19 دی: رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر گفت: برای آینده پژوهی انقلاب، فرض کنیم که نقش توحید، اصول دین و انسان‌شناختی به عنوان مبانی اصلی به نحو احسن احیاء شدند. حالا سؤال این است که چه کسی باید بر اساس این مبانی آینده مطلوب را بسازد؟ اصلاً مسئول ساختن آینده مطلوب انقلاب اسلامی کیست؟
پانزدهمین نشست از هشتمین دورۀ کرسی‌های آزاداندیشی با عنوان «آینده پژوهی انقلاب اسلامی» به همت مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی در دانشگاه طلوع مهر قم به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.
حجت الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا در این نشست با طرح سوال مبنی بر اینکه مسئول ساختن آینده مطلوب انقلاب اسلامی کیست؟ گفت آیا مسئول ساختن آینده دولت است، دولت یعنی مجموعه نظام، یعنی رهبری و همه قوا و همه مسئولین؟ یا اینکه آحاد و تک تک مردم و شهروندان باید این کار را بکنند؟ یا مجموعه اینها همه دست به دست هم بدهند این کار را بکنند؟ یا منتظر باشیم یک آدم فوق‌العاده‌ای بیاید جلو بیفتد و بگوید بیایید آینده را بسازیم. بالاخره این آینده را چه کسی باید بسازد؟ این یک سؤال جدی است برای آینده‌پژوهی، که باید تکلیف آن روشن شود که چه کسی مسئول ساختن آینده است؟
وی برای پاسخ این سوال به نظریه فرایندی مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: رهبری می فرمایند: انقلاب اسلامی پنج مرحله دارد و هر کدام از مراحل آن، مقدمه مرحله بعدی است. مرحله اول آن جنبش و نهضت ضد رژیم قبلی بود، که موفق شد و یک مقدمه‌ای برای نظام‌سازی شد. نظام‌سازی کردیم، مقدمه دولت‌سازی و همینطور تا آخر، و طبق این مبنا و نظریه، دولت مسئول ساختن آینده کشور است، زیرا بعد از اینکه ما نظام‌سازی کردیم، انقلاب پیروز شد، ملت رأی دادند به یک دولت، به یک حاکمیت، به یک نظام تا کارها را انجام دهند. آنها منتخب ملت هستند و از طرف ملت باید کارها را انجام دهند. بنابراین آینده را اینها باید بسازند.
استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه سپس افزود: تعبیری مقام معظم رهبری دارند، می‌فرمایند که دولت اسلامی، کشور اسلامی را به وجود می‌آورد. وقتی کشور اسلامی پدید آمد، تمدن اسلامی به وجود خواهد آمد. آن وقت فرهنگ اسلامی فضای عمومی بشریت را فرا خواهد گرفت. یعنی دولت هست که بستر این کار را فراهم می‌کند یا یک جای دیگری می‌گویند ما اول راه هستیم، ما ابتدای راه هستیم. تازه نظام اسلامی درست شده است، مبانی معرفتی آن باید کامل شوند و همه اینها که درست شد، آن موقع دولت اسلامی و کشورهای اسلامی هر کدام مترتب بر دیگری باید انجام شود. یعنی اول دولت، بعد جامعه، بعد از آن تمدن باید به وجود بیاید.
وی سپس به یک تعبیر دیگری از رهبری اشاره و گفت: رهبری می‌گویند بعد از آنکه دولت اسلامی تشکیل شد، مسئولیت و تعهد دولت اسلامی این است که جامعه اسلامی را تحقق ببخشد. یعنی چه زمانی جامعه اسلامی می‌شود؟ موقعی که دولت برنامه‌ریزی کند، دولت بخواهد جامعه اسلامی را که در آن آرمان‌های اسلامی، اهداف اسلامی، آرزوهای بزرگ که اسلام برای بشریت ترسیم کرده است، تحقق ببخشد. جامعه عادل، جامعه برخوردار از عدالت، جامعه آزاد، جامعه مرفه، جامعه دور از فقر، پیشرفته وهمه اینها را در واقع باید دولت برایشان برنامه‌ریزی کند. پس دولت عامل ساختن آینده انقلاب هست.
استاد حوزه و دانشگاه سپس افزود تعبیرهایی هم امام راحل دارند، یک جا می گویند که ما مکلف هستیم علاوه بر اینکه وضع فعلی جامعه را حفظ کنیم، نگهبان آینده نظام و اسلام باشیم. ما باید پایه‌گذار خوب آینده باشیم. دقیقاً تعبیرات آینده‌پژوهی است. بعد یک جای دیگر می‌فرمایند ما باید امانت‌داری باشیم که این امانت را به نسل بعد به خوبی تحویل بدهیم و یک جا خطاب به - ظاهراً نمایندگان و مسئولین- می‌فرماید شما الآن امانت بزرگی از دست این ملت تحویل گرفتید و اقتضای امانت‌داری این است که آن را به طور شایسته حفظ کنید و به طور شایسته به نسل آینده و دولت‌های آینده تحویل بدهید. همه اینها در واقع مؤید این هست که دولت مسئول است و دولت باید آینده را بسازد.
وی افزود: ما می‌خواهیم هم اقتصاد و فرهنگ و سیاست و همه این چیزهای مادی درست شود و از آن طرف هم معنویت و اخلاق و همه خوبی‌ها و فضیلت‌های ما در جامعه آباد شوند. همه اینها کار دولت است. دولت باید برنامه‌ریزی کند. چرا کار دولت است؟ چون قدرت و امکانات دست دولت هست. نیروی نظامی و انتظامی دارد، امکانات، اقتصاد و برنامه‌ریزی دست او است. مصوبه و قانون دارد، مجلس به او کمک می‌کند. اصلاً فلسفه دولت‌ها برای همین است. دولت هم که می‌گوییم یعنی همه حکومت، همه نظام ولایت فقیه.
رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر افزود: با این امکاناتی که در اختیار دولت است، ما توقع داریم این امانت را حفظ بکند. یعنی نگاه امام راحل این بود که امانت است، قدرت نیست. ریاست نیست که بخواهید فخر‌فروشی کنید. امانت الهی است. یک امانت داده‌اند دست شما، حاکمیت خدا را داده‌اند دست دولت، گفته‌اند دولت اسلامی شما مسئول این امانت الهی هستید. حالا سؤال این است که چه کسی می‌تواند این امانت را حفظ کند و آیندۀ آن را تضمین کند؟
استاد مهاجرنیا در ادامه اولین شرط عاملیت دولت برای آینده سازی را «شایسته‌سالاری» دانست و گفت: اگر می خواهیم این امانت به تعبیر مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم، به دست طلوع خورشید ولایت عظمی برسد، هر کسی که می‌تواند، از عهده‌اش برمی‌آید، نمی‌ترسد، شجاع است و هر کسی هستی‌اش را می‌تواند بگذارد، باید وسط بیاید و هر کسی که مسئولیتی بپذیرد که از عهده آن برنیاید، او خیانت‌کار است. بنابراین اولین شرط عاملیت دولت که این پیام و این امانت را به آینده برساند و آینده را بسازد، این است که باید هر کسی سر جایش قرار بگیرد.
وی شرط دوم را درک کردن نظام دانست و گفت اگر کسی در این نظام می‌خواهد مسئول شود، باید بداند که در این نظام مسئولیت می‌پذیرید، در این نظام مردم‌سالاری دینی که مردم بخشی از نظام هستند. بنابراین شرط دوم دولت و دولتی‌ها و مسئولینی که می‌‌خواهند آینده را بسازند، این است که اصل این نظام را درک کنند. بدانند این نظام چیست، مردم‌سالاری چیست و این نظام ماهیتش چه ماهیتی است.
استاد حوزه و دانشگاه گفت شرط بعدی عدالت‌محوری است. فرض ما این است که همه چیز باید بر مبنای عدالت باشد. برخی اگر فرصت برای او پیش بیاید اصلاً ملاحظه هم نمی‌کند. آیا این آدم را می‌توانید در جمهوری اسلامی مسئولیت بدهید؟ یک آدم فرصت‌طلب، یک آدمی که به حق و باطل و عدالت اهمیت نمی دهد. آدمی که فقط فکر خودش هست.
وی سپس افزود. طبق قانون اساسی استقلال و تمامیت ارضی و حکومتی و حاکمیتی آن یک اصل اساسی است. کسانی باید مسئولیت دولتی بپذیرند که این استقلال را حفظ کنند، حافظ این استقلال باشند. لذا توجه به استقلال و آزادی و حقوق شهروندی و تمامیت ارضی کشورهم جزء ویژگی‌هایی یک دولتی است که سازنده آینده است.
وی معنویت و اخلاق را یکی دیگر از شروط دولت اینده ساز دانست و گفت: دولت و تک تک افرادش حقیقتاً باید به معنویت دینی متناسب با این نظام، این انقلاب مجهز باشند. آدم بی‌تقوا، آدم بی‌معنویت، بی‌اخلاق نباید مسئولیت بگیرد و به تعبیر امام راحل فرمودند زمانی جامعه اصلاح می‌شود که آدم‌ها اصلاح شوند. اگر کسی اصلاح شده نیست، مهذّب نیست، نباید در این سیستم بیاید. البته باتقواها باید چهارچشمی مراقبت باشند تا آنها وارد نشوند. یعنی همه باید متعهد شوند.
استاد مهاجرنیا شرط بعدی را مقوله رفاه و رفاه اقتصادی دانست و گفت: رفاه اقتصادی در واقع سوخت حرکت این قطار انقلاب است. نظام انقلاب سوخت می‌خواهد. سوخت آن اقتصاد آن است، رفاه آن هست. سوخت باید تأمین شود. سوخت را نباید احتکار کرد، سوخت را نباید کم گذاشت، سوخت باید دقیق به این قطار برسد تا به سمت آینده حرکت کند.
وی افزود: شرط بعدی، همانطور که مقام معظم رهبری هم در بیانیه گام دوم به آن اشاره کرده اند «علم و پژوهش» است. آینده سازی باید مبتنی بر علم و دانش و نهضت نر‌م‌افزاری و تولید علم و سلول‌های بنیادی و ... که رهبری می‌گویند، باشد. لذا کسانی باید وارد میدان شوند که با علم کشور را به سمت جلو ببرند و برای آینده‌سازی آدم‌های توسعه‌گرا، تحول‌گرا و آدم‌هایی که دنبال توسعه و تحول هستند، لازم است.
وی معتقد بودن به سبک زندگی امروزی را هم جزو شروط دانست و گفت: اگر کسی این سبک دنیای مدرن، مردم‌سالاری و اینها را بازی می‌داند و می گوید رأی مردم چیست و به این اعتقاد ندارد و این سبک زندگی مدرن اسلامی را نپذیرد، آن دیگر این کاره نیست. آن کشور را به سمت جلو پیش نخواهد برد.
وی در پایان گفت: نکته بسیار مهمی که رهبری هم فرمودند؛ شرط حکمت، عزت و مصلحت است. حکمت دقیقاً بالاتر از عدالت و بالاتر از حتی علم است. حکمت یعنی آنکه ویژگی خاص خدا است. خدا حکیم است. این ویژگی حکمت که رهبری راجع به سیاست خارجی فرمودند یعنی دقیق کارها پیش بروند. محکم، قدرتمندانه، با عزت، با حکمت، با تمام توان کار را پیش ببریم. «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ»، با همه ظرفیت به میدان بیاییم برای اینکه آینده را بسازیم و دولتی با این ویژگی ها، می تواند عامل ساختن آینده مطلوب انقلاب اسلامی باشد.
حجت الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا در این نشست با طرح سوال مبنی بر اینکه مسئول ساختن آینده مطلوب انقلاب اسلامی کیست؟ گفت آیا مسئول ساختن آینده دولت است، دولت یعنی مجموعه نظام، یعنی رهبری و همه قوا و همه مسئولین؟ یا اینکه آحاد و تک تک مردم و شهروندان باید این کار را بکنند؟ یا مجموعه اینها همه دست به دست هم بدهند این کار را بکنند؟ یا منتظر باشیم یک آدم فوق‌العاده‌ای بیاید جلو بیفتد و بگوید بیایید آینده را بسازیم. بالاخره این آینده را چه کسی باید بسازد؟ این یک سؤال جدی است برای آینده‌پژوهی، که باید تکلیف آن روشن شود که چه کسی مسئول ساختن آینده است؟
وی برای پاسخ این سوال به نظریه فرایندی مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: رهبری می فرمایند: انقلاب اسلامی پنج مرحله دارد و هر کدام از مراحل آن، مقدمه مرحله بعدی است. مرحله اول آن جنبش و نهضت ضد رژیم قبلی بود، که موفق شد و یک مقدمه‌ای برای نظام‌سازی شد. نظام‌سازی کردیم، مقدمه دولت‌سازی و همینطور تا آخر، و طبق این مبنا و نظریه، دولت مسئول ساختن آینده کشور است، زیرا بعد از اینکه ما نظام‌سازی کردیم، انقلاب پیروز شد، ملت رأی دادند به یک دولت، به یک حاکمیت، به یک نظام تا کارها را انجام دهند. آنها منتخب ملت هستند و از طرف ملت باید کارها را انجام دهند. بنابراین آینده را اینها باید بسازند.
استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه سپس افزود: تعبیری مقام معظم رهبری دارند، می‌فرمایند که دولت اسلامی، کشور اسلامی را به وجود می‌آورد. وقتی کشور اسلامی پدید آمد، تمدن اسلامی به وجود خواهد آمد. آن وقت فرهنگ اسلامی فضای عمومی بشریت را فرا خواهد گرفت. یعنی دولت هست که بستر این کار را فراهم می‌کند یا یک جای دیگری می‌گویند ما اول راه هستیم، ما ابتدای راه هستیم. تازه نظام اسلامی درست شده است، مبانی معرفتی آن باید کامل شوند و همه اینها که درست شد، آن موقع دولت اسلامی و کشورهای اسلامی هر کدام مترتب بر دیگری باید انجام شود. یعنی اول دولت، بعد جامعه، بعد از آن تمدن باید به وجود بیاید.
وی سپس به یک تعبیر دیگری از رهبری اشاره و گفت: رهبری می‌گویند بعد از آنکه دولت اسلامی تشکیل شد، مسئولیت و تعهد دولت اسلامی این است که جامعه اسلامی را تحقق ببخشد. یعنی چه زمانی جامعه اسلامی می‌شود؟ موقعی که دولت برنامه‌ریزی کند، دولت بخواهد جامعه اسلامی را که در آن آرمان‌های اسلامی، اهداف اسلامی، آرزوهای بزرگ که اسلام برای بشریت ترسیم کرده است، تحقق ببخشد. جامعه عادل، جامعه برخوردار از عدالت، جامعه آزاد، جامعه مرفه، جامعه دور از فقر، پیشرفته وهمه اینها را در واقع باید دولت برایشان برنامه‌ریزی کند. پس دولت عامل ساختن آینده انقلاب هست.
استاد حوزه و دانشگاه سپس افزود تعبیرهایی هم امام راحل دارند، یک جا می گویند که ما مکلف هستیم علاوه بر اینکه وضع فعلی جامعه را حفظ کنیم، نگهبان آینده نظام و اسلام باشیم. ما باید پایه‌گذار خوب آینده باشیم. دقیقاً تعبیرات آینده‌پژوهی است. بعد یک جای دیگر می‌فرمایند ما باید امانت‌داری باشیم که این امانت را به نسل بعد به خوبی تحویل بدهیم و یک جا خطاب به - ظاهراً نمایندگان و مسئولین- می‌فرماید شما الآن امانت بزرگی از دست این ملت تحویل گرفتید و اقتضای امانت‌داری این است که آن را به طور شایسته حفظ کنید و به طور شایسته به نسل آینده و دولت‌های آینده تحویل بدهید. همه اینها در واقع مؤید این هست که دولت مسئول است و دولت باید آینده را بسازد.
وی افزود: ما می‌خواهیم هم اقتصاد و فرهنگ و سیاست و همه این چیزهای مادی درست شود و از آن طرف هم معنویت و اخلاق و همه خوبی‌ها و فضیلت‌های ما در جامعه آباد شوند. همه اینها کار دولت است. دولت باید برنامه‌ریزی کند. چرا کار دولت است؟ چون قدرت و امکانات دست دولت هست. نیروی نظامی و انتظامی دارد، امکانات، اقتصاد و برنامه‌ریزی دست او است. مصوبه و قانون دارد، مجلس به او کمک می‌کند. اصلاً فلسفه دولت‌ها برای همین است. دولت هم که می‌گوییم یعنی همه حکومت، همه نظام ولایت فقیه.
رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر افزود: با این امکاناتی که در اختیار دولت است، ما توقع داریم این امانت را حفظ بکند. یعنی نگاه امام راحل این بود که امانت است، قدرت نیست. ریاست نیست که بخواهید فخر‌فروشی کنید. امانت الهی است. یک امانت داده‌اند دست شما، حاکمیت خدا را داده‌اند دست دولت، گفته‌اند دولت اسلامی شما مسئول این امانت الهی هستید. حالا سؤال این است که چه کسی می‌تواند این امانت را حفظ کند و آیندۀ آن را تضمین کند؟
استاد مهاجرنیا در ادامه اولین شرط عاملیت دولت برای آینده سازی را «شایسته‌سالاری» دانست و گفت: اگر می خواهیم این امانت به تعبیر مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم، به دست طلوع خورشید ولایت عظمی برسد، هر کسی که می‌تواند، از عهده‌اش برمی‌آید، نمی‌ترسد، شجاع است و هر کسی هستی‌اش را می‌تواند بگذارد، باید وسط بیاید و هر کسی که مسئولیتی بپذیرد که از عهده آن برنیاید، او خیانت‌کار است. بنابراین اولین شرط عاملیت دولت که این پیام و این امانت را به آینده برساند و آینده را بسازد، این است که باید هر کسی سر جایش قرار بگیرد.
وی شرط دوم را درک کردن نظام دانست و گفت اگر کسی در این نظام می‌خواهد مسئول شود، باید بداند که در این نظام مسئولیت می‌پذیرید، در این نظام مردم‌سالاری دینی که مردم بخشی از نظام هستند. بنابراین شرط دوم دولت و دولتی‌ها و مسئولینی که می‌‌خواهند آینده را بسازند، این است که اصل این نظام را درک کنند. بدانند این نظام چیست، مردم‌سالاری چیست و این نظام ماهیتش چه ماهیتی است.
استاد حوزه و دانشگاه گفت شرط بعدی عدالت‌محوری است. فرض ما این است که همه چیز باید بر مبنای عدالت باشد. برخی اگر فرصت برای او پیش بیاید اصلاً ملاحظه هم نمی‌کند. آیا این آدم را می‌توانید در جمهوری اسلامی مسئولیت بدهید؟ یک آدم فرصت‌طلب، یک آدمی که به حق و باطل و عدالت اهمیت نمی دهد. آدمی که فقط فکر خودش هست.
وی سپس افزود. طبق قانون اساسی استقلال و تمامیت ارضی و حکومتی و حاکمیتی آن یک اصل اساسی است. کسانی باید مسئولیت دولتی بپذیرند که این استقلال را حفظ کنند، حافظ این استقلال باشند. لذا توجه به استقلال و آزادی و حقوق شهروندی و تمامیت ارضی کشورهم جزء ویژگی‌هایی یک دولتی است که سازنده آینده است.
وی معنویت و اخلاق را یکی دیگر از شروط دولت اینده ساز دانست و گفت: دولت و تک تک افرادش حقیقتاً باید به معنویت دینی متناسب با این نظام، این انقلاب مجهز باشند. آدم بی‌تقوا، آدم بی‌معنویت، بی‌اخلاق نباید مسئولیت بگیرد و به تعبیر امام راحل فرمودند زمانی جامعه اصلاح می‌شود که آدم‌ها اصلاح شوند. اگر کسی اصلاح شده نیست، مهذّب نیست، نباید در این سیستم بیاید. البته باتقواها باید چهارچشمی مراقبت باشند تا آنها وارد نشوند. یعنی همه باید متعهد شوند.
استاد مهاجرنیا شرط بعدی را مقوله رفاه و رفاه اقتصادی دانست و گفت: رفاه اقتصادی در واقع سوخت حرکت این قطار انقلاب است. نظام انقلاب سوخت می‌خواهد. سوخت آن اقتصاد آن است، رفاه آن هست. سوخت باید تأمین شود. سوخت را نباید احتکار کرد، سوخت را نباید کم گذاشت، سوخت باید دقیق به این قطار برسد تا به سمت آینده حرکت کند.
وی افزود: شرط بعدی، همانطور که مقام معظم رهبری هم در بیانیه گام دوم به آن اشاره کرده اند «علم و پژوهش» است. آینده سازی باید مبتنی بر علم و دانش و نهضت نر‌م‌افزاری و تولید علم و سلول‌های بنیادی و ... که رهبری می‌گویند، باشد. لذا کسانی باید وارد میدان شوند که با علم کشور را به سمت جلو ببرند و برای آینده‌سازی آدم‌های توسعه‌گرا، تحول‌گرا و آدم‌هایی که دنبال توسعه و تحول هستند، لازم است.
وی معتقد بودن به سبک زندگی امروزی را هم جزو شروط دانست و گفت: اگر کسی این سبک دنیای مدرن، مردم‌سالاری و اینها را بازی می‌داند و می گوید رأی مردم چیست و به این اعتقاد ندارد و این سبک زندگی مدرن اسلامی را نپذیرد، آن دیگر این کاره نیست. آن کشور را به سمت جلو پیش نخواهد برد.
وی در پایان گفت: نکته بسیار مهمی که رهبری هم فرمودند؛ شرط حکمت، عزت و مصلحت است. حکمت دقیقاً بالاتر از عدالت و بالاتر از حتی علم است. حکمت یعنی آنکه ویژگی خاص خدا است. خدا حکیم است. این ویژگی حکمت که رهبری راجع به سیاست خارجی فرمودند یعنی دقیق کارها پیش بروند. محکم، قدرتمندانه، با عزت، با حکمت، با تمام توان کار را پیش ببریم. «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ»، با همه ظرفیت به میدان بیاییم برای اینکه آینده را بسازیم و دولتی با این ویژگی ها، می تواند عامل ساختن آینده مطلوب انقلاب اسلامی باشد.
- نویسنده :
- منبع :
https://19dey.com/news/41693
