19 دی: جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بولیواری ونزوئلا سند همکاری ۲۰ ساله امضا کردند. سندی که به گفته رئیس دولت سیزدهم در حوزه‌های انرژی، نیروگاه‌های حرارتی، خدمات فنی و مهندسی، دفاعی و کشاورزی خواهد بود. البته مانند سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین هنوز جزییاتی از آن منتشر نشده است.
پس از سفر نیکولاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا به تهران و دیدار با سید ابراهیم رئیسی، ظهر شنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۱ مراسم امضای اسناد مشترک بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بولیواری ونزوئلا با حضور روسای دو دولت و برخی وزرای دو کشور انجام شد.
در این مراسم که در مجموعه سعدآباد تهران برگزار شد، علاوه بر امضای اسناد همکاری‌های جامع راهبردی میان دو کشور روسای جمهور هر دو کشور در این نشستی خبری نسبت به افزایش همکاری‌ها ابراز امیدواری و بر توسعه روابط در حوزه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی تاکید کردند. پیش از این نشست، روسای جمهور دو کشور در نشستی خصوصی به مدت حدود ۹۰ دقیقه دیدار و گفت‌وگو کردند.
سید ابراهیم رئیسی رئیس قوه مجریه ایران در این نشست با بیان اینکه روابط ما با ونزوئلا راهبردی است، تاکید کرد: این روابط در ابعاد مختلفی ادامه دارد و امضای سند همکاری ۲۰ ساله جلوه‌ای از گسترش این روابط میان دو کشور است. در این دولت همکاری‌هایی با ونزوئلا صورت می‌گیرد که در حوزه انرژی، نیروگاه‌های حرارتی و صادرات خدمات فنی و مهندسی و همچنین همکاری در حوزه‌های دفاعی و حوزه کشاورزی است که همه اینها نشان می‌دهد ظرفیت‌های بسیاری برای همکاری بین دو کشور وجود دارد.
دیروز همچنین جمعی از وزرا و معاونین رئیس جمهوری اسلامی ایران به همراه اعضای هیات عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی همراه رئیس‌جمهور ونزوئلا، در نشستی مشترک، به بحث و تبادل نظر درباره راهکارهای گسترش همکاری‌ها و تعاملات دوجانبه در زمینه‌های سیاسی،اقتصادی، انرژی، علمی و کشاورزی پرداختند.
پس از آن هم آیین تحویل دومین نفتکش آفراماکس ساخت شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) با حضور رئیسی و مادورو و پس از برقراری ارتباط ویدئوکنفرانسی با این نفتکش در خلیج فارس برگزار شد. این نفتکش دومین کشتی از سفارش سال‌های گذشته ونزوئلا به ایران است. طبق قرارداد منعقد شده قرار است ایران ۲ نفتکش دیگر نیز پس از ساخت، به این کشور تحویل داده شوند.
سفر مادورو به تهران، امضای سند همکاری ۲۰ ساله ایران و ونزوئلا و اقداماتی که گفته شد نشان می‌دهد که این دو کشور که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارند با توجه به روابط حسنه گذشته می‌خواهند همچنان به عنوان شرکای راهبردی به سیاست‌های گذشته خود ادامه دهند.
امضای سند همکاری ۲۰ ساله ایران و ونزوئلا پس از امضای سند ۲۵ ساله همکاری ایران و چین، دومین اقدام بلندمتی است که ایران در ادامه همکاری‌های خود با کشورهایی که با ایالات متحده آمریکا زاویه دارند، انجام می‌دهد.
پیش از این و در ۷ فروردین ۱۴۰۰ سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین توسط محمد جواد ظریف وزیر وقت امور خارجه ایران و وانگ یی وزیر خارجه چین امضا شده بود. سندی که به صورت رسمی برای اولین بار در سوم بهمن ۱۳۹۴ و همزمان با حضور "شی جین پینگ" رئیس جمهوری خلق چین در ایران، در قالب یک بیانیه مشترک رسمی میان ایران و چین اعلام شد. در بند ششم این بیانیه مشترک آمده بود: «نظر به اراده راسخ طرفین برای توسعه روابط دو کشور و با توجه به مکمل بودن ظرفیت‌های اقتصادی و همچنین وجود زمینه‌های مختلف همکاری در عرصه‌های انرژی، زیرساختی، صنعتی، فناوری و سایر زمینه‌های مشترک، دو طرف توافق می‌نمایند رایزنی‌ها و مذاکرات لازم جهت انعقاد قرارداد همکاری‌های جامع ۲۵ ساله را در دستور کار قرار دهند.»
پس از آن و در بهمن ۱۳۹۷ با سفر علی لاریجانی رئیس وقت مجلس دهم شورای اسلامی به چین که محمدجواد ظریف هم او را همراهی می‌کرد، گفته شد که وظیفه مذاکرات درباره این سند به لاریجانی سپرده شده است. هرچند که در مهر ۱۴۰۰ خبری منتشر شد که با روی کار آمدن دولت رئیسی، لاریجانی از مسئولیت خود در قرارداد با چین کناره‌گیری کرده و محمد مخبر معاون اول رئیس دولت سیزدهم جایگزین او شده است.
به هر حال پیش از آغاز به کار دولت سیزدهم و در دولت دوازدهم، نسخه پیش‌نویس برنامه همکاری جامع ایران و چین توسط دستگاه دیپلماسی کشور در همکاری با سایر نهادها تهیه و در شهریور ۱۳۹۸ و در جریان سفر ظریف به چین این پیش‌نویس تحویل دولت چین شد. دولت چین هم در بهار ۱۳۹۹ به صورت رسمی نظر خود را پیرامون پیش‌نویس پیشنهادی طرف ایرانی اعلام کرد. بعد از آن وزارت امور خارجه با همکاری سایر نهادها، ضمن بررسی سند، فرآیندهای قانونی را طی کرد.
در اول تیر ۱۳۹۹ و طبق اعلام سایت ریاست جمهوری در جلسه هیات دولت به ریاست حسن روحانی رئیس‌جمهور وقت، پیش‌نویس نهایی برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع ایران و چین بررسی و تایید شد. رئیس دولت دوازدهم در این جلسه با اشاره به روابط تاریخی دو کشور که در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی و سیاسی تجلی یافته است، شرایط جدید در مناسبات دو کشور را دارای اهمیت استراتژیک برشمرد و پیشبرد مشارکت راهبردی دو کشور در مناسبات دوجانبه منطقه‌ای و بین‌الملل براساس رویکرد برد-برد را هدف اساسی این برنامه بلندمدت دانست.
روحانی همچنین افزود: این همکاری، زمینه‌ای برای مشارکت ایران و چین در پروژه‌های اساسی و زیرساخت‌های توسعه‌ای از جمله طرح بزرگ «کمربند-راه» است و فرصتی برای جلب سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف اقتصادی از جمله صنعت، گردشگری، فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود.
در همان جلسه هیات دولت درباره برنامه همکاری جامع ۲۵ ساله ایران و چین، وزارت امور خارجه مأموریت یافت که طی مذاکرات نهایی با طرف چینی، ب راساس منافع متقابل بلندمدت، این برنامه را به امضای طرفین برساند. در مهر ۱۳۹۹، ظریف در جریان سفر رسمی به پکن نظرات اصلاحی و تکمیلی ایران را به اطلاع طرف چینی رساند و حدود پنج ماه بعد یعنی در نیمه اسفند ۱۳۹۹، طرف چینی نظرات خود پیرامون سند مذکور را به اطلاع وزارت امور خارجه ایران رساند و در نهایت این سند در ۷ فروردین ۱۴۰۰ به امضای وزیران خارجه ایران و چین رسید.
اما روسیه سومین کشوری است که ایران قصد دارد با آن سند همکاری بلندمدت امضا کند. در ۲۸ دی ۱۴۰۰ سید ابراهیم رئیسی سفری دو روزه به مسکو داشت و با ولادیمیر پوتین رئیس فدراسیون روسیه دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیسی در دیدار با پوتین تاکید کرد: ما هیچ محدودیتی برای گسترش و توسعه روابط با روسیه نداریم و خواهان برقراری روابط راهبردی با مسکو هستیم. اسناد همکاری راهبردی می‌تواند افق روابط را در طول ۲۰ سال مشخص کند. ما به دنبال افزایش حجم روابط تجاری با روسیه هستیم و تلاش زیادی در این زمینه انجام خواهیم داد.
پس از این دیدار حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در حساب کاربری خود در توییتر، نوشت: در دیدار مهم، صمیمانه و طولانی‌مدت دکتر رئیسی و پوتین در کرملین، مناسبات تهران و مسکو در مسیر جدید، متنوع و پرشتاب قرار گرفت. در فصل نوین مناسبات، همکاری‌های ممتاز رقم خواهد خورد. روسای دو کشور بر ترسیم نقشه راه بلندمدت توافق کردند. جهان آینده بر پایه چندجانبه‌گرایی می‌چرخد.
پیش از آن هم علیرضا حقیقیان مدیرکل اوراسیای وزارت خارجه ایران در ۱۸ مهر ۱۴۰۰ در گفت‌وگو با ایسنا درباره وضعیت سند راهبردی بین دو کشور و آخرین مذاکرات انجام شده در این زمینه اظهار کرد: در حال حاضر سند معاهده اساسی روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه وجود دارد و همکاری‌ها براساس این سند در جریان است.
حقیقیان با اشاره به اینکه این سند حدود ۲۰ سال پیش به امضای طرفین رسید و سپس توسط مجالس دو کشور تصویب شد، گفت: بر اساس مفاد مندرج در این سند، تاریخ اعتبار این سند ۱۰ ساله است و در صورت عدم مخالفت هر یک از طرفین هر پنج سال یک بار به صورت خودکار تمدید می شود.
وی در عین حال خاطر نشان کرد: علیرغم وجود این سند، با توجه به شرایط حاکم بر روابط دو کشور و ضرورت گسترش این روابط و همچنین تحولات جاری در سطح منطقه و جهان بر لزوم به‌روزرسانی سند مذکور و نیز خواست و اراده رهبران دو کشور، تهیه و تدوین سند جامع همکاری‌ها بین دو کشور در دست پیگیری است و در حال حاضر مراحل تهیه پیش‌نویس و هماهنگی با مراکز و دستگاه‌های ذیربط داخل کشور را طی می‌کند.
البته جنگ روسیه و اوکراین، گره خوردن مذاکرات هسته‌ای و اطلاع‌رسانی ناقص درباره روند مذاکرات درباره همکاری بلندمدت با روسیه باعث شده هنوز تکلیف امضای این سند مشخص نباشد. هر چند شاید مانند دو سند همکاری بلندمدت با ونزوئلا و چین که پیش از امضا، اطلاع‌رسانی مشخصی نداشتند و حتی پس از امضا هم جزییات چندانی از آن‌ها منتشر نشده شاید به یکباره به عنوان سومین سند راهبردی بلندمدت اخیر ایران به امضا برسد. به هر حال شاید بهتر باشد جزییات این اسناد منتشر شوند تا کارشناسان بتوانند درباره مباحث مطرح شده در آن و نقاط ضعف و قوتشان بحث و گفت‌وگو کنند و به برخی شایعات درباره مقایسه این اسناد با بعضی از معاهدات گذشته پایان داده شود.
در این مراسم که در مجموعه سعدآباد تهران برگزار شد، علاوه بر امضای اسناد همکاری‌های جامع راهبردی میان دو کشور روسای جمهور هر دو کشور در این نشستی خبری نسبت به افزایش همکاری‌ها ابراز امیدواری و بر توسعه روابط در حوزه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی تاکید کردند. پیش از این نشست، روسای جمهور دو کشور در نشستی خصوصی به مدت حدود ۹۰ دقیقه دیدار و گفت‌وگو کردند.
سید ابراهیم رئیسی رئیس قوه مجریه ایران در این نشست با بیان اینکه روابط ما با ونزوئلا راهبردی است، تاکید کرد: این روابط در ابعاد مختلفی ادامه دارد و امضای سند همکاری ۲۰ ساله جلوه‌ای از گسترش این روابط میان دو کشور است. در این دولت همکاری‌هایی با ونزوئلا صورت می‌گیرد که در حوزه انرژی، نیروگاه‌های حرارتی و صادرات خدمات فنی و مهندسی و همچنین همکاری در حوزه‌های دفاعی و حوزه کشاورزی است که همه اینها نشان می‌دهد ظرفیت‌های بسیاری برای همکاری بین دو کشور وجود دارد.
دیروز همچنین جمعی از وزرا و معاونین رئیس جمهوری اسلامی ایران به همراه اعضای هیات عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی همراه رئیس‌جمهور ونزوئلا، در نشستی مشترک، به بحث و تبادل نظر درباره راهکارهای گسترش همکاری‌ها و تعاملات دوجانبه در زمینه‌های سیاسی،اقتصادی، انرژی، علمی و کشاورزی پرداختند.
پس از آن هم آیین تحویل دومین نفتکش آفراماکس ساخت شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) با حضور رئیسی و مادورو و پس از برقراری ارتباط ویدئوکنفرانسی با این نفتکش در خلیج فارس برگزار شد. این نفتکش دومین کشتی از سفارش سال‌های گذشته ونزوئلا به ایران است. طبق قرارداد منعقد شده قرار است ایران ۲ نفتکش دیگر نیز پس از ساخت، به این کشور تحویل داده شوند.
سفر مادورو به تهران، امضای سند همکاری ۲۰ ساله ایران و ونزوئلا و اقداماتی که گفته شد نشان می‌دهد که این دو کشور که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارند با توجه به روابط حسنه گذشته می‌خواهند همچنان به عنوان شرکای راهبردی به سیاست‌های گذشته خود ادامه دهند.
پیش از این و در ۷ فروردین ۱۴۰۰ سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین توسط محمد جواد ظریف وزیر وقت امور خارجه ایران و وانگ یی وزیر خارجه چین امضا شده بود. سندی که به صورت رسمی برای اولین بار در سوم بهمن ۱۳۹۴ و همزمان با حضور "شی جین پینگ" رئیس جمهوری خلق چین در ایران، در قالب یک بیانیه مشترک رسمی میان ایران و چین اعلام شد. در بند ششم این بیانیه مشترک آمده بود: «نظر به اراده راسخ طرفین برای توسعه روابط دو کشور و با توجه به مکمل بودن ظرفیت‌های اقتصادی و همچنین وجود زمینه‌های مختلف همکاری در عرصه‌های انرژی، زیرساختی، صنعتی، فناوری و سایر زمینه‌های مشترک، دو طرف توافق می‌نمایند رایزنی‌ها و مذاکرات لازم جهت انعقاد قرارداد همکاری‌های جامع ۲۵ ساله را در دستور کار قرار دهند.»
پس از آن و در بهمن ۱۳۹۷ با سفر علی لاریجانی رئیس وقت مجلس دهم شورای اسلامی به چین که محمدجواد ظریف هم او را همراهی می‌کرد، گفته شد که وظیفه مذاکرات درباره این سند به لاریجانی سپرده شده است. هرچند که در مهر ۱۴۰۰ خبری منتشر شد که با روی کار آمدن دولت رئیسی، لاریجانی از مسئولیت خود در قرارداد با چین کناره‌گیری کرده و محمد مخبر معاون اول رئیس دولت سیزدهم جایگزین او شده است.
به هر حال پیش از آغاز به کار دولت سیزدهم و در دولت دوازدهم، نسخه پیش‌نویس برنامه همکاری جامع ایران و چین توسط دستگاه دیپلماسی کشور در همکاری با سایر نهادها تهیه و در شهریور ۱۳۹۸ و در جریان سفر ظریف به چین این پیش‌نویس تحویل دولت چین شد. دولت چین هم در بهار ۱۳۹۹ به صورت رسمی نظر خود را پیرامون پیش‌نویس پیشنهادی طرف ایرانی اعلام کرد. بعد از آن وزارت امور خارجه با همکاری سایر نهادها، ضمن بررسی سند، فرآیندهای قانونی را طی کرد.
در اول تیر ۱۳۹۹ و طبق اعلام سایت ریاست جمهوری در جلسه هیات دولت به ریاست حسن روحانی رئیس‌جمهور وقت، پیش‌نویس نهایی برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع ایران و چین بررسی و تایید شد. رئیس دولت دوازدهم در این جلسه با اشاره به روابط تاریخی دو کشور که در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی و سیاسی تجلی یافته است، شرایط جدید در مناسبات دو کشور را دارای اهمیت استراتژیک برشمرد و پیشبرد مشارکت راهبردی دو کشور در مناسبات دوجانبه منطقه‌ای و بین‌الملل براساس رویکرد برد-برد را هدف اساسی این برنامه بلندمدت دانست.
روحانی همچنین افزود: این همکاری، زمینه‌ای برای مشارکت ایران و چین در پروژه‌های اساسی و زیرساخت‌های توسعه‌ای از جمله طرح بزرگ «کمربند-راه» است و فرصتی برای جلب سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف اقتصادی از جمله صنعت، گردشگری، فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود.
در همان جلسه هیات دولت درباره برنامه همکاری جامع ۲۵ ساله ایران و چین، وزارت امور خارجه مأموریت یافت که طی مذاکرات نهایی با طرف چینی، ب راساس منافع متقابل بلندمدت، این برنامه را به امضای طرفین برساند. در مهر ۱۳۹۹، ظریف در جریان سفر رسمی به پکن نظرات اصلاحی و تکمیلی ایران را به اطلاع طرف چینی رساند و حدود پنج ماه بعد یعنی در نیمه اسفند ۱۳۹۹، طرف چینی نظرات خود پیرامون سند مذکور را به اطلاع وزارت امور خارجه ایران رساند و در نهایت این سند در ۷ فروردین ۱۴۰۰ به امضای وزیران خارجه ایران و چین رسید.
پس از این دیدار حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در حساب کاربری خود در توییتر، نوشت: در دیدار مهم، صمیمانه و طولانی‌مدت دکتر رئیسی و پوتین در کرملین، مناسبات تهران و مسکو در مسیر جدید، متنوع و پرشتاب قرار گرفت. در فصل نوین مناسبات، همکاری‌های ممتاز رقم خواهد خورد. روسای دو کشور بر ترسیم نقشه راه بلندمدت توافق کردند. جهان آینده بر پایه چندجانبه‌گرایی می‌چرخد.
پیش از آن هم علیرضا حقیقیان مدیرکل اوراسیای وزارت خارجه ایران در ۱۸ مهر ۱۴۰۰ در گفت‌وگو با ایسنا درباره وضعیت سند راهبردی بین دو کشور و آخرین مذاکرات انجام شده در این زمینه اظهار کرد: در حال حاضر سند معاهده اساسی روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه وجود دارد و همکاری‌ها براساس این سند در جریان است.
حقیقیان با اشاره به اینکه این سند حدود ۲۰ سال پیش به امضای طرفین رسید و سپس توسط مجالس دو کشور تصویب شد، گفت: بر اساس مفاد مندرج در این سند، تاریخ اعتبار این سند ۱۰ ساله است و در صورت عدم مخالفت هر یک از طرفین هر پنج سال یک بار به صورت خودکار تمدید می شود.
وی در عین حال خاطر نشان کرد: علیرغم وجود این سند، با توجه به شرایط حاکم بر روابط دو کشور و ضرورت گسترش این روابط و همچنین تحولات جاری در سطح منطقه و جهان بر لزوم به‌روزرسانی سند مذکور و نیز خواست و اراده رهبران دو کشور، تهیه و تدوین سند جامع همکاری‌ها بین دو کشور در دست پیگیری است و در حال حاضر مراحل تهیه پیش‌نویس و هماهنگی با مراکز و دستگاه‌های ذیربط داخل کشور را طی می‌کند.
البته جنگ روسیه و اوکراین، گره خوردن مذاکرات هسته‌ای و اطلاع‌رسانی ناقص درباره روند مذاکرات درباره همکاری بلندمدت با روسیه باعث شده هنوز تکلیف امضای این سند مشخص نباشد. هر چند شاید مانند دو سند همکاری بلندمدت با ونزوئلا و چین که پیش از امضا، اطلاع‌رسانی مشخصی نداشتند و حتی پس از امضا هم جزییات چندانی از آن‌ها منتشر نشده شاید به یکباره به عنوان سومین سند راهبردی بلندمدت اخیر ایران به امضا برسد. به هر حال شاید بهتر باشد جزییات این اسناد منتشر شوند تا کارشناسان بتوانند درباره مباحث مطرح شده در آن و نقاط ضعف و قوتشان بحث و گفت‌وگو کنند و به برخی شایعات درباره مقایسه این اسناد با بعضی از معاهدات گذشته پایان داده شود.
- نویسنده :
- منبع :
https://19dey.com/news/40352
