خبر مهم دبیرکل سازمان ملل درباره موضع جدید آژانس درباره برجام

«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل روز دوشنبه در بیانیه‌ای در آغاز کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که از سوی سخنگوی او قرائت شد، درباره فعالیت‌های آژانس در ایران گفت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی که به دنبال راهکارهای با دوام برای مسائل باقی‌مانده درباره برنامه هسته‌ای ایران است، به ایفای نقش خود در نظارت بی‌طرفانه و تخصصی برجام(توافق هسته‌ای) ادامه می‌دهد.
گوترش همچنین در این بیانیه بر نقش مهم آژانس در ساختار جهانی منع اشاعه تسلیحات اتمی و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی، به ویژه نقش آن در تامین امنیت نیروگاه اتمی زاپوریژیا در بحبوجه جنگ اوکراین تاکید کرد.
شصت و هفتمین کنفرانس عمومی سالانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز با حضور وزیران و رئیسان انرژی اتمی کشورهای عضو آژانس در مقر سازمان ملل در وین آغاز به کار کرد.
«محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز در این کنفرانس شرکت کرده و سخنرانی دارد. معاون رییس جمهور هم‌چنین در حاشیه این کنفرانس با برخی از همتایان خود دیدار می‌کند.
رییس سازمان انرژی اتمی با مدیرکل آژانس نیز در این سفر پیرامون موضوعات دو جانبه و مسایل فنی دیدار و گفت‌وگو خواهد داشت.
موضوعات باقی‌مانده پادمانی، مساله اخراج بازرسان آژانس از سوی ایران و درخواست آژانس از ایران برای همکاری‌های بیشتر به ویژه در رابطه با نصب دوربین‌های نظارتی بیشتر و ارایه اطلاعات دوربین‌ها به آژانس، برای حل مسایل و ابهامات آژانس از جمله مسایلی است که میان ایران و آژانس در سطوح کارشناسی و سیاسی مورد بحث است.
در چارچوب همکاری‌های داوطلبانه ایران با آژانس در خردادماه ۱۴۰۲ (ژوئن ۲۰۲۳) تعدادی از دوربین‌های آژانس که در چارچوب قانون اقدام راهبردی در سال ۲۰۲۱ جمع‌آوری شده بودند، در سایت اصفهان (مرکز تولید سانتریفیوژهای پیشرفته) دوباره نصب شدند. مرکز تولید سانتریفیوژها در اصفهان در اصل همان خط تولید سانتریفیوژ کرج است که بعد از خرابکاری هسته‌ای از آن جا به اصفهان منتقل شد.
این دوربین‌ها با این شرط نصب شده‌اند که اطلاعات آن ضبط و ذخیره شود و تا رسیدن به توافق بر سر برجام و چگونگی احیای آن، اطلاعات این دوربین‌ها نزد ایران باقی بماند و برای آژانس قابل دسترسی نیست. با این حال شاهد هستیم که آژانس و شخص مدیرکل با وجود اطلاع از روند مذاکرات سیاسی درباره احیای برجام و توقف اجرای تعهدات از سوی طرفین، هم‌چنان بر درخواست‌های فراپادمانی خود برای افزایش نظارت‌ها و بازرسی‌ها اصرار دارد و بر این رویه خود نیز ادامه می‌دهد.
هم‌چنین درباره اخراج و لغو ویزای تعدادی از بازرسان آژانس از سوی ایران، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اخیرا با تاکید بر این‌که این اقدام در واکنش به صدور بیانیه غیرضروری سه کشور اروپایی و آمریکا در جلسه اخیر شورای حکام علیه ایران انجام شد، گفت: این کشورها با نادیده گرفتن همکاری‌های خوب و روند رو به پیشرفت تعاملات ایران و آژانس چنین بیانیه‌ای صادر کردند.
 کنعانی گفت: همکاری‌های سازنده ایران و آژانس در چارچوب توافق شده ادامه پیدا می‌کند و ایران به دنبال محدود کردن همکاری‌های خود با آژانس نیست.
نمایندگان انگلیس، فرانسه، آلمان (تروئیکای اروپا) و آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی در وین، در جریان نشست فصلی شورای حکام آژانس، که اخیرا برگزار شد، اعلام کردند: «ایران باید بدون تاخیر، اطلاعات فنی موثق درباره محل‌ (یا محل‌های) فعلی مواد هسته‌ای و تجهیزات آلوده در رابطه با تورقوزآباد و ورامین را ارائه کند.»
آن‌ها مدعی شدند که ایران اراده‌ای از خود برای اجرای تعهدات شفاف‌ساز مندرج در بیانیه مشترک ماه مارس با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان نداده و برای بازرسان آژانس هم روادید صادر نکرده است.
به گفته رسانه‌ها، ایران روز جمعه ۲۴ شهریور ماه، یک روز بعد از صدور بیانیه این کشورها علیه ایران در شورای حکام، در نامه‌ای به رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لغو روادید هشت تن از بازرسان آژانس را اطلاع داده است.
در عین حال، اقدام اخیر ایران بر اساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقت‌نامه جامع پادمان بین ایران و آژانس (INFCIRC ۲۱۴) انجام گرفته است و ایران انتظار دارد، کشورهای غربی از سیاست سوءاستفاده از سازمان‌های بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خودداری کرده و اجازه دهند که این سازمان‌ها فعالیت‌های حرفه‌ای و بی‌طرفانه خود را به دور از فشارهای سیاسی انجام دهند.