌ماند.
وی افزود: منابع معتبر بین‌المللی اعلام کرده‌اند که در صورت تداوم جنگ روسیه و اوکراین، جهان حدود ۶۰ میلیون تن گندم، ۳۸ میلیون ذرت و ۱۰.۵ میلیون تن جو را از دست خواهد داد یا صادرات غلات کاهش خواهد یافت. همچنین برای بازگشت به سطح پیش از جنگ، ۲ تا ۳ سال زمان نیاز است و جایگزین کردن حجم غلات از دست رفته از جای دیگر دشوار خواهد بود.
زرگران در ادامه به وضعیت تجارت ایران و روسیه اشاره کرد و با بیان اینکه طی سال ۱۴۰۰، مجموع واردات ایران از روسیه، ۳ میلیون و ۷۷۸ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۵۵۶ میلیون دلار بوده که از این میزان حدود ۳ میلیون و ۳۵۱ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۳۴۷ هزار دلار مربوط به محصولات کشاورزی و غذایی بوده است.
به گفته وی، طی این مدت ۹۹ درصد وزنی و ۹۷ درصد ارزش واردات محصولات کشاورزی و غذایی ایران از روسیه، متعلق به جهار قلم گندم، جو، ذرت و روغن آفتابگردان بوده‌است.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران سپس به اشاره به اینکه در سال گذشته، ۵۶ درصد وزنی و ۶۰ درصد ارزشی صادرات غیرنفتی ایران به روسیه، مربوط به محصولات کشاورزی و غذایی بوده است، افزود: عمده کالاهای صادراتی ایران به روسیه، محصولات کشاورزی است که به ترتیب شامل انوع میوه و خشکبار، صیفی‌جات، آبزیان، لبنیات و همچنین گل و گیاه است.
زرگران در عین حال یادآور شد که بر اساس داده‌های گمرک ایران، طی سال گذشته، از مجموع ۱۰۹ هزار تن به ارزش ۶۹ میلیون دلار صادرات محصولات غیرنفتی ایران به اوکراین، کمتر از ۵ هزار تن به ارزش ۳ میلیون دلار مربوط به محصولات کشاورزی و غذایی بوده است.
بر اساس گزارش سایت اتاق تهران وی افزود: واردات ایران از اوکرایت نیز طی این سال، ۱۷۵ هزار تن به ارزش ۱۱۲ میلیون دلار بوده که از این میزان حدود ۱۷۲ هزار تن به ارزش ۹۵ میلیون دلار مربوط به محصولات کشاورزی و غذایی بوده است.
رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران سپس به فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی بخش کشاورزی ایران در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد و صادرات محصولات کشاورزی و غذایی به روسیه، استفاده از ظرفیت صنایعی نظیر آرد و شرایط عبور موقت گندم و صادرات را به عنوان فرصت برای ایران یاد کرد و در عین حال، افزایش قیمت انرژی را فرصتی بسیار خوب برای بازگشت ایران به بازارهای جهانی نفت دانست. وی در عین حال، وابستگی بالا در تامین نهاده‌های دامی، روغن خام و دانه‌های روغنی، که بخش عمده ای از این محصولات از اوکراین تامین می‌شود، دشواری در تامین و واردات ذرت مورد نیاز کشور از روسیه و اوکراین، خشکسالی و نیاز بالای کشور به واردات گندم و افزایش تورم مواد غذایی در جهان در کنار تورم بالای داخلی قیمت مواد غذایی را از جدی‌ترین چالش‌های پیش روی کشور و بخش کشاورزی و محصولات غذایی عنوان کرد.